Saga - 2002, Blaðsíða 299

RITDÓMAR
297
þingmanns Kvennalistans, m.a. getið sem andstæðings hugmyndar-
innar að baki samningnum (bls. 299-302). Hér hefði stuttur inngangur
ritstjóra getað skýrt út fyrir lesendum að Ingibjörg Sólrún hafi talað
fyrir samningnum og síðan setið hjá þegar hann kom í endanlegri
mynd til atkvæða á Alþingi. Sá sem læsi eingöngu þessa grein og vissi
ekkert um framgang málsins gæti hins vegar haldið að hún hafi verið
meðal svörnustu andstæðinga samningsins. í eftirmála bókarinnar
grillir svo í áhyggjur Björns af því að Island gangi í Evrópusambandið
og semji við það um varnir landsins. Til að reyna að hamla gegn því að
þetta gerist leggur hann ríka áherslu á að Bandaríkin séu ein fær um
að verja landið vegna þess að þau séu öflugra herveldi en Evrópurík-
in (t.d. bls. 335-36). Einnig er áhugavert að kynnast þeirri skoðun
Björns frá árinu 1998 að endalok kalda stríðsins hafi litlu breytt fyrir
Island: „Astæðulaust er að draga skörp skil milli stöðu Islands á
tímum kalda stríðsins og þess ástands, sem nú ríkir í alþjóðamálum"
(bls. 315). Þessi yfirlýsing hlýtur að vekja athygli allra sem fylgst hafa
með þeim breytingum sem orðið hafa á norðurslóðum á undangengn-
um áratug, t.a.m. því að Bandaríkjamenn hafa dregið mjög úr viðbún-
aði sínum í Keflavík.
Stundum er sagt að ferðasögur lýsi föru- eða sögumanni betur en
landsvæðinu sem viðkomandi sækir heim. Það á við þessa bók og því
til stuðnings skulu fáein dæmi tekin. Björn dvaldi t.d. eina viku í Líb-
anon ásamt Kjartani Gunnarssyni vorið 1981. Mestum hluta þess tíma
eyddu þeir með friðargæsluliðum frá Noregi, en einn þeirra var Arn-
ór Sigurjónsson og skipulagði hann ferðina. Fóru þeir félagarnir í
skoðunarferðir um landið og kynntust störfum friðargæslunnar. Síð-
ustu tveimur dögunum eyddu þeir svo hjá aðalræðismanni Islands,
Frangois Jabre, sem átti ölgerð í Beirút. Með aðstoð ræðismannsins, er
játaði kristna trú, segir Björn ítarlega frá sambúð kristinna Líbana og
Palestínumamra í landinu og virðist frásögnin lituð fordómum í garð
hinna síðarnefndu. Raunar er eftirtektarvert að ræðismaðurinn fær að
tjá sig í gegnum Björn sem færir á blað yfirlýsingar hans. Björn talar
t.d. um „Palestínuvandamálið" í Líbanon og reynir ekki að setja sig í
spor þeirrar þjóðar sem gerð hafði verið útlæg úr eigin landi. Hér er
samúð Björns með herveldinu ísrael og einnig þegar hann kemst svo
að orði að Palestínumenn hafi ákveðið „að gera Líbanon að árásarstöð
sinni gegn ísrael" (bls. 117). Á öðrum stað talar Björn um „atlögu PLO
gegn Israel" (bls. 120). Björn lýsir húsi ræðismannsins sem einu því
fegursta sem hann hefði séð. Og býsna stórt hlýtur það að hafa verið:
„Árið 1974, þegar minnst var 30 ára afmælis íslenska lýðveldisins og
11 alda búsetu hér á landi, bauð Francois Jabre um 1700 manns til
móttöku á heimili sínu. Til veislunnar komu 1130 manns og var þar
mikið um dýrðir í hinu fegursta veðri" (bls. 119). Hér er nákvæmni