Skólablaðið - 01.03.1984, Qupperneq 14

Ég veit
þú ert komin,
vorsól
i.
Ungur maður liggur rúmfastur í litlu
herbergi. Vorsólin sendir geisla sína inn
um glugga. Hann hefur lengi þráð þessa
geisla, en nú veita þeir honum ekki þá
gleði sem hann hafði vonast eftir. í stað
þess auka þeir á örvæntingu hans og
vonleysi. Þeir minna hann á svo margt
sem hann aldrei fær notið framar.
II.
Jóhann Gunnar Sigurðsson fæddist
í Miklaholtsseli á Snæfellsnesi 2. febrúar
1882 og var af fátæku fólki kominn.
Hann var sjötta barn foreldra sinna en
öll voru systkinin látin þegar Jóhann
fæddist. Hann naut því mikils ástríkis í
æsku. Snemma varð þó ljóst að hann
var veikari en önnur börn, bæði á sál og
líkama. Hann megnaði ekki að vinna
útivinnu en hneigðist til bókarinnar.
Jóhann Gunnar var einrænn í æsku
og oft þunglyndur og mun heilsuleysi
hafa átt sinn þátt í því. Hann eignaðist
fáa vini og var oft einmana. Þó átti
Jóhann góðan vin. Hann hét Lárus
Halldórsson og átti heima á næsta bæ.
Þeir gáfu út blað saman og varð það til
þess að vekja með Jóhanni áhuga á skáld-
skap.
Jóhann Gunnar var góðum gáfum
gæddur og átti sér þann draum heitast-
an að ganga menntaveginn. Ekki leit þó
Þegar Jóhann Gunnar var í fimmta
bekk veiktist hann af berklum. Áralangt
heilsuleysi olli því að viðnámsþol hans
gegn sjúkdómnum var lítið. Hann lá
löngum fyrir uppi á svefnlofti og átti
erfitt með að stunda nám. Þunglyndi
hans gaus nú upp að nýju og hálfu meira
en áður og hann þótti uppstökkur og
þrár. Einn sambekkinga Jóhanns komst
svo að orði að hann hefði getað drepið
mann með svipnum einum.
Á síðasta ári Jóhanns Gunnars í skóla
varð sá atburður að Hannes Hafstein
kom til Reykjavíkur sem fyrsti íslenski
ráðherrann. Skólapiltar voru ekki á-
nægðir með hina nýju skipan á stjórn
landsins og vildu ganga lengra í átt til
sjálfstæðis. Nú ákváðu piltar að yrkja
brag, sem hæfði því áliti er þeir höfðu
á Hannesi, og flytja honum við heim-
komuna. Auðvitað kom það í hlut Jó-
hanns Gunnars sem skólaskálds að kveða
braginn þótt ekki væri hann sérlega á-
kveðinn í stjórnmálum. Er haldið skyldi
af stað niður á bryggju tók mönnum
hins vegar að snúast hugur enda hafði
skáldið kveðið nokkuð fast að orði.
íslandssonur ættjörð blekkir,
oss illa falla danskir hlekkir.
Allmargir piltar urðu eftir uppi við
skóla og þóttu Jóhanni það svik hin
verstu og lét falla um það þung orð.
Ráðherrabragurinn var að lokum flutt-
ur en ekki með þeirri reisn er til var ætl-
ast.
Vorið 1904 lauk Jóhann Gunnar stúd-
entsprófi þrátt fyrir veikindi sín og á-
kvað að setjast í Prestaskólann um
haustið. Þetta sumar dvaldist hann á
heimaslóðum sínum á Snæfellsnesi,
komst til allgóðrar heilsu og las af kappi.
Hann leit því óvenju björtum augum
til framtíðarinnar þegar hann hóf guð-
fræðinámið um haustið. En þess var
ekki langt að bíða að heilsuleysi tæki
að hrjá hann að nýju. í byrjun árs 1905
varð hann að leggjast á sjúkrahús, en
þó tókst honum að ljúka heimspeki-
prófi að vori og aftur komst hann til
nokkurrar heilsu um sumarið. Haustið
1905 lagðist hann hins vegar enn veikur
og þótti þá sýnt hvert stefndi. Smám
saman þvarr lífskraftur Jóhanns Gunn-
ars og 20. maí 1906 lést hann, aðeins
24 ára gamall.
út fyrir að af því gæti orðið vegna fá-
tæktar foreldra hans. En þegar Jóhann
var á sextánda ári lést faðir hans og þá
ákvað móðir hans að selja jörðina og
kosta son sinn til náms. Hóf hann nám
í Latínuskólanum í Reykjavík haustið
1898. Fljótlega eftir að Jóhann kom í
skólann tók að bera á skáldgáfu hans.
Ljóð eftir hann birtust í Skinfaxa og
kvæðabókinni Kolbrúnu og þóttu bera
af ljóðum annarra skólapilta. Þegar í
öðrum bekk var litið á Jóhann Gunnar
sem skólaskáld. Komu þá oft til hans
eldribekkingar sem líka langaði til að
verða skáld og sýndu honum verk sín.
Meistarinn tók sér þá rauðan penna í
hönd, breytti og bætti og skýrði fyrir
þeim hvað betur mætti fara. Jóhann
varð þannig eins konar leiðtogi skóla-
piita í andlegum efnum.
14