Saga - 2003, Blaðsíða 125

ÖREIGAR OG UMRENNINGAR
123
j ^aman er í eðli sínu viðkvæm og afar fljótlegt er að leggja hana
o ' emkum ef efnahagslegum grundvelli er raskað og stofnanir
hu etnl>aettr sern báru uppi félagsmálin eru lögð niður. Ný opinber
ar ?ITl^nc^a^ræði sem braut í bága við hefðbundin viðhorf til fátækt-
ann ° UF tæPle§a h>ætt ástandið; hún hefur ýtt undir aðsjálni nirfl-
'en vandi hinna fátæku og þeirra sem vildu bæta úr hörmung-
01 magnaðist að sama skapi. Þróun af þessu tagi hefur sín eig-
féiVaXt:art°§mai sem eykur mjög á fátækt og félagslega eymd sam-
agsins. Félagsauðurinn skertist og almenn samstaða minnkaði.96
ási ennaöur fátækra er jafnan dágóður mælikvarði á efnahags-
^ nd í samfélaginu. Hinir fjölmörgu dómar um málefni förufólks
j aratugunum eftir siðbreytingu bera þess vitni að fátækrafram-
br an tletur vaxið mönnum yfir höfuð þegar stoðkerfi kirkjunnar
s 1 þessum málum og hreppar og bændaheimilin í landinu urðu
Ve Þessar byrðar við gjörbreyttar aðstæður í efnahags- og
U^S Unarrnálum. Þar sem ekki tókst að skjóta neinum nýjum stoð-
v: Undir efnahag landsmanna og þróa nýja sambýlishætti og at-
2QFlnUVe§1 var jarðeignaveldið í stórum dráttum við lýði allt fram á
rná U * stdl<u dómum er ákaft vitnað í ritningargreinar sem túlka
ask Sem autcna kunnáttu í Biblíunni. En slík kunnátta varð ekki í
tatm °g var þess langt að bíða að menntun grundvallaði vel-
len^u n íslendinga- Einungis lítill hluti skatta rann aftur inn í ís-
Ve ^ telagskerfi í formi fátækratíundar en versnandi árferði, óblíð
lr , Unarkjör og lítil framleiðni atvinnuveganna mögnuðu enn
fra UPP iátæktardrauginn sem tröllreið íslensku samfélagi allt
aQ a öld.97 Við siðbreytingu fengu íslendingar greiðari aðgang
jn lbiiunni og gátu kynnt sér hinn fræðilega grundvöll fyrir kenn-
Ur iu lcirlcÍunnar- Á sama tíma brast hinn efnahagslegi grundvöll-
Þess að framfylgja líknarboðskapnum. Það má með nokkrum
js„ Segja að landsmönnum hafi verið gert að skipta á „orthoprax-
V* "Orthodoxíu."
96 bm ■
... SVIpaða þróun eru mýmörg sláandi dæmi nú um stundir í ríkjum sem
97 ájheyrðu Sovétríkjunum.
. 1 ^gúst Gunnlaugsson hefur manna mest rannsakað kjör fátæklinga á
nm öldum og vísast hér með í verk hans um þetta efni: „'Þraut er að vera
rlamaður Ómagarog utangarðsfólk og „Löggjöf um fátækraframfærslu
8 stjórn fátækramála á 18. öld".