Líf og list - 01.05.1952, Page 11

eru nokkrar lýsingar af unaðssemdum friðsællrar
náttúru, t. d. sagan um fiskveiðar: Big Two-
Hearted River I. Hún er, ef svo mætti að orði
kveða, eins konar reikunarmannssaga. En þar
skýtur grályndi lífsins einnig upp kollinum — það
er ekki hægt að lifa án þess að gera einhverju
mein.
Nick festir engisprettu á öngulinn sem beitu:
„Nick tók um hausinn á henni og hélt henni, með-
an hann stakk önglinum inn undir kverkarnar á
henni gegnum brjóstið og neðsCa hlutann af mag-
anum. Engisprettan tók fast um öngulinn með fram-
fótunum og spýtti á hann tóbaksleðju".
Sérkenni Hemingways
verður aldrei hægt að stæla!
Dauðinn og ófarirnar eru alls staðar. En aðeins
eitt þarf hver venjulegur maður að gera: Horfast
í augu við það, sem að höndum ber. Þessi marg-
þætti grundvöllur fyrir stíl Hemingways er nokk-
uð, sem obbinn af eftirlíkjendum hans hefur
ekki verið sjáandi á. Hins vegar reyna þeir að
líkja eftir mállýzkum hans, fettum hans og brett-
um, og eru stundum leiknari í þess háttar bogalist
þ. e. í brettunum en sjálfur Hemingway. En lífið,
hina duldu óhamingju, hinn leyndardómsfulla
harmleik er örðugra að stæla.
Af þessu stafar annað, ef til vill hið allra eðlis-
bornasta. Djúptækustu sérkenni stílsins hjá mikl-
um rithöfundi er nokkuð, sem er eins mikill hluti
af persónuleik hans og rödd hans og göngulag.
Það er ekki hægt að útskýra hljómblæ raddar_
innar (þ. e. raddar rithöfundarins) vegna hinnar
og þessarar lífsreynslu hans í Madrid og París.
ÞAÐ VERÐUR ALDREI HÆGT AÐ ÚT-
SKÝRA EÐA STÆLA HINA SÉRSTÆÐU
MÝKT OG REISN, ÍSMEYGILEIK OG YND-
ISÞOKKA í STIL HEMINGWAYS.
Þjóðsagan um Hemingway.
Við höfum þó hér að framan, að ég ætla, getið
töluvert af þeim atriðum, sem liggja þróuninni
í stíl Hemingways til grundvallar. Það eru fleiri
atriði í leiknum, ný skeið renna smám saman upp
— hinn mikli listsigur, sem að nokkru leyti var
kominn undir misskilningi og gerði Hemingway
annað veifið ringlaðan; það komst eins konar
Hemingway-þjóðsaga á kreik, sem aðrir menn
spunnu upp, en sjálfur var hann þrælbundinn
I'JÓRAR LJÓÐABÆK-
UR hafa komið út eftir
höfundinn. Xvær síðustu
bókanna sýna, að liann
er vaxandi skáld ineð
listrænan tón. Hann er
fjörmikill og' skapmikill,
i uppreisn gegn um-
hverfi sínu og lífskjör-
um. Hjartað hefur liann
á réttum stað. — Líf og
list birtir að þessu sinni
tvö ljóð eftir hann, en
mun ræða skáldskap
hans síðar. — RITSTJ.
Kristján frá Djúpalæk
Æfing no. 99
Lfr kristaltœrum JilaJia ég byggði háa höll
og hennar þal^ oar mjöll,
og glö&in var minn gestur.
stío gerðust helgispjöll.
Þtíí sólin tóþ að shýna, þá brá&na&i mín borg.
Ó, bitra, myrþa sorg.
Og htíítu þöþin hurfu
og hennar glœstu torg.
A stu&labergi síðan ég steypti nýja höll.
Hún stáli bent er öll.
Þar þtíeina urðarþettir
og tungu sþorin tröll.
Og gleymsþan er minn gestur.
henni á tímabili. Hinn stutti gistivináttuleikur
hans í herbúðum stjórnmálanna er kapítuli út af
fyrir sig. Þar var hann frá byrjun eins og fiskur
á þurru landi — hann, sem var svarinn óvinur
allra slagorða, beygði sig um skeið undir hin
stjórnmálalegu slagorð. En hann losaði sig und-
an þeirri áþján. Það sjáum við gerst í síðasta
stórverki hans Hverjum klukkan glymur (For
Whom The Bell Tolls). Þar hefur hann aftur
fundið aðal-viðfangsefni sitt. Að stíl líkist hann
í þeirri bók æ meira Tolstpj í ,,Stríð og friður“.
En það yrði of langt mál að fara út í þá sálma
hér.
Steingrimur snaraSi.
LÍF og LIST
II