Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1999, Qupperneq 25

„Alls vér erum einnar tungu
23
traustasta haldreipið til þess að verjast þeirri túlkun að skilja beri orð
FMR um skyldleika ensku og íslensku í ljósi sögunnar um Babelstum-
inn. Meginrökfærslan er eftirfarandi: Sé gengið út frá þeirri túlkun að
höfundur FMR hafi í huga kvíslun tungumálanna úr einni upphaflegri
tungu þegar hann ræðir um skyldleika ensku og íslensku, verður ekki
betur séð en það leiði af sér innri mótsagnir í texta hans. Þar sem höf-
undurinn var auðsjáanlega athugull og glöggur fræðimaður er ólíklegt
að honum hefði yfirsést ósamkvæmni af þessum toga. Því má ætla að
hann hefði ekki skrifað FMR á þann hátt sem hann gerði ef þessi túlk-
un fengi staðist. Þess vegna geti ekki verið að hann hafi í huga hug-
myndina um Babelstuminn heldur verði að taka hann bókstaflega þeg-
ar hann segir að íslenska og enska séu ein og sama tungan.
Til þess að sýna fram á þetta er best að líta sem snöggvast á rökin
sem færð em í FMR fyrir því að Islendingum sé hollast að fara að
dæmi Englendinga. Þar segir (FMR:208):
Nv eptir þeira dæmvm allz ver ervm æinnar tvngv þo at giorz hafí migk
onnvr tveggía §ða nakkvað bááðar til þess at hægra verði at rita ok lesa
sem nv tiðiz ok a þessv landi b$ði lög ok áittvísi §ða þyðingar helgar gða
sva þav hín spaklegv fræðí er ari þorgils son hefir a b$kr sett af skyn-
samlegv viti þa hefir ek ok ritað oss islendíngvm staf rof bgði latinv stof-
vm pllvm þeim er mer þottí gegna til værs maals vel sva at rett ræðir
mættí verða ok þeim oðrvm er mer þottí i þvrfa at vera en or varv tekn-
ir þeir er æigi gegna atkvæðvm vátrrar tvngv.
Þegar þessi texti er lesinn er vert að staldra við eftirfarandi atriði. í
fyrsta lagi virðist ljóst að höfundur FMR ætlar sér að fara að dæmi
enskra manna („Nv eptir þeira dæmvm“). í öðm lagi virðist hann
halda því fram að ísleiiska og enska séu ein og sama tungan („allz ver
ervm æinnar tvngv“), það er að segja, hafi sama eðli þótt þær séu ólík-
ar að hætti („þo at giorz hafí mipk onnvr tveggía ?ða nakkvað bááð-
ar“). Tilgangurinn er sá að auðveldara verði að rita og lesa á móður-
málinu („til þess at hægra verði at rita ok lesa“), það er að segja, ætl-
unin er að færa stafsetninguna betur til samræmis við eðli móðurmáls-
ins með því að miða við enskuna. Hvers vegna?
Fyrsta svarið við þessari spumingu er að vísa til aðferðarinnar.
Englendingar nota hentuga aðferð við að laga latneskt stafróf að
enskri tungu (FMR:206-208):