Vera - 01.04.1993, Síða 28

FJARMAL
FJARMALIN
AÐ LATA REKA A REIÐANUM EÐA HAFA ALLT I RÖÐ
Fyrir tæpum þremur árum
stakk ein ritnefndarkvenna
upp á að tekið yrði viðtal við
búkonu nokkra í Breiðholti
sem rak sex manna heimili á
einu kennarakaupi. Konan var
holdtekja hinnar hagsýnu
húsmóður, tók slátur, sultaði,
bjó til kæfur, saumaði og
pijónaði á alla fjölskyldumeð-
limi. Eftir töluverðar umræður
var ákveðið að viðtalið ætti
ekki heima í Veru því að engin
ástæða væri til að hampa því
að konum entist ekki sólar-
hringurinn til til að láta enda
ná saman á því smánarkaupi
sem þorri almennings yrði að
láta sér lynda. Ritnefndar-
konur voru heldur ekki á eitt
sáttar um hvort þessi aukni
áróður fyrir heimilisfram-
leiðslu væri kvennabaráttunni
til framdráttar. Krafan væri
auðvitað sú að fólk fengi
mannsæmandi laun fyrir
vinnu sína og gæti framileytt
fj'ölskyldunni án svona mikill-
ar fyrirhafnar.
En nú er ástandið í þjóð-
félaginu gjörbreytt. Sífellt fleiri
heimili ramba á barmi gjald-
þrots og af illri nauðsyn er
sparnaður að verða ný þjóðar-
íþrótt. Hin hagsýna húsmóðir
er að verða þjóðhetja. Vertíðar-
hugsunarhátturinn er úreltur.
Við getum ekki lengur treyst á
uppgripavinnu til að rétta við
fjárhaginn og flestir gera sér
grein fyrir að draumurinn um
að hreppa þann stóra í lottóinu
er bara draumur. Það verður
að hugsa fram í tímann og gera
viðhlítandi ráðstafanir.
Vera lagði nokkrar spurning-
ar fyrir helstu fjármálaspeku-
lanta þjóðarinnar og hér má
líta svör nokkurra þeirra um
sparnað. Kristín Sigurðar-
dóttir, annáluð peningakona,
gefur blönkum konum góð ráð
og nautnabelgur sem hefur
mátt þola niðurskurð hinnar
hagsýnu húsmóður rekur
raunir sínar.
AÐ BYRGJA
BRUNNINN...
Flestar peningastofnanir hafa
sérstaka þjónustufulltrúa á
sínum snærum sem leiðbeina
fólki um frumskóg íjármála-
markaðarins. Að sögn Ing-
veldar Ingólfsdóttur þjónustu-
fulltrúa í Landsbankanum er
nóg að gera því mönnum er að
verða ljóst að það verður að
skipuleggja heimilishaldið eins
og allt annað. „Flestir verða að
lifa af dagvinnulaununum
einum því yfirvinna og uppgrip
heyra nær sögunni til. Þess
vegna er mikilvægt“, segir
Ingveldur, „að setjast niður og
reikna út hvað kostar að reka
heimilið." Hún segir að starf
þjónustufulltrúa sé mjög fjöl-
breytt, „enda eiga sumir sem
koma til okkar nóg og vilja
ávaxta peningana sína, hjá
öðrum er allt komið í óefni og
svo eru það námsmennirnir
sem þurfa lán til framfærslu."
Allir þjónustufulltrúarnir sem
Vera ræddi við lögðu áherslu á
að fólk leitaði sér ráðgjafar
áður en í óefni væri komið. Það
væri skammgóður vermir að
slá lán og mikilvægt að taka
fjármálin föstum tökum, t.d.
með því að halda heimilis-
bókhald og gera fjárhags-
áætlun. Flestir hafa líklega
tamið sér einhvern óþarfa
lúxus sem þeir gætu vel verið
án, en eins og Ingveldur benti
á þá er erfitt að spara föstu
póstana og því mikilvægt að
vera hagsýnn í matarinn-
kaupum. „Safnast þegar sam-
an kemur" á jafnt við um
óþarfa eyðslu og sparnað.
Ingveldur hefur heimsótt
nokkra grunnskóla og frætt
nemendur tíunda bekkjar um
fjármál. Þar segist hún m.a.
leggja áherslu á að enginn eigi
að lána nafnið sitt nema að vel
yfirveguðu máli. Fólk verði að
gera það upp við sig hvort það
sé tilbúið til að borga við-
komandi lán fyrir vin sinn og
hvort það geti gert það. Ef
svörin við spurningunum eru
neikvæð er best að neita
þessari bón.
VARASJÓÐUR
Björg Kristinsdóttir hjá Kaup-
þingi segir að allir ættu að
reikna með því að lifa í a.m.k.
80 til 90 ár og búa sig þar af
leiðandi undir ýmis óvænt áföll
í lífinu eins og veikindi, slys og
atvinnuleysi. „Til að búa sig
undir slíkt þurfa allir að gera
fjármálaráðstafanir og búa til
varasjóð til að mæta þessum
óvæntu áföllum og/eða til að
nota í ellinni," segir Björg.
En hveijir eiga eitthvað eft-
ir af kaupinu sína í mánaðar-
lok til að leggja í varasjóð? Þeir
sem fást við fjármálaráðgjöf
leggja áherslu á að allir geti
lagt fýrir og það muni um
hvern þúsundkall.
„Til að geta búið sér til
varasjóð þurfa allir að setja sér
markmið um hvernig mynda
eigi þennan varasjóð. Um leið
OG REGLU
og einstaklingar byija að fá
reglulegar tekjur þurfa þeir að
setjast niður og gera áætlanir
fýrir framtíðina og taka þá tillit
til væntanlegra íbúðakaupa og
annarra rekstrargjalda heimil-
isins. Inn í þessa áætlun ættu
allir að reikna með þvi að
eitthvað af tekjum heimilisins
fari í sparnað til að mæta
óvæntum áföllum sem upp
geta komið. Síðan þarf reglu-
lega að fara yfir þessar áætl-
anir og skoða hvort þær hafi
staðist, en ef svo er ekki þá
þarf að kanna hvers vegna og
endurskoða áætlunina. Það
ættu allir að reyna að eiga
a.m.k. 2ja til 3ja mánaða laun
í varasjóði. Flestir greiða í
lífeyrissjóð, en það er ekki nóg.
Það er allt of algengt að fólk á
miðjum aldri eigi engan vara-
sjóð og eigi jafnvel ekkert nema
íbúðina sem það býr í. Ef
tekjur fara lækkandi eða verða
mjög litlar, t.d. ef viðkomandi
missir vinnuna, þá er oft á
tíðum ekki um annað að ræða
en að selja eignir. Til að koma
sér upp varasjóði er gott að
leita til sérfræðinga til að fá
ráðleggingar um hvernig sé
best að ávaxta sparifé sitt, því
sparifé verður að ávaxta í
tiyggum og öruggum bréfum
til að það haldi verðgildi sínu,“
segir Björg.
SPARNAÐUR
Við förum í sumarfrí á af-
borgunum, sláum víxil til að
ferma, kaupum heimilistækin
á raðgreiðslum, gripum til
greiðslukortsins þegar buddan
er tóm. Mottóið er: Kaupum í
dag, borgum á morgun (með
von um að greiðslunótan komi
28