Fréttablaðið - 10.11.2011, Blaðsíða 24

24 10. nóvember 2011 FIMMTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
Kremkex
129 kr
...opið í 20 ár
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Á landsfundi Samfylkingarinnar helgina 21.-23. október voru kynntar ýmsar
nýjungar til að bæta flokkstarfið. Enn
fremur var farið yfir glæsilegan árangur í
stjórnun landsmálanna og gerð grein fyrir
ýmsum erfiðum hindrunum sem hafa verið
á leiðinni. Fundurinn sýndi að flokkurinn
er samstæður og sterkur, tilbúinn í ný
verkefni.
Vikuna eftir landsfundinn birtust slá-
andi tölur frá Hagstofunni um stöðu
íslenskra heimila. Rúmlega helmingur
þeirra á erfitt með að ná endum saman um
hver mánaðamót og hefur hlutfallið aukist
stöðugt frá 2007. Við aldurs greiningu
niður staðnanna kom í ljós að aldurs-
hópurinn 30-39 ára var í mestum vand-
ræðum. Í ljósi þessara niðurstaðna tel ég
það skyldu Samfylkingarinnar að skoða
mjög gagnrýnið hvers vegna aðgerðir til
varnar heimilum landsins hafi ekki skilað
betri árangri.
Nýlega las ég kanadíska grein sem
fjallaði um nútíma stjórnmálaumræðu
og áhrif fjármálamarkaðarins á hana
(Soederberg, 2010). Niðurstaðan var sú að
eftir fjármálahrunið 2008 hafa stjórnmála-
menn um allan heim þaggað niður umræðu
um raunverulegar orsakir og afleiðingar
hrunsins. Stjórnmálamenn hafa talað um
hrun fjármálageirans sem eðlilega sam-
félagslega afleiðingu án þess að tengja
hana við eigin pólitíska sýn eða hugmynda-
fræðilegar áherslur. Stjórnmála menn hafa
haft tilhneigingu til að miða aðgerðir sínar
við að fjármálastofnanir séu fórnarlömb
hrunsins en ekki orsakir.
Í ræðu á landsfundinum lofaði for maður
Samfylkingarinnar okkur samflokks-
mönnum sínum raunverulegri sókn til
betri lífskjara og manneskjulegra sam-
félags. Ég veit að hún er manneskja til að
efna þetta loforð og vegna þess styð ég
hana til forystu. Í ljósi orða formannsins
og einlægri trú á að Samfylkingin sé
raunveru legur jafnaðarmannaflokkur
vænti ég þess að þingmenn staldri við og
miði aðgerðir á seinni hluta kjörtímabils-
ins við það 51% landsmanna sem ekki nær
endum saman.
Opið bréf til þingmanna
Samfylkingarinnar
A
f íslenskri skotgrafaumræðu mætti halda að yfir-
standandi efnahagsvandi evrusvæðisins hefði
engin bein áhrif á okkur. Andstæðingar Evrópu-
sambandsaðildar (ESB) hafa glaðhlakkalega bent
á að ástandið sýni að Ísland eigi ekkert erindi inn í
þennan félagskap. Fylgjendur hennar segja á móti að samtaka-
máttur aðildarríkjanna við að leysa vanda hvert annars sýni
að eftirsóknarvert sé að tilheyra sambandinu. Þessi umræða
er yfirborðskennd og fangar ekki alvarleika ástandsins.
Ísland á gríðarlega mikið
undir því að framtíðarlausn
finnist á skuldavandræðunum
og að evrusamstarfið leysist
ekki upp. Þeir hagsmunir eru
til staðar alveg óháð því hvort
við göngum inn í ESB eða ekki.
Nánast öll okkar viðskipti eru
enda við Evrópu. Það sem af
er ári hafa 81,6% af öllum útflutningi Íslendinga ratað inn á
Evrópska efnahagssvæðið (EES). Um 61% af öllum vörum sem
við flytjum inn kemur þaðan. Þorri erlendra eigna lífeyris-
sjóða okkar er í evrum. Og svo framvegis.
Og vandræðin hafa, ótrúlegt en satt, ekki bara áhrif á
Ísland, heldur heiminn allan. Tæplega 27% af gjaldeyris-
varaforða hans eru í evrum. Veikist gjaldmiðillinn rýrna þær
eignir. Kínverjar eiga stærsta gjaldeyrisvaraforða allra. Hann
er þrefalt stærri en varaforði Japana, sem er næststærstur.
Af þeim tíu löndum sem eiga mestu umframeignirnar eru sjö
í Asíu, eitt í Suður-Ameríku (Brasilía) og tvö í Evrópu (Rúss-
land og Sviss). Ekkert Evrópusambandsland er á topp tíu.
Bandaríski seðlabankinn hefur sagt að vandræði Grikk-
lands og Ítalíu hafi ekki mikil áhrif á banka þar í landi. Þeir
eigi mest undir bönkum í Frakklandi og Þýskalandi. Kröfu-
hafar Grikkja, sem hafa samþykkt að gefa eftir helming
krafna sinna, eru að hluta til franskir stórbankar á borð við
Société General og BNP Parisbas. Þeir eru líka að hluta til
þýskir bankar á borð við Deutsche Bank og Commerzbank.
Tæpur helmingur skulda Ítalíu við banka er við franskar fjár-
málastofnanir. Stór hluti hins helmingsins er við þýskar.
Því hafa vandræði Grikkja og Ítala áhrif á franska og þýska
banka, sem hafa áhrif á bandaríska banka, sem hafa áhrif á
bandaríska hagkerfið. Um 60% af öllum gjaldeyrisvaraforða
heimsins eru í dollurum og veiking þess gjaldmiðils hefur því
áhrif víða. Og svo koll af kolli.
Þau vandamál sem evrusvæðið glímir við í dag eru ekki
bara vandamál þeirra ríkja sem nota evru sem mynt. Þau
eru heldur ekki bara vandamál Evrópu. Þau eru sameigin-
leg vandamál alþjóðafjármálakerfisins og þurfa að leysast
sem slík. Í þeim fasa þurfa öll ríki að taka til í sínum ríkis-
fjármálum og gera samrekstur íbúa sinna sjálfbæran. Ef það
tekst ekki þarf allur heimurinn að glíma við afleiðingarnar.
Líka Ísland.
Efnahagsvandi Evrópu er vandi allra.
Allt er undir
Þórður Snær
Júlíusson
thordur@frettabladid.is
SKOÐUN
Stjórnmál
Inga Sigrún
Atladóttir
formaður
Samfylkingar-
félagsins í Vogum
Fólksflóttinn mikli
Mikið hefur verið rætt um að fólks-
flótti hafi brostið á í kjölfar hrunsins.
Andstæðingar ríkisstjórnar Jóhönnu
Sigurðardóttur kenna aðgerðum og
aðgerðaleysi hennar um. Það að fólk
flýi bágt ástand er vissulega vandamál
og ber að sporna við því. Það er hins
vegar ágætt, í þessu sem öðru, að líta
á tölur. Samkvæmt upplýsingum Hag-
stofunnar fluttu af landi brott 12.485
íslenskir ríkisborgarar árin 2008, 2009
og 2010. Árin 2005, 2006 og 2007
fluttu 9.412 íslenskir ríkisborgarar
af landi brott. Aukningin eftir hrun
nemur rúmlega
3.000 manns,
1.000 á hverju ári.
Þungbært en ekki flótti
Vissulega er slæmt að þeim fjölgi
sem flytja af landi brott. En trauðla
er hægt að tala um fólksflótta þegar
3.000 fleiri fara af landi brott á
þremur verstu árum í sögu landsins
en á þremur mestu uppgangs-
árum þjóðarinnar, eða hvað?
Þungbært er það, en ekki
massívur fólksflótti.
Ekki enn þá sáttur
Umræða var á Alþingi í gær um
Vestfjarðaveg. Margir höfðu skoðun á
málinu, enda hefur lengi verið beðið
eftir vegabótum á svæðinu. Einn
þeirra sem tóku til máls var Kristján
L. Möller, fyrrverandi samgönguráð-
herra. Hann fór yfir það að hann
hefði sent bréf til Vegagerðarinnar
um málið, nokkrum dögum áður
en hann hætti sem ráðherra. „En
ég vil líka taka fram að ég vissi
ekki af því fyrr en deginum áður
en sú gjörð var gerð, en það er
annar handleggur.“ Líklega er
Kristján ekki enn sáttur við
skyndilegt brotthvarf sitt af
ráðherrastóli.
kolbeinn@frettabladid.is