Húsfreyjan - 01.07.1961, Blaðsíða 33

Kópavogshælið
Stærsta starfandi hæli hérlendis fyrir
vangefið fólk er ríkishælið í Kópavogi.
Frú Ragnhildur Ingibergsdóttir læknir
veitir því forstöðu, en eiginmaður hennar,
Björn Gestsson kennari, er ráðsmaður
hælisins og kennir piltum þar handa-
vinnu. Yfirhjúkrunarkona er frú Ásta
Björnsdóttir, frú Steinunn Jónsdóttir
kennir stúlkum handavinnu, en alls starfa
um 40 manns við hælið, ef með eru taldir
þeir, sem leysa fast starfsfólk af í sumar-
leyfum.
Fyrir skömmu kom ég að Kópavogi og
skoðaði hælið með leiðsögn þeirra hjóna,
frú Ragnhildar og Björns. Þarna dveljast
nú 92 vistmenn og er þá húsrými notað
svo út í yztu æsar, að einn þeirra sefur
í skrifstofu yfirhjúkrunarkonunnar. Ver-
ið er að byggja starfsmannahús til við-
bótar við þau tvö hús, sem nú eru í
notkun og rýmkast þá um, svo að hægt
ætti að vera að bæta um 20 vistmönnum
á hælið.
Frú Ragnhildur Ingibergsdóttir kveðst
alltaf hafa verið ákveðin í að mennta sig
til þess að annast vangefið fólk, en þar
sem það er ekki viðurkennd sérgrein inn-
an læknisfræði, tók hún það ráð að fara
að loknu læknisnámi hér heima til Sviss
og leggja þar stund á sálarfræði afbrigði-
legra barna. Síðan fór hún til Danmerkur
og starfaði þar bæði á geðveikrahælum
og fávitahælum. Björn Gestsson hefur
framhaldsmenntun í sálarfræði afbrigði-
legra barna og má því með sanni segja,
að bæði hjónin séu óvenjulega vel búin
undir það mikla starf, sem þau hafa tek-
ízt á hendur með forstöðu Kópavogshæl-
isins.
Hérlendis eru ekki til neinar tæmandi
skýrslur um fjölda vangefins fólks, en
með hliðsjón af skýrslum frá Danmörku
kvaðst frú Ragnhildur telja líklegt, að
hérlendis myndu vera um 340 manns,
sem vegna slíkrar örorku þörfnuðust hæl-
isvistar og er þá miðað við þá, sem hafa
greindarvísitölu 75 og þar undir.
Hún sagði mér einnig, að fyrstu hæli
fyrir slíka öryrkja hefðu verið stofnuð
snemma á nítjándu öld í Austurriki, en
hér var engin þess háttar stofnun til fyrr
en Sólheimahælið var stofnað um hundrað
árum síðar. Þróun í þessum málum hefur
verið hæg hér, enda við margháttaða erf-
iðleika að stríða. Um tíma var starfrækt
hæli á Kleppjárnsreykjum í Borgarfirði,
svo stofnuðu templarar Skálatúnsheimil-
ið fyrir vangefin börn, en Styrktarfélag
vangefinna hefur nú gengið til liðs við
þá um rekstur þeirrar stofnunar. Þegar
svo Kópavogshæli var stofnað, voru vist-
menn frá Kleppjárnsreykjum fluttir þang-
að.
Sem stendur er því ástandið í þessum
málum þannig, að í Kópavogi er rúm
fyrir 92 vistmenn, en mun fjölga upp í
112 eða þar um bil, áður mjög langt liður.
Á Sólheimum eru 34 vistmenn og á Skála-
túni eru 27 börn. Samtals er því til hælis-
rúm fyrir 153 öryrkja þessarar tegundar,
en mun í fyrirsjáanlegri framtíð aukast
upp í 173, eða réttan helming þeirrar
tölu, sem telja verður lágmark. Ætla ég
ekki að þessu sinni að fjölyrða um þá
knýjandi þörf, sem er fyrir úrbótum í
þessu máli, en lýsa ögn frekar því, sem
ég sá á Kópavogshælinu.
Hælið er í tveim húsum, kvennadeild
í öðru og karladeild í hinu, en starfslið
býr í báðum húsum. Sunnan við húsin
eru afgirt svæði til útivistar fyrir þá
sjúklinga, sem ekki hafa heilsu til þess
Húsíreyjan
33