Saga - 2003, Blaðsíða 101

ÓREIGAR OG UMRENNINGAR
99
l Þ® nienn í „bygðir eða vistir, sem þeir vita engin deili á, að
lrYséu skilamenn".18
Sej^ rÖ1 uiaður bjargþrota var fyrst fyrir að leita eftir ættmanni hans
samkvæmt lögbókarinnar hljóðan var skyldugur til að fram-
sk u ^onum- Ef sá maður maldaði í móinn bar hreppstjórum
y a til að ganga úr skugga um hvort hann hefði forlagseyri.
sýn aStar^asmshljótahreppstjórarjafnanaðhafahaftdágóðayfir-
yhr fjárhag hrepp smanna sinna.
'sagt hafa oft komið upp harðvítugar deilur meðal ættingja og
s^fsyfirvalda um framfærslu sjúklinga. Gott dæmi um deilur út af
.Urn úmaga er frá árinu 1494. Amór Finnsson í Ljárskógum í Lax-
fja 9 1 Eljarðarholtskirkjusókn hafði dæmt Sturlu Þórðarson til að
y ^ ®ra frændkonu sína, Þóru Tumadóttur, sem var ósjálfbjarga.
setti v, °kvæða við og fór með sjúklinginn ásamt allmiklu liði og
°§ U ann nir>Ur 1 tun’ú í Ljárskógum. Amór vildi ekki taka við Þóm
averk N Þarna umtalsverðar ryskingar og hlutu báðir nokkra
M • a' Af þessu athæfi urðu nokkur eftirmál milli deiluaðila og
Pað tíðarandanum ágætlega að hvergi er minnst á afdrif Þóru.
f ^ - nau ágætt dæmi um vafstur vegna niðursetninga er að finna
aöarT* V'^ ^halaug í Skagafirði frá árinu 1562. Skipa skyldi mun-
Stei ausuin systkinum „í ættir". Annað systkinanna, drengurinn
einhv ^ Var úæiT|dur Tumasi Þorkelssyni. Tumas hefur haft uppi
erjar vífilengjur, því í dómnum segir:
n e'f áðurgreindur Tumas vænist því að hann hafi ekki for-
gseyri fyrir áðurgreindum ómaga, dæmdum vér hann
ýldugan fram að telja fé sitt og láta skilvísa menn virða og
Vlnna þar að fullnaðareið, að hann eigi ekki meira fé en hann
Pa fram telur nema minna sé. En ef þá virðist ekki forlagseyri
,yrir áður greint barn, þá dæmdum vér oft nefndan Tumas
orkelsson skyldugan að ryðja þessu áður greindu barni til
^^J^gægs framfæris fram í ættir þar til þann hittir er fé hefur.20
18 Dj vit
19 D] Ylj' nr- 34. — DIVI, nr. 590.
s. 'nn 241,288. Fram kemur í dómnum, nr. 241, að Sturlu var gert að telja
bentj °maga en la*di þennan „ómaga sér eigi með lögum boðinn vera" og
tejj a Guttorm Ólafsson sem stæði framfærslan nær. Var Guttormi gert að
fá. ,ram 10 Sltt og frændsemi við Þóru. Kom þá í ljós að Guttormur var bæði
tj-p r °8 skuldum vafinn og fékk hann svarið Þóru af sér, sem var enn
20 Di y ghirlu til framfærslu.
nr. 537.