Morgunblaðið - 09.09.2011, Qupperneq 22

22 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. SEPTEMBER 2011
Eitt af meginmark-
miðum skipulagsbreyt-
inga hjá lögreglu lið-
inna ára hefur verið að
efla sýnileika lögreglu.
Markmiðið hefur,
væntanlega, verið að
Íslendingar ættu að sjá
lögreglu meira og oftar
en áður en skipulags-
breytingarnar áttu sér
stað. Forvarnir. Lög-
reglan ætti, vænt-
anlega, að vera oftar, meira og víðar á
ferðinni eftir að ráðist var í skipulags-
breytingarnar. Göfug markmið og
svo sannarlega vel til þess fallin að
afla „skipulagsbreytingunum“ og
„hagræðingunni“ sem af þeim átti að
leiða, fylgis. Hver dóms- og innanrík-
ismálaráðherrasnillingurinn á fætur
öðrum, með hvern ráðuneytissér-
fræðingssnillinginn á fætur öðrum,
hefur keppst við að leggja fram hvert
frumvarpið á fætur öðru um breyt-
ingar á lögreglulögum sem allar hafa
miðað að því að efla, bæta, styrkja,
hagræða og ég veit ekki hvað, í
rekstri lögreglu! Öll þessi frumvörp,
studd óteljandi greinargerðum,
skýrslum, sérfræðiálitum o.fl. hefur
skort grundvallarskilgreiningar á eðli
og inngangi lögreglustarfsins. Þannig
hefur ríkisvaldið, sem stærir sig af
því að vinna rammaáætlanir, sam-
gönguáætlanir, fjarskiptaáætlanir,
menntaáætlanir, velferðaráætlanir,
heilsueflingaráætlanir, vímuvarna-
áætlanir (fíkniefnalaust Ísland árið
2000!!) og áætlanir á áætlanir ofan,
hreinlega steingleymt því að skil-
greina eins sjálfsögð og greinileg
markmið og „öryggisstefnu“ fyrir Ís-
land og ofan á það „þjónustustig“ lög-
reglu. Á þessum tveimur meginskil-
greiningum grundvallast
mannaflaþörf lögreglu annars vegar
og fjárveitingar til lögreglu hins veg-
ar og þar með er fyrst hægt að gera
sér grein fyrir því hvað það kostar að
halda úti löggæslu á Íslandi.
Frá árinu 2007 þegar einar veiga-
mestu breytingar urðu á lögreglu á
Íslandi fyrr og síðar,
hefur lögreglumönnum
fækkað um a.m.k. sex-
tíu (60). Þessi fækkun
lögreglumanna á Ís-
landi er um 8%! Það sér
hver heilvita maður,
sem það vill sjá á annað
borð, að slík fækkun
lögreglumanna getur
ekki stuðlað að auknum
sýnileika, eflingu eða
styrkingu löggæslu.
Löggæsla snýst um
fólk. Löggæsla snýst
um mannleg samskipti. Löggæsla
snýst um það, fyrst og fremst, að
stemma stigu við og koma í veg fyrir
afbrot hvers konar. Forvarnir. Lög-
gæslu er ekki hægt meta út frá krón-
um og aurum. Löggæsla skilar ekki
virðisauka. Löggæsla skilar ekki
beinhörðum, fjárhagslega mæl-
anlegum, arði í þjóðarbúið. Löggæslu
er ekki hægt að reka út frá við-
skiptafræðilegum forsendum. Hlut-
verk ríkisvaldsins er að halda úti lög-
gæslu þannig að þegnar þjóðfélagsins
geti verið óhultir með sjálfa sig og
eigur sínar. Flóknari er löggæsla í
raun ekki í eðli sínu!
Forstöðumönnum stofnana ríkisins
er vorkunn að þurfa að glíma við það
vandamál sem hrunið hefur skapað.
Þeim er gert að halda úti sömu þjón-
ustu við samborgara sína fyrir mun
minni fjármuni en voru til skiptanna
fyrir hrun. Það eru hinsvegar
ákveðnir þættir í þjónustu hins op-
inbera, sem einfaldlega geta og mega
ekki taka mið af efnahagslegum for-
sendum ríkisfjárhirslunnar. Tveir
þessara þátta, að öllum öðrum ólöst-
uðum, eru heilsugæsla og löggæsla.
Fólk heldur áfram að verða veikt og
þurfa á aðstoð lækna að halda og fólk
heldur áfram að þurfa á öryggi að
halda – algerlega óháð efnahagsstöðu
ríkissjóðs hverju sinni! Ef skorið er
niður í þessum tveimur málaflokkum
– enn og aftur að öllum öðrum mála-
flokkum ólöstuðum – blasa við gríð-
arleg vandamál sem munu kosta
þjóðarbúið ómældar fjárhæðir, til
framtíðar litið! Það eru skamm-
tímalausnir, sem engu skila nema
vandamálum, að skera niður í heilsu-
gæslu- og öryggismálum!
Til að ná fram hagræðingu í rekstri
lögreglu er ljóst að fyrir þurfa að
liggja ákveðnar grunnskilgreiningar.
Þessar grunnskilgreiningar varða ör-
yggisstig það sem ríkisvaldið ákveður
að viðhafa hverju sinni. Þessar
grunnskilgreiningar varða það þjón-
ustustig sem ríkisvaldið vill að lög-
regla viðhaldi hverju sinni. Þegar
þessar tvær megingrunnskilgrein-
ingar liggja fyrir getur ríkisvaldið
loks – og ekki fyrr – ákveðið hversu
miklum mannafla lögregla þarf á að
halda hverju sinni til að viðhalda skil-
greindum öryggis- og þjón-
ustustigum. Þá loks er hægt að átta
sig á því hvað löggæsla á Íslandi kost-
ar og alls ekki fyrr! Ríkisvaldið getur
einfaldlega ekki látið efnahagsstöðu
sína hverju sinni ákvarða það hvaða
öryggi Íslendingar búa við hverju
sinni.
Á Norðurlöndum, að Íslandi und-
anskildu, heldur ríkisvaldið úti her-
afla. Herir Norðurlanda eru „vara-
skeifa“ ríkisvaldsins komi til þess að
lögregla viðkomandi landa ráði ekki
við það ástand sem kann að skapast
hverju sinni. Þeir eru einnig hluti af
sjálfstæði viðkomandi þjóða og styrk-
ing við utanríkispólitík þeirra. Á Ís-
landi er lögreglan ein um það að
halda uppi öryggi þegna landsins.
Engin „varaskeifa“ er til staðar til að
taka við ef starfsemi lögreglu lamast
einhverra hluta vegna. Meðal annars
þess vegna er sú staða uppi, hér á
landi, að lögregla hefur ekki verk-
fallsrétt! Einmitt þess vegna ætti
stjórnvöldum hverju sinni að vera
það kappsmál að halda kjörum lög-
reglumanna þannig að ró sé innan
raða lögreglumanna!
Ró
Eftir Snorra
Magnússon
» Löggæsla snýst um
fólk. Löggæsla snýst
um mannleg samskipti.
Löggæsla snýst um það,
fyrst og fremst, að
stemma stigu við og
koma í veg fyrir afbrot
hvers konar.
Snorri
Magnússon
Höfundur er formaður Lands-
sambands lögreglumanna.
„Hvað geta þeir sagt
að land vort sé ónýtt,
sem aldrei hafa haft
manndáð til að láta sér
detta í hug að taka ær-
legt handtak landinu til
gagns. Það er skrýtin
hugsun, að halda að
dugnaður og dáð komi í
menn allt í einu vestur
í Ameríku, en hafa
hvorugt hér.“
Svona skrifar Guðmundur Ólafs-
son (1825-1889) á Fitjum í Skorra-
dal, árið 1869 til Jóns Sigurðssonar
„forseta“. Varðveitt eru 20 bréf Guð-
mundar til Jóns og 8 bréf til Magn-
úsar Eiríkssonar guð-
fræðings. Eru bréfin
merk heimild um
stirðnað íslenskt ald-
arfar, um og upp úr
miðri 19. öld.
Guðmundur kom fá-
tækur heim úr fjögurra
ára námi í Danmörku
árið 1851 og glímdi við
margvíslegt mótlæti
þegar hann hugðist
nýta menntun sína; efla
land og lýð.
Hann var hugumstór
og tilbúinn að kenna Ís-
lendingum jarðyrkju, þýða og skrifa
kennslubækur og stofna jarðyrkju-
skóla til að vekja þjóðina til vitundar
um gildi jarðyrkjunnar sem und-
irstöðu sjálfsbjargar. Til þess að svo
mætti verða var hann hins vegar
ekki albúinn og margt fór miður og
öðruvísi en hann vonaði og barðist
fyrir. Það liðu 30 ár þar til Ólafsdals-
skóli var settur, árið 1880 og fimm
árum síðar, 1885 keypti svo Björn
Bjarnarson frá Vatnshorni í Skorra-
dal jörðina Hvanneyri (með hjálp
ýmissa Borgfirðinga) til að stofn-
setja þar sameiginlegan bún-
aðarskóla Suður- og Vesturamts.
Guðmundur lifði þann dag, en var þá
þrotinn kröftum.
Það má segja að ævistaf Guð-
mundar á Fitjum hafi verið plæg-
ingar í tvennum skilningi; annars
vegar tókst hann á við kargaþýfð tún
og niðurnídd víðs vegar um landið og
hins vegar þurfti hann að „plægja“ í
gegnum hugarfarslegar hindranir
samtímans, bæði meðal alþýðu og
stjórnvalda. Þegar lesin eru bréf
hans til Jóns „forseta“ og Magnúsar
„sálarháska“ sem spanna 27 ár má
sjá að honum þykja landar sínir
treysta um of á hjálp „að ofan“ í stað
þess að bretta upp ermar og taka sig
á; við að yrkja land sitt og skapa
hagsæld. Hann barðist fyrir þessu
linnulaust og forkastanlegt þótti
honum að menn skyldu flýja til ann-
arra landa, eins og sjá má í tilvitn-
uninni hér að framan. Það má hins
vegar spyrja hvort Guðmundur hafi
ekki sjálfur treyst um of á stuðning
Jóns Sigurðssonar?
Guðmundur var kjörinn á Alþingi
fyrir Borgfirðinga árið 1875, þá orð-
inn slitinn maður. Sagði hann sig frá
þingmennsku þegar Jón „forseti“
lést árið 1879.
Sjálfur lést Guðmundur 10 árum
síðar, þá þrotinn kröftum eftir erf-
iðan áratug þar sem saman fór slæm
tíð, pestaár í sauðfé og átök á ýms-
um sviðum – við linnulausar plæg-
ingar.
Í tilefni af 200 ára ártíð Jóns Sig-
urðssonar verður haldið málþing um
Guðmund Ólafsson á morgun á Fitj-
um. Hægt er að sjá nánari kynningu
á Fasbókarsíðu viðburðarins.
Er land vort ónýtt?
Eftir Karólínu
Huldu
Guðmundsdóttur
»Hver var Guð-
mundur Ólafsson,
jarðræktarmaður Jóns
forseta?
Karólína Hulda
Guðmundsdóttir
Höfundur er kirkju- og
skógarbóndi á Fitjum.
Morgunblaðið birtir alla útgáfudaga aðsendar umræðugreinar frá
lesendum. Blaðið áskilur sér rétt til að hafna greinum, stytta texta í
samráði við höfunda og ákveða hvort grein birtist í umræðunni eða í
bréfum til blaðsins.
Blaðið birtir ekki greinar, sem eru skrifaðar fyrst og fremst til að
kynna starfsemi einstakra stofnana, fyrirtækja eða samtaka eða til að
kynna viðburði, svo sem fundi og ráðstefnur.
Innsendikerfið
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir
að nota innsendikerfi blaðsins. Smellt er á Morgunblaðslógóið í hægra
horninu efst og viðeigandi liður, „Senda inn minningargrein“, valinn úr
felliglugganum. Ekki er lengur tekið við greinum sem sendar eru í
tölvupósti og greinar sem sendar eru á aðra miðla eru ekki birtar.
Í fyrsta skipti sem formið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í
kerfið, en næst þegar kerfið er notað er nóg að slá inn netfang og lyk-
ilorð og er þá notandasvæðið virkt.
Móttaka aðsendra greina
- nýr auglýsingamiðill
569-1100
finnur@mbl.is
V i n n i n g a s k r á
19. útdráttur 8. september 2011
A ð a l v i n n i n g u r
Toyota Avensis Toyota Land Cruiser
Kr. 5.000.000 kr. 10.000.000 (tvöfaldur)
3 1 9 9 4
V i n n i n g u r
Kr. 100.000 Kr. 200.000 (tvöfaldur)
1 2 9 6 5 5 5 6 2 3 5 9 7 1 0 7 6 5 4 6
V i n n i n g u r
Kr. 50.000 Kr. 100.000 (tvöfaldur)
515 10823 25525 30268 60442 68425
7371 17211 25688 31600 68096 72290
V i n n i n g u r
Kr. 15.000 Kr. 30.000 (tvöfaldur)
8 0 2 6 9 9 2 1 7 3 5 5 2 4 3 0 4 3 3 3 2 5 4 0 7 2 4 5 2 6 0 9 6 7 7 5 1
1 8 4 6 8 5 9 6 1 8 6 3 4 2 4 5 0 4 3 4 4 0 8 4 0 7 8 1 5 3 0 0 3 6 7 9 3 6
1 9 9 0 8 6 5 3 1 9 7 3 2 2 5 6 4 9 3 4 6 7 9 4 1 9 4 5 5 3 1 4 8 6 8 9 6 8
2 4 2 2 1 0 8 9 1 1 9 8 5 4 2 5 8 6 6 3 4 9 2 3 4 6 4 9 3 5 6 8 7 7 7 4 5 5 7
2 6 6 7 1 4 2 0 7 2 1 3 4 1 2 6 6 4 3 3 5 2 1 2 4 6 8 3 3 5 9 6 8 9 7 4 9 6 0
2 9 1 0 1 4 9 2 7 2 1 4 0 1 2 7 0 0 9 3 8 0 3 0 4 7 2 6 0 6 0 1 9 2 7 5 9 3 1
5 5 1 4 1 5 6 5 2 2 1 7 4 0 2 8 0 6 8 3 8 2 3 4 4 7 5 7 8 6 1 7 5 4 7 7 5 7 0
5 7 4 0 1 6 6 4 3 2 2 1 6 1 2 8 6 2 9 3 8 2 9 3 4 7 6 1 0 6 3 1 4 5 7 8 1 8 7
6 0 3 4 1 7 1 4 3 2 2 2 5 8 3 2 0 2 6 3 8 6 3 7 5 1 8 2 3 6 5 7 2 0 7 8 8 3 8
6 8 1 4 1 7 2 4 5 2 2 5 5 8 3 3 0 8 1 3 9 9 4 5 5 1 9 4 1 6 6 7 0 5 7 9 0 0 4
V i n n i n g u r
Kr. 9.000 Kr. 18.000 (tvöfaldur)
3 4 5 1 0 4 3 8 2 0 1 1 1 3 1 2 6 5 4 1 4 9 3 4 9 2 4 9 5 7 9 5 3 6 9 8 1 8
4 5 2 1 0 4 4 9 2 0 6 3 2 3 1 2 7 0 4 1 8 9 2 4 9 5 9 9 5 8 3 7 9 7 0 3 9 6
1 3 3 2 1 0 7 7 0 2 1 3 6 1 3 1 9 1 6 4 1 9 7 5 4 9 6 2 2 6 0 0 6 8 7 0 9 7 8
1 4 3 3 1 0 9 5 0 2 1 6 3 6 3 2 0 1 3 4 2 1 2 5 4 9 7 4 3 6 0 4 4 3 7 1 3 5 8
1 5 1 6 1 0 9 5 9 2 1 7 0 7 3 2 1 6 8 4 2 1 4 6 4 9 8 2 7 6 0 7 6 9 7 1 4 9 0
1 7 2 2 1 1 5 8 7 2 1 9 6 3 3 2 1 8 2 4 2 2 7 5 5 0 4 1 2 6 1 5 0 7 7 1 8 4 5
2 1 2 3 1 1 6 2 0 2 2 3 7 3 3 2 4 9 5 4 2 8 2 5 5 0 4 4 3 6 1 7 2 5 7 1 9 3 3
2 6 4 7 1 1 6 6 1 2 2 4 2 5 3 2 9 8 8 4 3 3 1 3 5 0 6 9 0 6 2 0 7 0 7 2 6 2 4
2 7 1 4 1 2 0 3 5 2 3 0 0 4 3 3 4 3 5 4 3 7 2 2 5 0 8 5 2 6 2 1 8 8 7 2 6 6 4
3 1 0 4 1 2 9 7 4 2 3 1 8 0 3 3 5 5 9 4 3 9 7 8 5 0 9 8 3 6 2 1 9 1 7 3 2 7 0
3 1 7 5 1 2 9 8 7 2 3 2 5 9 3 4 0 5 9 4 4 1 8 0 5 1 0 8 4 6 2 2 3 9 7 3 4 8 9
3 2 3 9 1 3 1 2 3 2 3 6 1 7 3 4 2 9 3 4 4 5 1 5 5 1 3 6 5 6 2 3 0 3 7 4 7 5 4
3 5 3 5 1 3 4 7 2 2 3 9 2 2 3 4 6 7 0 4 5 0 3 0 5 1 5 0 8 6 2 4 0 2 7 4 8 6 8
3 8 4 7 1 3 4 7 9 2 4 1 0 6 3 4 7 7 7 4 5 1 0 3 5 1 9 1 2 6 2 5 7 1 7 5 0 9 9
3 9 2 0 1 3 7 0 1 2 4 8 3 8 3 5 0 3 9 4 5 2 3 6 5 1 9 4 5 6 2 7 3 2 7 5 9 8 7
4 1 3 5 1 3 7 9 4 2 4 9 5 8 3 5 0 8 8 4 5 2 9 2 5 3 0 7 4 6 2 7 4 4 7 6 9 9 7
4 1 6 3 1 4 0 4 8 2 6 4 0 6 3 5 1 0 2 4 5 5 1 6 5 3 2 6 5 6 2 7 7 5 7 7 2 7 7
5 0 6 7 1 4 7 4 2 2 6 6 3 5 3 5 6 1 3 4 6 1 4 8 5 3 3 5 0 6 3 1 4 6 7 7 4 9 2
5 0 7 3 1 4 9 1 5 2 7 0 7 9 3 5 9 7 0 4 6 2 7 2 5 3 7 5 7 6 4 0 6 8 7 7 8 5 0
6 1 2 6 1 5 0 1 2 2 7 3 0 0 3 7 3 0 5 4 6 3 2 5 5 4 1 3 0 6 4 2 4 0 7 7 9 3 1
6 5 7 7 1 5 7 8 2 2 7 3 5 2 3 7 7 3 3 4 6 3 5 7 5 4 1 5 7 6 4 3 7 3 7 8 3 3 5
6 6 5 6 1 5 9 6 9 2 7 6 3 1 3 7 8 2 2 4 6 7 7 5 5 4 1 8 4 6 4 7 8 5 7 8 8 8 6
6 6 8 2 1 6 0 4 9 2 7 7 8 0 3 7 9 9 5 4 6 9 0 2 5 4 8 1 2 6 4 8 0 6 7 8 9 1 4
6 7 4 5 1 7 7 0 4 2 8 0 0 3 3 8 3 8 5 4 7 0 2 5 5 4 9 9 8 6 5 1 9 6 7 9 0 3 9
6 9 3 4 1 8 0 1 4 2 8 6 8 6 3 8 3 9 7 4 7 1 7 5 5 5 0 6 5 6 5 7 8 2 7 9 2 3 1
6 9 9 8 1 8 4 1 9 2 9 3 1 8 3 8 7 8 1 4 7 2 1 3 5 5 2 1 6 6 6 4 4 2 7 9 5 2 4
7 1 3 0 1 8 5 9 4 2 9 4 6 4 3 9 0 7 6 4 7 6 6 2 5 5 3 1 0 6 6 6 0 8
7 5 5 5 1 8 6 4 1 2 9 4 7 5 3 9 3 6 6 4 7 6 8 9 5 5 9 5 1 6 7 7 4 5
8 2 8 2 1 9 3 3 9 2 9 6 6 8 3 9 4 7 6 4 8 1 6 0 5 6 7 0 4 6 8 0 0 9
8 7 8 6 1 9 3 6 2 2 9 8 6 5 3 9 7 6 8 4 8 3 8 1 5 6 9 7 2 6 8 3 8 6
8 8 2 8 1 9 4 9 9 3 0 4 6 3 4 0 2 6 1 4 8 4 4 2 5 7 3 9 2 6 8 9 2 5
9 0 8 6 1 9 6 0 9 3 0 6 0 9 4 0 9 2 0 4 9 0 6 4 5 7 7 8 7 6 9 6 1 3
Næstu útdrættir fara fram 15. sept, 22. sept & 29. sept 2011
Heimasíða á Interneti: www.das.is