Vera - 01.12.1991, Blaðsíða 39

1
BOKADOMUR
skýringu á þvi hvernig íslensk
æska varð önnur en áður eftir
útkomu Vefarans mikla frá
Kasmír (112).
Inn í frásögn Sigurveigar
fléttast visur, sálmar og ljóð,
enda tilheyrir hún þeirri kyn-
slóð sem þótti sjálfsagt að
kunna slíkt. Hún lærði ung
alla Passíusálmana og vera að
handan sagði henni að læra
utan að fyrra bréf Páls postula
tll Þessaloníkumanna. Einar
Ben var hennar skáld og er frá-
sögn hennar af pílagrímsferð-
inni til Herdísarvíkur ógleym-
anleg. Sú frásögn hefur birst á
prenti áður en er sem betur fer
einnig í þessari bók. Sigurveig
fékk Kristínu systur Einars til
að fara með sér til Herdisar-
víkur árið 1936 sem var langt
og erfitt ferðalag þá. Þó svo að
Einar væri orðinn ruglaður var
ferðalagið Sigurveigu stórkost-
leg andleg upplifun því þetta
var „heilög stund með undur-
samlegu fólki".
Eins og höfundur bendir á í
eftirmála sínum þá er lífshlaup
Sigurveigar í senn dæmigert
fyrir konur af hennar kynslóð
og um leið mjög sérstakt. Þeir
sem hafa áhuga á íslenskri
kvennasögu, sögu kaþólskra á
íslandi og íslenskri menning-
arsögu yfirleitt ættu ekki að
láta þessa bók fram hjá sér
fara. Sigurveig, Ingibjörg Sól-
rún og Forlagið hafi þökk fyrir
frábæra bók.
Ragnhildur Vigfúsdóttir
VATNSDROPASAFNIÐ
Ásta Ólafsdóttir
Bjartur 1991
9

„Saga erjerðasagajafnvelþótt
ekkert færist úr stað nema
orðin sem segja hana." Svo
segir í nýútkominni bók Ástu
Ólafsdóttur, Vatnsdropasafn-
inu, ferðasögu sem sveiflast
milli þess að vera ljóð, saga eða
mynd. Allt eins mætti kalla
hana ljóðmyndir, söguljóð,
myndsögu, ljóðsögu eða sögu-
myndir. En Ásta kallar hana
Vatnsdropasafnið. Ásta hefur
stundað nám í myndlist hér
heima og í Hollandi og verk
hennar verið sýnd viða. Hún
hefur áður sent frá sér bæk-
urnar Þögnin sem stefndi í nýja
átt og / asked myself: „Ásta
Ólafsdóttir, tf this were a
dictionary, how would you
explain your heart in it?" sem
gefin var út í Hollandi.
Aðalpersónur Vatnsdropa-
safnsins eru „ég og þú", elsk-
endur á siglingu um heims-
höfin á skipi í grænni flösku,
elskendur á ferðalagi, hittandi
fólk sem það þekkir og aðra
sem það hittir í fyrsta sinn,
áfangastaður enginn, tilgang-
ur óljós - minnir á lífið sjálft.
„Lífið hófst í vatni, þar er
uppsprettaþess og þar mun því
líka y'úka..." Er hafið þá vatns-
dropasafnið, óendanlega djúpt
og óendanlega stórt? Eða eru
það frásagnirnar, sögurnar,
speglandi líf og tilveru sem er
þó ekki til nema í mynd drop-
ans, í sjónhverfingu andar-
taksins? Eða eru það kannski
orðin, dýrmæt, vandmeðfarin,
hverful?
Ég minnist orða Heinesens
um orðin í Turninum á
heimsenda þar sem hann rifjar
upp æsku sína: „Orðin koma
fjúkandi. Eða hljóðlega dett-
andi. Nema þau' setjist á
gluggarúðuna eins og regn-
dropar ellegar frostrósir." í
huga barnsins eru orðin ævin-
týri, galdur, stjörnur sem
aldrei lýsa eins. Og það er
þessi barnslega undrun og
ánægja yfir orðinu og öllum
hinu ólíku möguleikum þess
sem heillar hjá bæði Heinesen
og Ástu og þau hafa þennan
öfundsverða hæfileika að geta
sýnt okkur hinum inn i veröld
vatnsdropans. í krafti orðsins
og hugarflugsins er allt mögu-
legt. „Við eigum allt sameigin-
lega og sjóinn umhverfis. Innra
með okkur gerist allt sem i
frásögur erfærandl"
Ásta tekur okkur með í
hugarflug, segir okkur sögur
— stundum alvarlegar sögur,
stundum skondnar, stundum
djúpvitrar. Leikur hennar með
orðin er ekki ósvipaður mál-
verkum Magritte, þar sem hið
ómögulega verður mögulegt og
ekkert virðist eðlilegra en
niðurstaða sem stenst ekki og
stenst þó.
Timinn á ferðalagi sínu um
nútíð, þátíð, framtið og eilífð er
líka mikilvægur í sögunni, þó
það leyni eilítið á sér.
„/ kringum okkur er alltfullt af
tíma, hann er endalaus og
flækist um i leit að sínum eigin
endalokum. Það sem honum
láðist að gera ífortiðinni reynir
hann aðflækja inn í atburðarás
nútiðarinnar. Ef hann er ekki
hjá mér sakna ég hans."
í byrjun er frásögnin létt og
ástrík, „ég og þú" virðast ást-
fangin upp fyrir haus.
„Svo tók ég mér bústað í
hjartaþér, sagði upp íbúðminni
í bænum. Ég beið eftirþví aðþú
kæmir sjálfur inn í hjartaþitt að
sækja mig. Þegar þú loksins
kemur ætla ég að segja við þig:
„Þú nægir mér, er ég nóg?" Þá
svararþú: „Þú ert ofmikið." Svo
kyssumst við og fððmumst
fegin endurfundunum. Hjartað
í þér hoppar qf gleði svo við
hristumst og skjálfum og
hrökkvum út úr þér og deyjum
kannski ífallinu."
Fljótlega fara ævintýrin að
gerast, rauðhærð hafmey kem-
ur til sögunnar ásamt ýmsum
öðrum persónum sem eru líka
á sömu siglingu, á sama skipi.
Aðalpersónurnar tvær „ég og
þú" eru þó alltaf miðja frásagn-
arinnar, möndull hennar og
uppspretta.
Þegar líður á söguna verður
undirtónninn þéttari, það
bregður oftar fyrir sögum sem
gætu verið eins konar dæmi-
sögur úr okkar undirfurðulega
lífl.
„Ákveðið var að skreyta
skipið með blómabeðum og
trjám, jafnvel hafa matjurta-
garða ofan á lestinnt Skipsgór-
inn var beðinn um að stýra
skipinu til loftslags sem hent-
aði velfyrir ræktun grænmetis
og ávaxta. ... Við vissum öll að
það voru engar jurtir og engin
fræ um borð, samt héldum við
fundi daglega og skipulögðum
hvernig við gætum útvegað
græðlinga af ösp, eik og víði og
gulrótarfræ.... Hinir áhuga-
sömustu sitja við langborð, en í
hornunum standa þeir sem þrá
að sjá blóm en vilja hvorki sá
né gróðursetja. Þeir berjast við
mótsagnirnar í sjálfum sér."
Stundum má merkja efa-
semdir og vandamál, hinir
ólíku þættir elskendanna eru
dregnir fram í einföldum en
sterkum myndum, samband
þeirra virðist hafa breyst en
ástin er enn til staðar og frá-
sögnin er alltaf hrífandi hug-
myndarík og full af kímni.
„Þú hafðir mestan áhuga á
ávöxtunum Það kom í minn
hlut að útvega moldina svo
hægt væri að gróðursetja. ...Ég
teiknafrumskóg með öllu sem í
honum er og teikning mín tekur
engan enda. Þú teiknar skjald-
böku, kuðung, banana og hnet-
ur, allt sem býr í sjálfu sér. ...Ég
sest við hlið þér og bíð þess að
þú hleypir mér inn í hug þinn
sem er fullur af upptalningu,
útreikningum og táknum sem
þú skilur ekki lengur. Ég elska
þig og reyni ekki að skilja þig."
Vatnsdropasafn Ástu Ólafs-
dóttur er fjölskrúðugt, litfag-
urt, ástríkt, og skemmtilegt.
Hún bregður ævintýrablæ á
hversdagslegar athafnir og set-
ur hugmyndaflugið af stað.
Lokasetning bókarinnar:
„Hættum hér svo við getum
byrjað aftur." fær mig til að
óska þess að Ásta byrji fljótt
aftur!
Harpa Björnsdóttir
39