Vera - 01.12.1991, Blaðsíða 39

BÓKADÓMUR
skýringu á þvi hvernig islensk
æska varð önnur en áður eftir
útkomu Vefarans mikla frá
Kasmír (112).
Inn í frásögn Sigurveigar
fléttast visur, sálmar og ljóð,
enda tilheyrir hún þeirri kyn-
slóð sem þótti sjálfsagt að
kunna slíkt. Hún lærði ung
alla Passíusálmana og vera að
handan sagði henni að læra
VATNSDROPASAFNIÐ
Ásta Ólafsdóttir
Bjartur 1991
„Saga erferðasagajqfnvel þótl
ekkert færist úr stað nema
orðin sem segja hana.“ Svo
segir í nýútkominni bók Ástu
Ólafsdóttur, Vatnsdropasafn-
inu, ferðasögu sem sveiflast
milli þess að vera ljóð, saga eða
mynd. Allt eins mætti kalla
hana ljóðmyndir, söguljóð,
myndsögu, ljóðsögu eða sögu-
myndir. En Ásta kallar hana
Vatnsdropasafnið. Ásta hefur
stundað nám í myndlist hér
heima og í Hollandi og verk
hennar verið sýnd viða. Hún
hefur áður sent frá sér bæk-
urnar Þögnin sem stefndi í mjja
átt og I asked myself: „Ásta
Ólafsdóttir, if this were a
dictionary, how would you
explain your heart in it?“ sem
gefin var út í Hollandi.
Aðalpersónur Vatnsdropa-
safnsins eru „ég og þú“, elsk-
endur á siglingu um heims-
utan að fýrra bréf Páls postula
til Þessaloníkumanna. Einar
Ben var hennar skáld og er frá-
sögn hennar af pílagrímsferð-
inni til Herdísarvíkur ógleym-
anleg. Sú frásögn hefur birst á
prenti áður en er sem betur fer
einnig í þessari bók. Sigurveig
fékk Kristinu systur Einars til
að fara með sér til Herdísar-
vikur árið 1936 sem var langt
og erfitt ferðalag þá. Þó svo að
Einar væri orðinn ruglaður var
ferðalagið Sigurveigu stórkost-
leg andleg upplifun því þetta
var „heilög stund með undur-
samlegu fóiki“.
Eins og höfundur bendir á í
eftirmáia sínum þá er iífshlaup
Sigurveigar í senn dæmigert
fýrir konur af hennar kynslóð
og um leið mjög sérstakt. Þeir
höfin á skipi í grænni flösku,
elskendur á ferðalagi, hittandi
fólk sem það þekkir og aðra
sem það hittir í fýrsta sinn,
áfangastaður enginn, tilgang-
ur óljós - minnir á lifið sjálft.
„Lífið hófst í vatni, þar er
uppspretta þess og þar mun því
líka Ijúka..." Er hafið þá vatns-
dropasafnið, óendaniega djúpt
og óendaniega stórt? Eða eru
það frásagnirnar, sögurnar,
speglandi líf og tilveru sem er
þó ekki til nema í mynd drop-
ans, í sjónhverfingu andar-
taksins? Eða eru það kannski
orðin, dýrmæt, vandmeðfarin,
hverful?
Ég minnist orða Heinesens
um orðin í Túrninum á
heimsenda þar sem hann rifjar
upp æsku sína: „Orðin koma
fjúkandi. Eða hljóðlega dett-
andi. Nema þau' setjist á
gluggarúðuna eins og regn-
dropar ellegar frostrósir." í
huga barnsins eru orðin ævin-
týri, galdur, stjörnur sem
aldrei lýsa eins. Og það er
þessi barnslega undrun og
ánægja yiir orðinu og öllum
hinu ólíku möguleikum þess
sem heillar hjá bæði Heinesen
og Ástu og þau hafa þennan
öfundsverða hæfileika að geta
sýnt okkur hinum inn í veröld
vatnsdropans. í krafti orðsins
og hugarflugsins er allt mögu-
legt. „Við eigum allt sameigin-
lega og sjóinn umhverjis. Innra
með okkur gerist allt sem í
frásögur er færandl“
Ásta tekur okkur með í
hugarílug, segir okkur sögur
— stundum aivarlegar sögur,
stundum skondnar, stundum
djúpvitrar. Leikur hennar með
orðin er ekki ósvipaður mál-
verkum Magritte, þar sem hið
ómögulega verður mögulegt og
ekkert virðist eðlilegra en
niðurstaða sem stenst ekki og
stenst þó.
Tíminn á ferðalagi sínu um
nútíð, þátíð, framtíð og eilífð er
lika mikilvægur í sögunni, þó
það leyni eilítið á sér.
„í kringum okkur er allt JuLLt af
tíma, hann er endalaus og
Jlækist um í leit að sínum eigin
endalokum. Það sem honum
láðist að gera ífortiðinni reynir
hann aðJlæbja inn í atburðarás
nútíðarinnar. Ef hann er ekki
hjá mér sakna ég hans. “
í byrjun er frásögnin létt og
ástrík, „ég og þú“ virðast ást-
fangin upp fyrir haus.
„Svo tók ég mér bústað í
hjarta þér, sagði upp íbúð minni
í bænum. Ég beið eftir því að þú
kæmir sjálfur inn í hjarta þitt að
sæhja mig. Þegar þú loksins
kemur ætla ég að segja við þig:
„Þú nægir mér, er ég nóg?“ Þá
svararþú: „Þú ert of mikið. “ Svo
kyssumst við og Joðmumst
fegin endurfundunum. Hjartað
í þér hoppar af gleði svo við
hristumst og skjálfum og
hrökkvum út úr þér og deyjum
kannski í fallinu. “
Fljótlega fara ævintýrin að
gerast, rauðhærð hafmey kem-
ur til sögunnar ásamt ýmsum
öðrum persónum sem eru iíka
á sömu siglingu, á sama skipi.
Aðalpersónurnar tvær „ég og
þú" eru þó alltaf miðja frásagn-
arinnar, möndull hennar og
uppspretta.
Þegar liður á söguna verður
undirtónninn þéttari, það
bregður oftar fyrir sögum sem
gætu verið eins konar dæmi-
sögur úr okkar undirfurðulega
lífi.
„Ákveðið var að skreyta
skipið með blómabeðum og
tijám, jafnvel hafa matjurta-
garða ofan á lestinnt Skipstjór-
inn var beðinn um að stýra
sem hafa áhuga á íslenskri
kvennasögu, sögu kaþólskra á
íslandi og íslenskri menning-
arsögu yfirleitt ættu ekki að
láta þessa bók fram hjá sér
fara. Sigurveig, Ingibjörg Sól-
rún og Forfagið hafi þökk fýrír
frábæra bók.
Ragnhildur Vigfúsdóttir
skipinu til loftslags sem hent-
aði velfyrir ræktun grænmetis
og ávaxta. ... Við vissum öll að
það voru engar jurtir og engin
fræ um borð, samt héldum við
fundi daglega og skipulögðum
hvernig við gætum útvegað
græðlinga af ösp, eik og víði og
gulrótarfræ.... Hinir áhuga-
sömustu sitja við langborð, en í
hornunum standa þeir sem þrá
að sjá blóm en vitja hvorki sá
né gróðursetja. Þeir beijast við
mótsagnirnar í sjálfum sér."
Stundum má merkja efa-
semdir og vandamál, hinir
ólíku þættir elskendanna eru
dregnir fram í einföldum en
sterkum myjndum, samband
þeirra virðist hafa breyst en
ástin er enn til staðar og frá-
sögnin er alltaf hrífandi hug-
myndarík og full af kímni.
„Þú hafðir mestan áhuga á
ávöxtunum. Það kom í minn
hlut að útvega moldina svo
hægt væri að gróðursetja. ...Ég
teikna frumskóg með öllu sem í
honum er og teikning mín tekur
engan enda. Þú teiknar skjald-
böku, kuðung, banana og hnet-
ur, allt sem býr ísjálfu sér.... Ég
sest við hlið þér og bíð þess að
þú hleypir mér inn í hug þinn
sem er fullur qf upptalningu,
útreikningum og táknum sem
þú skilur ekki lengur. Ég elska
þig og reyni ekki að slcilja þig.“
Vatnsdropasafn Ástu Ólafs-
dóttur er fjölskrúðugt, litfag-
urt, ástríkt, og skemmtilegt.
Hún bregður ævintýrablæ á
hversdagsiegar athafnir og set-
ur hugmyndaflugið af stað.
Lokasetning bókarinnar:
„Hættum hér svo við getum
byijað aftur." fær mig til að
óska þess að Ásta byrji fljótt
aftur!
Harpa Björnsdóttir
39