Morgunblaðið - 08.04.2010, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 2010
NÚ liggja fyrir
niðurstöður sam-
antektar slysa-
skráningar Umferð-
arstofu á
umferðarslysum ár-
ið 2009. Slysaskrán-
ing Umferðarstofu
byggist á lögreglu-
skýrslum úr gagna-
grunni Ríkislög-
reglustjóra. Í
einhverjum tilfellum
rata umferðaróhöpp
ekki í gagnagrunninn heldur beint
á borð tryggingafélaga, en það á
yfirleitt við í tilfellum þar sem
ekki er um slys á fólki að ræða. Í
skýrslunni má sjá jákvæða þróun
hvað varðar fækkun umferðarslysa
frá því sem var árið á undan. Á
landinu öllu fækkar alvarlegum
slysum um 15% eða úr 200 árið
2008 í 170 árið 2009.
Það fellur þó sá skuggi á að 17
létust í 15 slysum í umferðinni í
fyrra en árið 2008 létust 12 í jafn-
mörgum slysum. Þetta er þó langt
undir meðaltali þess fjölda sem
látist hefur í umferðarslysum á Ís-
landi undanfarin tíu ár en þeir
voru að jafnaði 22. Á síðustu
þremur árum hafa miklu færri lát-
ist og meðaltalið er tæplega 15 á
ári, en næstu þrjú ár á undan lét-
ust rúmlega 24 ár hvert.
35% fækkun slasaðra
á Suðurnesjum
Þegar landshlutarnir eru skoð-
aðir kemur í ljós að mest fækkar
slösuðum á Suðurnesjum eða um
35% milli áranna 2008
og 2009. Á Vestfjörðum
fækkar þeim hlutfalls-
lega um 32% og á Suð-
urlandi um 24%. Á höf-
uðborgarsvæðinu
fækkar slösuðum um
23%. Á Norðurlandi
vestra fjölgar slösuðum
hins vegar um 19% og á
Austurlandi um 13%.
Ekki er enn ljóst
hvað veldur þessari
aukningu á Norðurlandi
vestra og Austurlandi
en tilgangur skýrsl-
unnar er m.a. sá að
greina þau atriði í umferðarörygg-
ismálum sem krefjast frekari at-
hugunar og aðgerða.
Í þessu sambandi er rétt að
geta þess að Umferðarstofa er
með á heimasíðu sinni sérstakt
slysakort sem Loftmyndir ehf.
hafa útbúið þar sem hægt er m.a.
að greina fjölda og tegundir um-
ferðarslysa á tilteknum stöðum
landsins. Meðal annars er hægt að
afmarka stakar götur og gatnamót
og fá nákvæmar upplýsingar um
einstök slys. Á grundvelli þess er
hægt er að greina hættuna og
gera mögulega viðeigandi ráðstaf-
anir til fækkunar slysa. Almenn-
ingur getur t.d. séð hver fjöldi
slysa er í íbúðargötu eða hverfi
viðkomandi. Kortið má nálgast á
www.us.is.
Góður árangur
á höfuðborgarsvæðinu
Á höfuðborgarsvæðinu er vit-
anlega mest umferð og flest um-
ferðarslys og óhöpp verða á því
svæði. Það er því ánægjulegt að
sjá þann mikla árangur sem náðst
hefur á höfuðborgarsvæðinu. Þeg-
ar skoðaður er fjöldi slasaðra og
látinna árið 2009 m.v. 100 þúsund
íbúa og sá fjöldi borinn saman við
10 ára meðaltal kemur í ljós 26%
fækkun. Fjöldinn var í fyrra 2,8 en
meðaltalið er 3,8. Á landinu öllu
nemur þessi fækkun 18%. Það er
því ljóst að þessi mikla fækkun á
höfuðborgarsvæðinu vegur þungt í
þeim árangri sem náðst hefur.
Árið 2009 var samanlagður
fjöldi þeirra sem létust og slös-
uðust bæði alvarlega og lítilsháttar
á höfuðborgarsvæðinu kominn nið-
ur í 564 manns úr 730 árið áður.
Þessi fækkun nemur tæpum 23%
milli ára.
Er um raunfækkun
slysa að ræða?
Þegar árangur í umferðarörygg-
ismálum er metinn dugar ekki ein-
göngu að skoða þær breytingar
sem eiga sér stað á fjölda slysa og
slasaðra. Skoða þarf hvort um
raunverulega aukningu eða fækk-
un er að ræða með tilliti til fjölda
íbúa, fjölda ökutækja, ekinna kíló-
metra og annarra hagtalna sem
áhrif geta haft á þróun mála. Á
blaðsíðum 44 til 48 í skýrslunni má
sjá vísitölur sem allar benda til
þess að um raunverulegan árangur
og fækkun umferðarslysa sé að
ræða. Dæmi um það er að fjöldi
slasaðra og látinna á hverja 100
þúsund íbúa er árið 2009 407, en
meðaltal tíu ára á undan er 457.
Þetta er u.þ.b. 11% fækkun slysa á
hverja 100 þúsund íbúa.
Hvað veldur?
Það er vert að skoða hver helsta
orsök þessa árangurs er og ekki
síður mikilvægt er að greina þá
þætti sem bæta þarf úr, svo enn
betri árangur náist í komandi
framtíð. Þá jákvæðu þróun sem
sjá má í skýrslunni má fyrst og
fremst þakka ökumönnum sjálfum.
Jafnframt má nefna aukið eftirlit
lögreglu og breytta aðferðafræði
við löggæslu – ekki hvað síst á
höfuðborgarsvæðinu. Í kjölfar
breytinga á lögum um sektir og
viðurlög ásamt refsipunktum árið
2007 hefur mátt sjá töluverða
fækkun slysa en ljóst er að lög-
regla hefur fylgt þeirri lagasetn-
ingu eftir með markvissu eftirliti.
Á undanförnum árum hefur verið
unnið að eflingu fræðslu og áróð-
urs fyrir almenna vegfarendur og
ökunema. Með tilkomu laga um
akstursbann hefur stórlega dregið
úr alvarlegum umferðarlagabrot-
um og slysum meðal ungra öku-
manna.
Vegna efnahagsástandsins hefur
dregið úr umferð en samkvæmt
bráðabirgðatölum Vegagerð-
arinnar er sá samdráttur líklega
ekki meiri en 1,5% miðað við mæl-
ingar á þjóðvegum á höfuðborg-
arsvæðinu milli áranna 2008 og
2009. Minni umferð er því aðeins
lítill áhrifavaldur í þessum efnum.
Það er í það minnsta ljóst að árið
2009 voru töluvert minni líkur á að
ökumaður sem fór um vegi lands-
ins lenti í umferðarslysi en árið
áður.
Eftir Einar Magn-
ús Magnússon »Hægt er að skoða
fjölda og tegundir
slysa á afmörkuðum
svæðum kortsins allt
niður í stakar götur og
gatnamót.
Slysakort Umferðarstofu. Þar má sjá fjölda og tegundir umferðarslysa.
Höfundur er upplýsingafulltrúi
Umferðarstofu.
Framfarir íslenskra ökumanna
Einar Magnús
Magnússon
Loftmyndir ehf.
RÉTT fyrir páska
fékk ég bréf frá
mennta- og menning-
armálaráðuneytinu.
Tilefni þess var að
dóttir mín er að ljúka
10. bekk grunnskóla í
vor og kominn tími til
að velja framhalds-
skóla. Nú er breytt
fyrirkomulag á inn-
ritun í framhalds-
skóla. Það er til bóta
að gefinn er rýmri tími til innrit-
unar nemenda með forinnritun,
eins og nú er fyrirhuguð. Þá gefst
tími til að skoða hvert straumurinn
liggur og hvaða skólar þurfa hugs-
anlega að vísa nemendum frá. Mér
þykir þó miður sú breyting að nú
eiga nemendur í hverjum grunn-
skóla forgang að skólavist í til-
greindum framhaldsskóla. Þannig
eiga framhaldsskólar að innrita
fyrst þá sem á svæði þeirra búa,
hafa staðist inntökuskilyrði og
sækja um viðkomandi skóla sem
aðal- eða varaval. Að því loknu geta
skólar tekið inn aðra nemendur
sem búa utan svæðis skólanna.
Á mannamáli þýðir þetta að um
helmingur nemenda í viðkomandi
framhaldsskóla kemur úr fyrirfram
ákveðnum grunnskólum en hinn
helmingurinn má koma úr hvaða
skóla sem er. Síðari hópurinn verð-
ur væntanlega sá sem hefur bestu
einkunnirnar. Miðað við þær ein-
kunnir sem vinsælir menntaskólar,
s.s. MR og Verzló, miðuðu við í
fyrra má búast við enn hærri ein-
kunnum í ár þar sem hópurinn
verður helmingi minni.
Ég á erfitt með að skilja rök sem
hugsanlega liggja að baki. Heil-
brigðir unglingar á 16. aldursári
eru fullfærir um að taka stræt-
isvagn til skóla og þurfa ekki að
búa í sömu götu og væntanlegur
framhaldsskóli. Framhaldsskól-
arnir eru misjafnir og hafa mis-
munandi áherslur. Sumir eru með
bekkjarkerfi og aðrir
áfangakerfi. Það fer
ekki eftir búsetu
nemenda hvort kerfið
hentar. Nemandi af
Seltjarnarnesi á ekk-
ert frekar erindi í
framhaldsskóla með
bekkjarkerfi en nem-
andi úr Grafarvog-
inum. Ekki sé ég
skynsemina í því að
útiloka nemendur úr
nýrri hverfum borg-
arinnar frá grísku-
og latínunámi, sem er ekki kennt í
öllum framhaldsskólum. Einnig er
engin sanngirni fólgin í því að
nemandi með lægri einkunnir
komist inn í ákveðinn framhalds-
skóla og öðrum nemanda með
hærri einkunnir sé vísað frá –
vegna þess að foreldrar hans völdu
að búa í vitlausu hverfi. Höf-
uðmálið er að nemandinn geti valið
sér þann skóla sem hentar honum
best.
Ég hefði haldið að ráðherra
mennta- og menningarmála úr
stjórnmálaflokki sem kennir sig
við jöfnuð myndi ekki setja reglur
um innritun sem mismuna nem-
endum á þennan hátt. Eftir
margra ára búsetu erlendis er ég
þakklát fyrir þann jöfnuð sem ríkir
hérlendis hvað varðar búsetu og
hverfaskiptingu á Íslandi. Mér
þykir þetta skref vera skref aftur-
ábak í átt til erlendrar „fyr-
irmyndar“ – þar sem það skiptir
máli í hvaða hverfi þú býrð.
Eftir Kristínu
Heimisdóttur
»Mér þykir þetta
skref vera skref aft-
urábak í átt til erlendrar
„fyrirmyndar“ – þar
sem það skiptir máli í
hvaða hverfi þú býrð.
Kristín
Heimisdóttir
Höfundur á ungling í 10. bekk
grunnskóla.
Átthagafjötrar
Ómar
Skjól Esjan sést víða á höfuðborgarsvæðinu og alltaf má finna skjól á Seltjarnarnesi sama hvaðan hann blæs.