SunnudagsMogginn - 08.08.2010, Page 41

8. ágúst 2010 41
Rick Bayless er margverðlaunaður kokkur sem bæði hefur gefið út uppskriftabækur og verið reglulegur gestur á
sjónvarpsskjám Bandaríkjamanna. Bayless þykir frumkvöðull í mexíkóskri matargerð í Bandaríkjunum en hann
hefur breytt mjög ímynd fólks af mexíkóskum mat og er þekktur fyrir að elda hann á upprunalegri hátt en gengur
og gerist. Bayless lærði bæði spænsku og sögu Rómönsku-Ameríku í háskóla en hélt að því loknu til Mexíkó þar
sem hann settist að ásamt eiginkonu sinni og skrifaði bókina Authentic Mexican: Regional Cooking From The
Heart of Mexico, sem nú er orðin klassísk eign í bókaskápum sælkera. Bayless hefur starfað víða í Chicago og
gert einar fimm þáttaraðir af matreiðsluþáttunum Mexico-One Plate at a Time.
Breytti ímynd mexíkóskar matargerðar
H
reindýr voru fyrst flutt inn til Íslands 1771 og svo
aftur 1777. Það var Niels Fuhrmann amtmaður
sem átti þessa ágætu hugmynd.
Tilgangurinn var að auka fjölbreytni íslensks
landbúnaðar en á þessum tíma var mikil fátækt á Íslandi og
hungursneyð. Í stuttu máli má segja að hreindýrin hafi átt
hér misjafna vist, þá helst vegna ofveiði enda viðvarandi
matvælaskortur hér á landi og einnig vegna óblíðs veðurfars
og eldgosa. Skömmu fyrir síðari heimstyrjöld voru líklegast
aðeins eftir um 100–200 hreindýr í landinu. Ljóst var að
grípa yrði til róttækra aðgerða ef hreindýrin ættu ekki
hreinlega að deyja út. Sett var á laggirnar embætti hrein-
dýraeftirlitsmanns. Farið var að telja hreindýrin og skipu-
leggja veiðarnar. Þessar ráðstafanir skiluðu tilætluðum ár-
angri því undanfarin ár hefur íslenski hreindýrastofninn
verið í stöðugum vexti og telst nú um 4.500 dýr. Hrein-
dýraveiðar eru í dag gríðarlega vinsælar en hreindýrið eina
alvöru fjórfætta bráðin hér á landi sem hægt er að veiða með
riffli. Þá eru veiðarnar víða erfiðar og veiðilendurnar eru
með helstu náttúruperlum Íslands og hreindýrakjötið ein-
hver sá besti
matur sem völ er
á. Undanfarin ár
hafa verið veitt
leyfi til að veiða
svona um 1300
hreindýr og
stundum rúmlega
það. Hinsvegar
sækja mun fleiri
um leyfi til
hreindýraveiða
eða svona 3.300
manns, í stuttu
máli fá um 2.000
veiðimenn ekki
að veiða hreindýr þó að þeir gjarnan vildu það. Ekki verður
annað séð en að þetta ástand muni ríkja næstu áratugina.
Það er því skynsamlegt og þjóðhagslega hagkvæmt að fjölga
hreindýrunum, koma upp hreindýrahjörðum þar sem líkur
eru á að þau geti þrifist. Í því sambandi koma margir staðir
til greina, Þingeyjarsýslur, Húnvatnssýlur, Strandir, sunn-
anverðir Vestfirðir og uppsveitir Borgarfjarðar. Eftir miklu
er að slægjast. 2.000 dýra hjörð skilar um 500 veiðileyfum
árlega, tekjur af sölu veiðileyfa gætu numið 47 milljónum
króna. Ef óbeinar tekjur eru teknar með í reikninginn væru
heildartekjur af þessum 2.000 hreindýrum um 100 milljónir
króna. Þá er rétt að benda á að hreindýrin myndu nýta
gróður sem nú er ekki nýttur.
Meginástæðan fyrir því að hreindýr hafa ekki verið flutt á
milli landshluta er sú að talið er að þau geti borið sjúkdóma
í sauðfé.
Ef heilsufar íslensku hreindýranna er skoðað kemur í ljós
að þau eru með afbrigðum heilbrigð. Dýrin sem komu til Ís-
lands á sínum tíma komu öll frá Suðurey í Finnmörku sem á
þeim tíma var laus við flesta þekkta smitsjúkdóma sökum
fjarlægðar frá landi. Í um 300 ár hafa sauðfé og hreindýr
nýtt sömu hagana á Austurlandi án þess að hreindýrin hafi
borið einhverja sjúkdóma í sauðféð. Þegar amtmaðurinn
framsýni Niels Furmann hafði frumkvæði að því að flytja
hreindýr til Íslands voru erfiðir tímar hér á landi. Í dag er
kreppa á Íslandi og atvinnuleysi. Þess vegna ber okkur
skylda til að beita öllum ráðum til að nýta náttúruna á
skynsamlegan hátt og skapa atvinnu og styrkja byggðir
landsins. Ef hreindýr yrðu flutt á Barðaströndina og ef
hjörðin myndi með tíð og tíma skila byggðarlaginu 100
milljónum í tekjur þá held ég að það sé óhætt að tala um
stóriðju.
Stóriðja í
Barðastrand-
arsýslu
Hreindýr
Sigmar B. Hauksson
Morgunblaðið/Frikki
Fyrir rúmum 19 árum hélt Gulla Jónsdóttir til
Los Angeles í nám í arkitektúr og útskrifaðist
með meistaragráðu frá Southern California
Institute of Architecture árið 1994. Að loknu
námi starfaði hún í fjögur ár hjá hinum heims-
þekkta arkitekt Richard Meier, meðal annars
að hönnun Getty-safnsins í LA. Hún lagði
einnig sitt af mörkum í hönnun á skemmti-
görðunum Tokyo Disney Seas í Japan og Euro
Disney í París. Í garðinum í Tókýó hannaði hún
m.a. hótel, veitingastaði og rússíbana. Gulla
hefur einnig hannað byggingar hérlendis,
meðal annars veitingastaðinn Gló og Rope
Yoga-setrið og Hótel Þingholt. Ytra hefur Gulla
hlotið margs konar viðurkenningar og verð-
laun en síðastliðið haust var hún í hópi sex
ungra hönnuða sem hlutu verðlaunin Bylgja
framtíðarinnar í hönnun hótela og veitinga-
húsa, eða The Wave of the Future, sem afhent
voru á stórri hönnunarsýningu í Miami. Einnig
hefur hún fengið nokkur verðlaun fyrir hótelið
og heilsulindina Cabo Azul í Los Cabos, syðst á
Kaliforníuskaganum í Mexíkó. Meðal annars
fyrir bestu hótelhönnunina, bestu hönnun
heilsulindar, bestu hönnun lýsingar og bestu
hönnun aukahluta.
Rússíbanar og hótel
Heimsókn á staðinn er hugsuð sem ferðalag sem hefst með fordrykk á notalegum bar.
Á veitingastaðnum Red O í Los Angeles er borinn fram alvöru mexíkóskur matur.