Saga - 2002, Blaðsíða 300

298
RITDÓMAR
gætt í frásögn af veðurlagi og tölu veislugesta. Hins vegar er ekki að
finna vangaveltur um misskiptingu auðæfanna í þessu snauða landi.
Björn virðist annars hafa kunnað vel við ræðismanninn og stjórnmála-
skoðanir hans og hefur eftir honum: „Við erum á móti öllum ríkis-
afskiptum og teljum þau af hinu illa" (bls. 119). Hverjir þessir „við"
eru kemur ekki fram.
Björn segir einnig frá ferð til Moskvu vorið 1987 sem hann fór í þeim
tilgangi að skrifa fréttir fyrir Morgunblaðið um för forsætisráðherra
Islands til Sovétríkjanna. Björn notaði tækifærið til að sækja Sakharov-
hjónin heim en til þeirra fóru með honum fréttamaður Bylgjunnar og
forstöðumaður Reuters-fréttastofunnar í borginni og túlkaði sá síðar-
nefndi fyrir þá tvímenninga. Björn færði hjónunum bók Guðmundar
Magnússonar um fund Reagans og Gorbatsjovs í Reykjavík 1986 að
gjöf: „Þau flettu henni bæði og þótti augsýnilega forvitnilegt að skoða
myndirnar, Jelena lýsti ánægju sinni sérstaklega." Astæðan fyrir því að
þau skyldu fyrst og fremst hafa skoðað myndirnar verður ljós af fram-
haldinu: „Sakharov spurði á hvaða tungu bókin væri rituð og við
skýrðum fyrir honum stöðu íslenskunnar meðal norrænna mála."
Spurningin virðist hafa komiðilatt upp á Björn: „Það kom mér á óvart,
að hann skyldi spyrja um þetta og ekki gefa til kynna, að hann þekkti
eitthvað til Islands eða Islendinga; hefur hann þó verið myndaður í
desember 1983 í íslenskri lopapeysu og nýlega fengið íslenska ullar-
vettlinga að gjöf frá Ólafi Ragnari Grímssyni á göngum Rremlar" (bls.
268). Af frásögninni að dæma virðist Sakharov hafa sært þjóðernis-
kennd Björns, sem hafði greinilega gengið út frá því að íslenski lopinn
hefði vakið löngun hjá Sakharov til að kynna sér íslenska menningu.
Þá segir Björn frá ferð sem hann fór til Austur-Þýskalands og
Tékkóslóvakíu í febrúar 1990. Múrinn hafði fallið í nóvember árið áður
og var markmiðið með ferðinni að kynnast þeim nýju aðstæðum sem
skapast höfðu. Síðasti áfangastaðurinn var Prag og dregur Björn upp
ágæta mynd af ringulreiðinni þar. M.a. sótti hann alþjóðlegan blaða-
mannafund þar sem Václav Havel, hinn þekkti andófsmaður gegn
stjórn kommúnista í landinu og síðar forseti Tékklands, sat fyrir svör-
um. Björn fékk að bera fram spurningu en ekki kemur beint fram um
hvað hann spurði. Gefum Birni orðið: „Ég komst að síðastur og áttaði
Havel sig greinilega ekki í fyrstu á því, hvað um var að ræða en sagð-
ist hafa „heyrt orðróm" um að hann væri að fara til íslands" (bls. 289).
Ekki lýsir hann þessu nánar en af samhenginu má ráða að þarna, mitt
í heitri umræðunni um framtíðarskipan landsins, hafi Björn talið brýn-
ast að spyrja Havel hvort hann væri ekki að fara til íslands. Og ekki
virðist hann hafa orðið lítið undrandi yfir því að Havel skyldi ekki
vera betur með á nótunum um væntanlegt ferðalag sitt. Alveg eins og