Fréttablaðið - 02.12.2011, Blaðsíða 8

2. desember 2011 FÖSTUDAGUR8
Metal
Íslensk hönnun
Íslenskt handverk
Metal design • Skólavörðustígur 2 • sími 552 5445
Rannsókn embættis sér-
staks saksóknara á Glitni
beinist að meintri kerfis-
bundinni markaðsmisnotk-
un bankans yfir margra
ára tímabil fyrir banka-
hrun. Hin meintu brot ná
allt aftur til ársins 2004 og
viðskiptin sem eru rann-
sökuð nema á annað hundr-
að milljörðum.
Sú rannsókn sem nú stendur yfir á
meintri brotastarfsemi stjórnenda
Glitnis fyrir bankahrun snýst aðal-
lega um ætlaða markaðs misnotkun
bankans um margra ára skeið.
Heimildir Fréttablaðsins herma
að embætti sérstaks saksóknara
telji að hún teygi sig allt aftur til
ársins 2004 og hafi staðið fram að
bankahruni haustið 2008.
Verið er að rannsaka tíu mál.
Lárus Welding, fyrrverandi for-
stjóri Glitnis, Jóhannes Baldurs-
son, fyrrverandi framkvæmda-
stjóri markaðsviðskipta bankans,
og Ingi Rafnar Júlíusson, fyrrver-
andi verðbréfamiðlari hjá Glitni
sem nú starfar hjá MP banka, voru
á miðvikudag úrskurðaðir í gæslu-
varðhald vegna rannsóknarinnar.
Sérstakur saksóknari krafðist
einnig gæsluvarðhalds yfir Elm-
ari Svavarssyni, fyrrverandi miðl-
ara hjá Glitni, en þeirri kröfu var
hafnað.
Hátt í 20 manns hafa verið yfir-
heyrðir vegna málanna síðustu
tvo daga. Þá hefur Fréttablað-
ið heimildir fyrir því að Bjarni
Ármannsson, sem var forstjóri
Glitnis frá 1997 og fram í apríl
2007, hafi verið boðaður til yfir-
heyrslu. Bjarni er staddur erlend-
is á ferðalagi og er ekki væntan-
legur til landsins fyrr en seinni
hluta desember mánaðar. Hann
mun mæta til skýrslutöku þegar
því ferðalagi er lokið. Frétta blaðið
hefur ekki upplýsingar um hvar
Bjarni er né hvaða stöðu hann mun
hafa við skýrslutökuna.
Tapið lenti allt á bankanum
Meðal annars er verið að rann-
saka kaup eigin viðskipta Glitnis
á hlutabréfum hans og stærsta eig-
anda bankans, FL Group, um langt
skeið. Tilgangur þeirra kaupa var
að halda hlutabréfaverðinu uppi og
skapa sýndareftirspurn eftir bréf-
unum.
Þá er einnig verið að rannsaka
viðskipti með framvirka samninga
í hlutabréfum í Glitni. Í gegnum þá
lánaði bankinn vildarviðskipta-
vinum sínum hlutabréf í sjálfum
sér vegna þess að hann mátti ekki
halda á þeim sjálfur. Margir þess-
ara samninga voru með þeim hætti
að þeir sem fengu bréfin lánuð
gátu einungis grætt á þeim. Ef tap
myndaðist á samningstímanum
voru lánendurnir skaðlausir af því.
Það lenti á bankanum.
Heimildir Fréttablaðsins
herma að sumir þeirra framvirku
samninga sem Glitnir gerði hafi
verið með sama samnings- og
afhendingar degi. Talið er að gerð
framvirkra samninga af þessari
gerð hafi tíðkast um árabil hjá
Glitni.
Þá snýst rannsóknin um lán-
veitingar til ýmissa félaga sem
nýttar voru til að kaupa bréf í
Glitni. Umræddar lán veitingar
námu 37 milljörðum króna og
lánin voru veitt í lok árs 2007 og
á árinu 2008. Samkvæmt heimild-
um Fréttablaðsins er 8,1 milljarðs
króna lán til Rákungs og 15,2
milljarða króna til Salt Financials
á meðal þeirra lána sem verið er
að rannsaka. Bæði lánin voru veitt
á árinu 2008 og voru nýtt til kaupa
á bréfum í bankanum. Salt Fin-
ancials var í eigu Salt Investment,
eignarhaldsfélags sem er í 94%
eigu Róberts Wessman.
Rákungur var í eigu Milestone,
fjárfestingarfélags Karls og Stein-
gríms Wernerssona.
15 milljarða víkjandi lán til Baugs
Til viðbótar hefur sérstakur sak-
sóknari rannsakað í meira en
ár hið svokallaða Stím-mál. Það
snýst um 19,6 milljarða króna lán-
veitingu frá Glitni til
Stíms í nóvember 2007 til að kaupa
hlutabréf í Glitni og FL Group.
Stím var teiknað upp af starfs-
mönnum Glitnis sem síðan buðu
vildarviðskiptavinum bankans að
eignast í félaginu gegn litlu eigin-
fjárframlagi. Þegar fyrri hrinan
í Stím-rannsókninni fór fram í
nóvember 2010 voru Lárus Weld-
ing og Jóhannes Baldursson einnig
yfirheyrðir.
Að endingu snerust aðgerðir
sérstaks saksóknara á mið-
vikudag um rannsókn á
sölutryggingu Glitnis á 15
milljarða hlutafjárútboði
í FL Group í desember
2007. Heimildir Frétta-
blaðsins herma að um
sé að ræða 15 milljarða
króna víkjandi lán sem
Baugi Group, stærsta
eiganda FL Group á
þeim tíma, var veitt.
Áhættunefnd Glitnis
samþykkti umrætt
lán hinn 20. desemb-
er 2007.
Rannsaka lán til Salts og Rákungs
FRÉTTASKÝRING: Glitnisrannsókn sérstaks saksóknara
Þórður Snær
Júlíusson
thordur@fréttabladid.is
Hreiðar Már Sigurðsson, fyrrverandi
forstjóri Kaupþings, var handtekinn 6.
maí 2010. Hann var úrskurðaður í tólf
daga gæsluvarðhald en sleppt eftir
tíu daga. Í gæsluvarðhaldsúrskurði
yfir honum kemur fram að hann hafi
verið „undir rökstuddum grun um að
hafa framið fjölmörg brot er fangelsis-
refsing liggur við [...] þau eiga að hafa
verið framin á nokkrum árum og til
loka árs 2008.
Sigurjón Árnason, fyrrverandi banka-
stjóri Landsbankans, var handtekinn
og úrskurðaður í gæsluvarðhald 14.
janúar 2011. Hann var úrskurðaður
í 11 daga gæsluvarðhald. Honum
var sleppt úr haldi 21. janúar 2011.
Meðal annars er verið að rannsaka
Sigurjón meinta allsherjarmarkaðs-
misnotkun Landsbankans á meðan
Sigurjón stýrði honum.
Lárus Welding, fyrrverandi forstjóri
Glitnis, var fyrst boðaður til yfirheyrslu
hjá embætti sérstaks saksóknara í
nóvember 2010 í tengslum við hið
svokallaða Stím-mál. Hann var síðan
handtekinn síðastliðinn miðvikudag
og úrskurðaður í vikulangt gæslu-
varðhald vegna rannsóknar embættis
sérstaks saksóknara á alls tíu málum
sem tengjast rannsókn þess á
meintum brotum sem framin voru á
meðan Lárus var forstjóri Glitnis.
Allir bankastjórarnir hafa setið í gæsluvarðhaldi
HÖFUÐSTÖÐVAR GLITNIS – NÚ ÍSLANDSBANKA Viðskiptin sem til rannsóknar eru teygja sig allt aftur til ársins 2004 og eiga því að
hafa staðið um rúmlega fjögurra ára skeið. FRÉTTABLAÐIÐ/HEIÐA
Þau níu mál sem eru nú til
rannsóknar til viðbótar við Stím-
málið bárust öll inn á borð sérstaks
saksóknara á þessu ári, 2011. Nýjasta
málið barst þangað fyrir örfáum
vikum. Þótt ætluð brot hafi verið
framin fyrir að minnsta kosti þremur
árum eru málin þó frekar nýleg
hjá embættinu. Ástæður þess eru
nokkrar.
Í fyrsta lagi fór rannsókn á
bönkunum þremur þannig fram að
fyrst voru send teymi inn í þá til að
vinna endurskoðendaskýrslur um
þá. Þeim skýrslum var síðan skilað til
Fjármálaeftirlitsins (FME), sem sinnir
frumrannsókn á ætluðum brotum
bankanna, og þar nýttar til að
kortleggja möguleg brot. Skýrslu um
Kaupþing var skilað fyrst, svo Lands-
bankann og að lokum um Glitni.
FME hefur því verið að rannsaka
málið nokkurn veginn í þessari röð.
Auk þess hafa slitastjórnir bankanna
vísað fleiri málum til FME eftir að
þær luku sínum eigin rannsóknum á
atferli bankanna þriggja.
Þegar helstu stjórnendur Kaup-
þings voru handteknir í maí 2010
byggði það til dæmis á erindum og
gögnum sem bárust til embættis
sérstaks saksóknara á tímabilinu 13.
mars 2009 til 22. mars 2010.
Í öðru lagi þarf embættið að
vega og meta hver af þeim málum
sem vísað er til þess eigi samleið
og tengist. Ef það færi strax í yfir-
heyrslur og húsleitir í hverju tilteknu
máli sem vísað væri til embættisins
strax og það bærist myndi það þýða
að sama fólkið væri kallað trekk í
trekk inn í sambærilegar yfirheyrslur.
Þess í stað er reynt að safna saman
sem flestum málum sem tengjast
hverjum og einum og farið af stað
þegar umfang þeirra liggur að mestu
fyrir.
Bent hefur verið á að sérkennilegt
sé að hneppa menn í gæsluvarð-
hald vegna rannsóknarhagsmuna
mörgum árum eftir að ætluð brot
hafi verið framin. Hinir grunuðu hafi
haft nægan tíma til að eyða gögnum
og bera saman sögur sínar. Embætti
sérstaks saksóknara hefur þó bent
á að hinir grunuðu viti ekki hver
málatilbúnaður þess er fyrr en þeir
mæta í yfirheyrslu. Þar eru gögn og
upplýsingar sem hafa ekki komið
fram áður borin undir vitni og aðra
sakborninga. Embættið telur mikil-
vægt að fá fram sjálfstæðan fram-
burð vitna og annarra sakborninga
án þess að þeir sem sitja í gæslu-
varðhaldi geti haft áhrif á.
Í gæsluvarðhaldsúrskurði yfir
Magnúsi Guðmundssyni, fyrrverandi
forstjóri Kaupþings í Lúxemborg,
vegna rannsóknar á meintum
brotum hans og annarra stjórnenda
Kaupþings frá því í maí 2010, er
þessum áhyggjum lýst ágætlega.
Þar kemur fram að við yfirheyrslur
yfir honum og Hreiðari Má Sigurðs-
syni, fyrrverandi forstjóra Kaupþings,
hafi komið fram að framburður
þeirra hafi stangast á í „nokkrum
veigamiklum atriðum“. Því hafi verið
nauðsnylegt fyrir rannsóknina að
þeir gætu ekki samræmt framburð
sinn.
Nýjasta málið nokkurra vikna gamalt
KARL
WERNERSSON
STEINGRÍMUR
WERNERSSON
RÓBERT
WESSMANN