Vera - 01.12.1991, Qupperneq 7

Vera - 01.12.1991, Qupperneq 7
LESENDABREF Kæra Vera Tilefnl þessa bréfs er m.a. að þakka þér fyrir tvö síðustu blöð, sem mér þóttu afar athyglisverð. í þessum heft- um er fjallað um málefni sem hafa verið mér lengi hugstæð og ég hef rætt í hópi kven- og karlvina en lítið sem ekkert séð talað um opinberlega. Þessi mál varða annars vegar uppistöðuna í sjálfs- mynd kvenna sem meðvitaðs hóps, með skilgreiningu Kvennalistans í fararbroddi í íslenskum veruleika - og hins vegar mína eigin sjálfs- ímynd eða sjálfsvitund sem konu og átökin þarna á milli. Þvi eins og stöðu minni er háttað i dag er samsömun minni við reynsluheim kvenna (sem Kvennalistinn talar um) og það sem „gerir konur að konum“ takmörk sett. Átökin markast af fé- lagsstöðu minni sem flokk- ast: ógift og barnlaus og samræmist ákaflega illa rómantíseringu íslenskra femínista á móðurhlutverk- inu eða svokallaðri „mæðra- hyggju". í siðustu heftum Veru hefur verið bryddað á þessum málum. Ragnhildur Vigfúsdóttir ritstjóri Veru skrifaði athyglisverða grein um reynslu sína sem „ein- hleyp og barnlaus" í íslensku samfélagi. í vtðtali RV við Ingu Dóru Björnsdóttur mannfræðing, sem nefnist Fjallkonan og íslensk þjóð- ernisvitund, kemur Inga Dóra inn á mæðrahyggju Kvennalistans. Auk þess hafa mér borist nokkur ein- tök frá vinum og vanda- mönnum af tímaritinu Mannlííi, þar sem Sigríður Dúna Kristmundsdóttir fyrr- um þingkona viðrar m.a. skoðanir sínar á mæðra- hyggju Kvennalistans. Þessi mæðrahyggja sem svo hefur verið kölluð, eða það sem ég kallaði lengstum mömmuhjal og hefur verið miðlæg í pólitiskri umræðu Kvennalistans, hefur angrað mig í fleiri ár. Ég er kona eða kvenkyns ERU BORN OG MAKI NAUDSYNLEG TIL AD GEFA TILVIST MINNIGILDI? og að svo miklu leyti sem sú tilvist er óháð því að eiga börn og vera gift eða í sam- búð (þ.e.a.s. að tilheyra ekki flokknum „fráskilin'j get ég samsamað mig við rejmslu- heim kvenna. En ef þessi reynsla afmarkast af barneignum, móð urhlutverki og húsmóður, þá hef ég bara alls enga reynslu af því að vera „kona" (eða reynsla mín er barasta „nó gúdd"). Það er einmitt hér sem hnífurinn stendur í kúnni hvað sjálfri mér viðkemur. Ég hef nefnilega átt erfltt með að skilja hvernig hægt er að beijast fyrir kvenfrelsi á sama tíma og ríghaldið er í móðurhlut- verkið og það dásamað og upphaflð á alla kanta. Samkvæmt mínum skiln- ingi felst kvenfrelsi ekki hvað síst í þvi að bijótast útúr þeim viðjum sem karlveldið hefur sett konum. Sú sjálfs- mynd sem karlveldið tróð upp á konur og þær trúðu til skamms tima afmarkaði konur við börn og bú, það var þeirra náttúrulegi bás, guðs eigin vilji og hana nú og málið útrætt. Án þess að ætla mér að fara ofan í saumana á ís- lenskri kvennabaráttu síðari tíma þá hefur hún eins og kvennabarátta almennt snú- ist um endurskilgreiningu á sjálfum okkur sem hóp, leit að nýrri sjálfsmynd sem kemur að innan, frá hópnum sjálfum, og byggir væntan- lega á reynslu sem getur verið samnefnari fyrir allar konur. Vissulega geri ég mér grein fyrir að langflestar konur eignast börn og bú einhverntíma á ævinni en er sú reynsla endilega þunga- miðjan í lífl sérhverrar konu, sem yflrskyggir alla aðra reynslu? Ef svo er erum við þá ekki að renna stoð- um undir þessa gömlu karlgerðu kvenímynd sem fjötraði okkur? Konur hafa látið málefni barna sér- staklega til sín taka hvort heldur í pólitík eða félagssam- tökum kvenna og er það gott og blessað í sjálfu sér. Hins vegar vaknar upp sú spurning hvort við séum ekki meðvitað eða ómeðvitað að fría feður þeirra ábyrgð sem þeim ber? í annan stað hefur mér fundist - vel getur verið að ég hafl hér á röngu að standa - að um leið og konur/mæður hafa sett fram kröfur um aukna hlutdeild feðra í umsjá og umönnun barna sinna þá séu þær á sama tíma tregar til að gefa nokkuð eftir af móðurhlutverkinu, gefa feðrunum rými til að verða mömmur, með þeirri ábyrgð sem því hlutverki fylgir. Þessi mótsögn endurspeglast að mínum dómi í hugmynd kvenna um að mæður eigi „eðli málsins samkvæmt" meira tilkall til yflrráða barna við skilnað. Ég er ákaflega ósatt við þá hug- mynd einfaldlega vegna þess að í henni felst eindreginn stuðningur við þessa karl- gerðu kvenímynd sem lengst- um fjötraði okkur. Um leið ýtir þessi hugmynd undir þá félagslegu brennimerkingu sem þær mæður hafa mátt búa við, sem ekki hafa alið upp börn sín. Þegar ég hef fært hug- myndir mínar í tal hef ég oftar en ekki orðið vör við að þær hafa átt ákaflega litlu fylgi að fagna einkum meðal annarra kvenna sem eru mæður. Stundum hef ég hreinlega mætt heiftarlegri andstöðu frá kynsystrum mínum, Kvennalistakonum og mæðrum, sem hafa látið mig vita að skoðanir mínar á þessum málum séu ekki marktækar, ég sé ekki hæf til að fjalla um þessi mál, mig skorti réttar forsendur, hafl ekki reynslu. „Bíddu bara þar til þú verður mamma sjálf þá fýrst finnurðu fýrir þvi hvað samfélagið er kven- fjandsamlegt" sagði ónefnd Kvennalistakona við mig þeg- ar ég reifaði þessar hug- myndir mínar við hana fyrir nokkrum árum. Ef vera kynni að einhveij- ar konur væru mér ósam- mála langar mig að spyrja þær hvort við hinar sem ekki eigum börn séum e.t.v. ekki alvöru konur. Ég fagna þvi einlæglega að opinber um- ræða um þessi mál skuli vera hafin. Heilbrigð umræða og skoðanaskipti geta tæpast verið nema af hinu góða. Ef rétt er að málum staðið er gagnrýni uppbyggileg í sjálfu sér að því tilskildu að hvort heldur sú manneskja eða málsvarar samtaka sem ver- ið er að gagmýna séu opin- huga en hlaupi ekki í óbifan- lega varnarstöðu. Slík af- staða er merki um veikan málstað og dæmd til ósigurs. Við lifum á tímum örra sam- félagsbreytinga og sjálfs- mynd kvenna jafnt sem karla hlýtur að vera í sífelldri endurskoðun eftir því sem veruleiki okkar breytist. Friða Kæra Fríða, hafðu þökkjyrir gott bréf. Orðið er laust og uið hvetjum lesendur til að tjá sig um málið. Skilafrestur ífebrú- ar blaðið er 6. janúar. 7

x

Vera

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vera
https://timarit.is/publication/858

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.