Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1999, Síða 129

127
Um eignarfallssamsetningar og aðrar... í íslensku
þastti, en síðan tekur við sérmálfræðin sem er einkennandi fyrir hvert
hingumál um sig (e. language specific grammar). Mun milli einstakra
tungumála má síðan lýsa með því að gera ráð fyrir ólíkum gildum á
svonefndum færibreytum (e. parameter).]5
Aður en lengra er haldið er rétt að fara nokkrum orðum um „stefn-
una“ í málfræðilíkaninu. Þar er yfirleitt gert ráð fyrir því að tiltekin
íerli verki í ákveðinni röð. Slík hugsun er algeng í nútímamálfræði og
1 framhaldinu verður stuðst við hana. Til þess að skýra þetta er nær-
tækast að táka dæmi um það hvernig menn hugsa sér venjulega sam-
^nndið á milli samsetningar og beygingar. í samsettu orði eins og hug-
búnaður er gert ráð fyrir því að „fyrst“ verki reglur um samsetningu
Sem setji saman orðhlutana hug og búnað og því næst verki beyging-
ln á samsetta orðið og niðurstaðan verði hugbúnað-ur. Beygingin
Vefkar því „á eftir“ samsetningunni og samsetningin þá sömuleiðis „á
undan“ beygingunni. Og sé tekið mið af líkaninu í (35) væri því nær-
tækast að gera ráð fyrir því að öll ferli innan orðasafnsins verkuðu á
undan setningafræðilegum reglum. Þetta er þó ekki einboðið og verð-
Ur nú nánar fjallað um það.
Innan málkunnáttufræðinnar hefur sem sagt verið tekist á um það
Vert sé nákvæmlega sambandið á milli orðasafnsins, orðhlutafræð-
|nnar og setningafræðinnar. Eins og áður hefur komið fram er hluti
eygingarinnar háður setningagerð, þ.e. hið beygða form þarf að
Nafnorð sem er andlag sagnar þarf að vera
irs er setningin ótæk. Það er hluti af mál-
______________vita þetta og málfræði sem á að vera líkan
a þessari málkunnáttu þarf að sýna þessi tengsl. Einkum hafa verið
uPpi tvenns konar kenningar um það hvar orðhlutafræðin eigi heima
1 ofannefndu líkani, meðal annars reglur um samsetningu, afleiðslu
°g beygingU Samkvæmt Scalise (1986:101-102) eiga þessar kenn-
ln8ar báðar sér trausta fylgismenn. Annars vegar er um að ræða orða-
o nskenningu hina meiri (e. the strong lexicalist hypothesis) sem
§erfr ráð fyrir því að orðhlutafræðin eigi heima í orðasafni málfræð-
, Ssa við setningagen
I réttu „andlagsfalli",
kunnáttu málnnfanrlat
I j Q' '
n Ja t d- ágætt yfirlit um allsherjarmálfræði, sérmálfræði og færibreytur hjá
aegeman (1991, 1. kafla).