SunnudagsMogginn - 30.01.2011, Blaðsíða 24

24 30. janúar 2011
Fólk fer í heilsurækt til að bætaheilsuna,“ segir Gauti Grétarssonsjúkraþjálfari. „Það vill komast íbetra líkamlegt ástand, minnka
fitulagið og auka vellíðan. En æfingunum
hættir til að snúast frekar um magn en
gæði. Það er fínt að hreyfa sig í hálftíma eða
þrjú korter á hverjum degi, en það að
hreyfa sig einn til tvo klukkutíma og
hlaupa 15 til 20 kílómetra er ofurþjálfun
sem hentar ekki öllum. Vandinn er að stíg-
andin er of hröð. Það veldur því að stoð-
kerfið nær ekki að aðlagast þjálfunarálag-
inu, fólk fer að finna til í öxlum, baki og
hnjám sem er ekki það sem það lagði upp
með. Þá er það farið að skaða líkamann
með of mikilli þjálfun og heilsuræktin að
snúast upp í andhverfu sína.“
– Ertu þá með líkamsræktarstöðvar í
huga?
„Ég horfi frekar á tilhneiginguna. Þetta
er ekki neinum að kenna. Ég líki þessari
þróun við ofþensluna í fjármálakerfinu.
Þegar allir stefna í sömu átt getur orðið
mikið kapphlaup. Það kemst í tísku að gera
svo svakalega mikið; enginn er maður með
halda honum í réttri stöðu. Ef of mikið er
gert af því að þjálfa stóra og sterka vöðva
hafa hinir ekki tíma til að standast álagið.
Það styrkir vöðva sem þarf ekki að styrkja,
en veikir vöðva sem þurfa að vera sterkir.
Ég fæ til mín margt fólk sem stundar
hnébeygjur með þung lóð en þegar það
stendur upp af stól notar það hendurnar til
að lyfta sér upp. Ég fæ íþróttamenn sem
geta lyft 100 kílóum í bekk en sitja eins og
rækjur í stól. Það þarf að byrja á því að
rétta úr fólki og kenna því að bera sig rétt,
vera upprétt og sitja rétt, þá strax erum við
farin að hjálpa einstaklingum. Störfin eru
þannig að flest sitjum við lungann úr deg-
inum, hvort sem við erum í skóla eða
vinnu, og erum hokin framan við tölvur.
Þá þurfum við ekki að gera æfingar sem ýta
undir að vera í hokinni stöðu. Þessar hefð-
bundnu kviðæfingar, svo dæmi sé tekið,
toga okkur í sömu stöðu og þegar við sitj-
verða fyrir skaða eru mjög miklar og mörg
dæmi um efnilega íþróttamenn, sem keppa
í tveimur til þremur flokkum samtímis, og
það endar yfirleitt með ósköpum. Svo erum
við sjúkraþjálfarar að reyna að lappa upp á
þá. Oft á tíðum er skaðinn það mikill að
viðkomandi verður að hætta þátttöku í
þeirri íþrótt. Ábyrgð foreldra er mikil,
íþróttakennara og þjálfara.“
– Það þurfa allir að gæta sín?
„Líkamskeðjan hefur ákveðna veikleika
og það sem skiptir máli er að styrkja þá
veikleika, en ekki styrkja það sem eykur á
veikleika líkamans. Oft á tíðum eru þessir
svokölluðu stóru sterku vöðvar þjálfaðir til
að styðja við útlitsdýrkunina en flestir
þeirra eru frekar skaðlegir stoðkerfinu en
hitt.
Þess vegna tölvum við um djúpa bol-
vöðva, kviðvöðva og bakvöðva, sem eru
meginvöðvar í að halda líkama uppréttum,
mönnum nema hann sé á milljón á öllum
vígstöðvum. Fólk er alltaf hvatt til að gera
meira en minna. Ég geri ekki ráð fyrir að
það sé endilega stefna þeirra sem reka
þessar stöðvar, í raun eru allir að reyna að
hjálpa til, en þetta gerist bara.“
– Það þarf að huga að jafnvægi í æfing-
um?
„Já, þegar fólk er farið að hlaupa á mal-
biki 10 til 20 kílómetra í hvert skipti fer það
ekkert voðalega vel með stoðkerfið. Það er
engum hollt að þjálfa sig upp í það að geta
gert 100 armbeygjur í einu.“
– Æ fleiri setja markið hátt og taka þátt í
ýmsum ofuríþróttum.
„Fólk verður að átta sig á að þátttaka í
ofuríþróttum felur í sér áhættu. Það er
hætta á slitmeiðslum í baki, hnjám og
mjöðmum. Og sömuleiðis þarf að horfa alla
leið – hvað skrokkurinn þolir marga kíló-
metra á einni ævi. Bílar endast 200 þúsund
kílómetra, en þola líkamar einstaklinga
svona mikinn þjösnaskap á skömmum
tíma?
Það sama gerist með unga íþróttamenn
þegar þeir æfa alltof mikið. Líkurnar á að
Útlitsdýrkun
á kostnað
heilsunnar
Nú er runninn upp árstími áramótaheitanna. Það
hafa margir í hyggju að hlaupa af sér samviskubitið
eftir átveisluna yfir hátíðarnar. Sumir setja jafnvel
markið hátt og stefna á maraþon eða meiri þol-
raunir. En Gauti Grétarsson sjúkraþjálfari hefur
áhyggjur af heilsuræktaræðinu sem hann segir hafa
gripið um sig á Íslandi og leggur áherslu á að kapp
sé best með forsjá.
Pétur Blöndal pebl@mbl.is
Gauti Grétarsson sjúkraþjálfari segir æfingum hætta til að snúast meira um magn en gæði.