SunnudagsMogginn - 30.01.2011, Page 34

34 30. janúar 2011
Herdís Storgaard hefur unniðmikið brautryðjandastarf íslysavörnum hérlendis enverkefnið Slysavarnir barna
er tuttugu ára í dag. Herdís hefur alla tíð
haldið utan um þetta starf, sem hefur tek-
ið stórtækum breytingum á þessum tíma
og skilað miklum árangri. Fyrir höndum
er enn önnur breytingin en Herdís tekur
sjálf við rekstri verkefnisins Slysavarnir
barna um mánaðamótin. Það hefur síð-
ustu ár verið rekið sem hluti af Forvarna-
húsi Sjóvár. Herdís mun því sjálf taka al-
farið við lýðheilsuverkefnum hússins eins
og námskeiðum fyrir foreldra og kennslu í
forvarnaíbúðinni. Hún er búin að tryggja
reksturinn á komandi ári með styrk frá
hinu opinbera til helmings við styrk frá
einkaaðilum, styrktarsjóðum og fyr-
irtækjum en þeirra á meðal eru Sjóvá og
IKEA. Markmiðið er að finna varanlegt
húsnæði og verður kennsluíbúðin flutt
þangað en sem stendur er reksturinn enn í
Kringlunni. „Ég fer gífurlega bjartsýn inn
í þetta ár,“ segir Herdís, sem er greinilega
enn full af eldmóði í starf eftir öll þessi ár.
„Ég er búin að vera í foreldrafræðslu í
tuttugu ár og ég hlakka alltaf til að hitta
nýjan hóp, þó ég viti að ég sé að fara að
segja það sem ég er búin að vera að segja
öll þessi ár. Ég er ekki búin að missa
þennan neista, sem mér finnst að maður
verði að hafa, þó það hafi ekki alltaf geng-
ið vel. Þetta verkefni hefur ekki alltaf
fengið þann stuðning sem það hefur
þurft.“
Vann á bráðadeildinni
Áður en Herdís starfaði við forvarnir var
hún hinum megin við borðið, ef svo má
segja. „Ég vann á slysadeildinni. Ég er
mikið menntaður hjúkrunarfræðingur, í
bráðahjúkrun, svæfingahjúkrunarfræð-
ingur og menntuð í slysa- og bækl-
unarhjúkrun frá Bretlandi. Ég byrjaði í
þessu starfi fyrir tuttugu árum og kunni
ekki neitt í slysavörnum. Ég fór óvart í
slysavarnirnar.“
Hún segir það hafa tekið á að horfa á
slösuð börn, ekki síst eftir að hún eign-
aðist sjálf barn. „Það fór alveg með mig að
annast stórslösuð börn, kannski á sama
aldri og barnið mitt. Líka á hverjum ein-
asta degi, dag eftir dag, viku eftir viku að
búa um brunasár í lófum eftir að barn hef-
ur sett höndina á heita hellu,“ segir Her-
dís og líkir þessu við að bera vatn í botn-
lausri fötu. Hún fær í kjölfarið áhuga á
slysavörnum, Ólafur Ólafsson fyrrverandi
landlæknir heyrir af áhuga hennar og í
framhaldinu situr Herdís í undirbúnings-
nefnd fyrstu norrænu ráðstefnunnar um
slysavarnir barna. Þetta var árið 1988 þeg-
ar hún var enn að vinna á slysadeildinni.
„Það gerðist eitthvað innra með mér
þarna. Ég varð heltekin og heilluð af
þessu,“ segir Herdís sem tók síðan skrefið
til fulls 1991 þegar hún fer að vinna hjá
Slysavarnafélagi Íslands.
„Ástæða þess að félagið fékk peninga til
að hefja þetta verkefni var að Jóhanna
Sigurðardóttir þáverandi félagsmálaráð-
herra setti pening í það. Það er allt henni
að kenna að ég er í þessu,“ grínast Herdís
en verkefnið átti aðeins að vera til sex
mánaða. Hún fór hringinn í kringum
landið með fyrirlestur um forvarnaatriði,
sagði frá fjölda slysa og hvað væri hægt að
gera. Viðbrögðin létu ekki á sér standa,
það var mikið um fyrirspurnir í síma og
ábendingar um slysagildrur. „Það varð úr
að ég var fastráðin og eftir þetta varð ekki
aftur snúið.“
Herdís rifjar upp eftirminnilegan fund á
ótilgreindum stað úti á landi. „Kona stóð
upp í lok fyrirlestrarins og þakkaði mér
fyrir erindið. Hún óskaði þess að ég hefði
komið fyrr, það hefði kannski getað
bjargað barninu hennar.“ Konan sagði
sögu sína en sonur hennar hlaut heila-
skemmd í skólasundi. Hún sagðist hafa
skoðað málið sjálf og séð að það væri þó-
nokkuð um að börn drukknuðu á Íslandi
og skoraði á Herdísi að leita til stjórnvalda
og sjá til þess að þetta gerðist ekki aftur.
„Þarna varð aftur breyting á starfinu.
Ég hafði verið mest í fræðslu en var þarna
komin í að ýta á stjórnvöld. Ég kynnti mér
hvernig slysavarnaverkefni voru byggð
upp erlendis og fór eftir því,“ segir Her-
dís, sem hefur síðan þá stöðugt verið að
mennta sig frekar í slysavörnum. Hún
leggur áherslu á að hún hafi alla tíð notað
þekkta aðferðafræði úr lýðheilsunni í
starfi sínu.
Baráttan við báknið
Í upphafi tók tíma fyrir hana að komast
inn í stjórnsýsluna og þá gekk hún „písl-
argönguhringinn“ milli ráðuneyta sem öll
sögðu henni að málið kæmi þeim ekki við.
„Ef ég lendi í mótþróa eflist ég og ætlaði
ekki að láta segja mér þetta. Ég hef ávallt
sagt skoðun mína, aldrei þagað yfir henni
en tekið afleiðingunum og hef ekki alltaf
verið vel liðin fyrir það. Ég er mikil bar-
áttumanneskja og geri hlutina vel eða
sleppi þeim.“
Í dag hefur hún mikla þekkingu á því
hvernig stjórnsýslan er byggð upp og hef-
ur fylgst vel með því sem er að gerast í
Evrópu og setið í öryggisnefndum. „Þar er
mikið af stöðlum sem hafa hjálpað mér að
koma málum í gegn.“
Svo fór að menntamálaráðuneytið sagði
henni að koma með tölur yfir drukknanir
í sundlaugum á Íslandi, fyrr væri ekkert
hægt að gera. „Það var ekkert mál að finna
hverjir hefðu drukknað en að komast að
því hverjir hefðu næstum því drukknað
var miklu verra, en í rannsókn skiptir það
máli.“
Bandamenn hennar þá og í gegnum tíð-
ina hafa verið embætti landlæknis og
Barnalæknafélagið. „Við kláruðum rann-
sóknina og komumst að því að á tíu ára
Slys er
ekki
tilviljun
Baráttukonan Herdís Storgaard hefur unnið
mikið starf í þágu slysavarna barna síðustu tutt-
ugu ár og mætt mörgum hindrunum á leiðinni.
Hún fór í forvarnir fyrir tilviljun eftir að hafa
starfað hinum megin við borðið.
Texti: Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
Myndir: Ómar Óskarsson omar@mbl.is
„Það býr mikill auður í börnum og við eigum
að styðja foreldrana betur. Við eigum að
styrkja grunninn sem er fjölskyldan. Það er
ekki meðfætt að ala upp barn., “ segir Her-
dís m.a. en hér er hún umkringd lífsglöðum
börnum á leikskólanum Hagaborg.