Vera - 01.04.1993, Blaðsíða 4

P I S T I L L
ERT ÞÚ EKKI
NÓGU FREK?
Þessa spurningu heyra margar konur þegar þær segja frá þvi að þær hafí
innritað sig á námskeið i ákveðniþjálfun. Sérhver manneskja hefur sitt pláss í
Iífinu. Réttindi hennar ná að réttindum annarra en ekki lengra. Þeir sem virða
ekki þessi mörk sýna öðrum ágengni og frekju. Þeir eru ekki ákveðnir, öðru
nær. Ákveðni og frekja eru ekki samheiti. Það er ekki verið að kenna konum
að rífa kjaft eins og útvarpsmaður nokkur ályktaði um markmið þessa
námskeiðs. Kona sem er ákveðin rifur ekki kjaft. Hún stendur á rétti sínum án
þess að ganga á rétt annarra. Hún er sátt við sjálfa sig og trúir á eigið ágæti en
álítur sig hvorki meiri né merkilegri en aðra. Hún veit að hagsmunir hennar
eru jafn mikilvægir og hagsmunir annarra. Hún gerir sér grein fyrir kostum
sínum og ræktar þá. Hún er hvorki feimin við sínar góðu hliðar né skammast
sín fyrir að segja frá þeim. Hún gerir sér grein fyrir göllunum, reynir að vinna
með það sem hægt er en sættir sig við það sem ekki verður breytt.
Það er hægt að hafa áhrif á gallana til að þeir séu ekki til trafala. En það er
ekki hægt og engin ástæða til að fletja út öll persónueinkenni. Við eigum að
leyfa okkur að vera við sjálf svo lengi sem það hindrar okkur ekki eða gengur
á rétt annarra.
Þeir eru alltof margir sem hafa ekki næga sjálfsvirðingu; gera sér ekki grein
fyrir eigin ágæti og skammast sín jafnvef fyrir að viðurkenna fyrir sjálfum sér
og öðrum að þeir hafi einhverja kosti. Þeir eru alltof margir sem standa ekki á
rétti sinum; láta aðra vaða yfir sig og þora hvorki að láta skoðanir sínar í ljós
né greina frá óskum sínum. Hvernig er hægt að vinna á óákveðni og skorti á
sjálfsvirðingu? I Ivernig er hægt að breyta sjálfum sér eða þáttum í sjálfum sér
og nálgast viðfangsefnin á nýjan hátt? Hver og einn verður að finna þá leið sem
honum hentar. Það er ekki hægt að segja öðrum hvað hann á að gera — en það
er hægt að benda á leiðir. Framhaldið er undir honum sjálfum komið. Lykillinn
er vilji, vinna og þrautsegja. Til að ná árangri verður að taka á, þó það geti verið
sárt og erfitt. Það verður að takast á við vandann. Standa upp á fundum þó að
maður þori það ekki. Hætta ekki við þó hver fundurinn af öðrum líði án þess
að ætlunarverkið takist. Með góðum ásetningi næst markmiðið að lokum. Sá
sem ekki þorir að svara fyrir sig á ekki að fara heim og segja „ég hefði átt að..."
Slíkt er rakin leið til að bijóta niður sjálfstraust. Það er hægt að byrja með því
að segja „næst ætla ég...” Það þarf ekki að vera of seint að segja hlutina þó að
það hafi ekki verið gert strax.
Hvernig væri að byrja á þvi að gera eitthvað skemmtilegt sem oftast? Það
getur ekki alltaf verið gaman, en oftar en við höldum. Með breyttu hugarfari
getum við gert æ fleiri hluti skemmtilega. Það takmarkar ekki rétt annarra að
við njótum lífsins, öðru nær. Það gerir okkur að betri og jákvæðari félögum.
Hvernig væri að losna úr eigin fangelsi? Ótrúlega margir hafa sett líf sitt í
slíkar skorður að þeir eru eigin fangar. Hver segir að við verðum að þvo þvott
á mánudögum og hafa alltaf til kvöldmat klukkan sjö? Oftast erum það við
sjálf sem setjum slíkar reglur — og enginn getur aflétt þeim nema við sjálf.
Á ákveðniþjálfunarnámskeiðum ræða konur saman um kosti sína og galla.
Þær gera sér grein fyrir að þær eru ekki einar um vandann og kynnast því
hvernig meðsysturnar hafa tekist á við hann. Margir þurfa nýjar hugmyndir
og ábendingar um leiðir til að komast út úr fangelsinu. Gera sér grein fyrir
eigin ágæti og annarra. Þora að bera höfuðið hátt og segja „Hér kem ég! Ég er
jafnmikilvæg og aðrir og hef sama rétt og þeir.” Námskeið er þó ekkert
lausnarorð heldur aðeins upphaf. Framhaldið byggist á hverri og einni. Hún
verður að geta. þora og vilja og má aldrei gefast upp þó móti blási. Þá verður
hún sátt við sjálfa sig og aðra, ákveðin í framkomu en ekki frek, því hún
gengur ekki á rétt annarra og lætur heldur ekki ganga á rétt sinn. □
Steinunn Harðardóttir, félagsfræðingur
GÓRILLUR
Á LEIÐ TIL ÍSLANDS?
Þurfa konur að vera naktar til að komast inn á
Metropolitan safnið í New York? Innan við 5% lista-
manna sem eiga verk á nútímalistadeild safnsins
eru konur, en 85% nektarmynda eru af konum.
Þessi texti, prentaður ofan í mynd af nakinni konu með
górillugrímu, er á einu af veggspjöldum Guerilla Girls
sem komu fyrst fram í New York árið 1985 og segjast
vera samviska listaheimsins. Á öðru veggspjaldi segir:
... 17.7 milljónir dala voru greiddar fyrir málverk eftir
Jasper Johns, fyrir þessa upphæð má kaupa eitt verk
eftir hverja þessara kvenna - og svo fylgir upptalning á
70 þekktustu myndlistarkonum heimsins frá 16. öld
til okkar daga.
Guerilla Girls kreljast sanngjarnrar hlutdeildar
kvenna í myndlistarheiminum. Þær vekja athygli á
stöðu myndlistarkvenna með hnyttnum og sláandi
textum. í baráttunni nota þær orð í stað kúlna og hylja
andlit sín undir górillugrimu. í skjóli nætur festa þær
upp veggspjöld sín á söfn og sýningarsali. Höfuð-
áhersla er lögð á að félagslegar aðstæður, en ekki hæfi-
leikaskortur og fagurfræði, haldi konum frá kjötkötl-
unum. Mikið hefur verið fjallað um þær bæði í blöðum
og tímaritum og nú eru Guerilla Girls aðgerðahópar
víðsvegar um Bandaríkin.
Nú stendur yfir farandsýning á 30 veggspjöldum
þeirra á hinum Norðurlöndunum sem hefur vakið
verðskuldaða athygli almennings. Verið er að vinna að
því að fá þessa sýningu hingað til lands. Hafið augun
opin og drífið ykkur þegar af þessu verður. Á einu vegg-
spjaldanna segja þær að ástandið sé jafnvel verra í
Evrópu. Ef það er rétt hjá þeim, hvernig skyldi það vera
NOKKRIR KOSTIR VIÐ AÐ VERA LISTAMAÐUR
AF KVENKYNI
segja górillustelpurnar vera eftirfarandi:
- það er hægt að vinna ón þess að frægð og frami íþyngi
manni
- það þarf ekki að halda sýningar með karlmönnum
- það er hægt að flýja listaheiminn með því að vinna
fjögur íhlaupastörf
- föst kennarastaða er manni ekki til trafala
- vonin um að framinn komi þegar maður er um óttrætt
- vissan um að allt sem þú skapar verði skilgreint sem
kvenleg list
- þú getur valið á milli listarinnar og móðurhlutverksins
- þú sérð hugmyndir þinar lifa ófram í verkum annarra
- þú ótt kost ó að komast í endurskoðaða útgófu
listasögunnar