Vera - 01.06.1993, Blaðsíða 14

JAPANSKA EFNAHAGSUNDRIÐ
Venjulegur launamaður færir konu
sinni lokað launaumslagib
hún afhendir honum vasapeninga og
ókvebur síban hve stór hluti fer í
tryggingagreibslur, menntun barna,
afborganir og annað slíkt.
að aðeins 3% giftra kvenna
vita ekki hvað eiginmaðurinn
fær í laun. Almannatiyggingar
eru í algeru lágmarki, svo að
hugsa verður fyrir elliárunum
og hugsanlegum heilsubresti.
Menntun barna verður alltaf
að greiða að einhverju leyti, en
því betur sem börnin standa
sig því minna þurfa foreldr-
arnir að kosta til menntunar
þeirra. Hlutverk fjölskylduföð-
urins er að sjá heimilinu fyrir
nægum tekjum með þvi að
taka allri þeirri vinnu, sem
fyrir hann er lagt og helst
meira en það. Vinnuálag í
japönskum fyrirtækjum er
miklu meira en í sambærileg-
um fyrirtækjum á Vesturlönd-
um. Vinnuvikan er til dæmis
átta klukkustundum lengri en
í Þýskalandi og Frakklandi.
Sumarfrí er aðeins ein vika.
Japanskar konur taka beinan
þátt í atvinnulífinu í fullu
starfi í tvö til sjö ár, eftir þvi
hvort þær hefja vinnu eftir
menntaskóla eða háskóla, en
hætta oftast eftir að þær eign-
ast annað barnið.
KONUR Á
VINNUMARKADI
Konur sækjast eftir að vera
lengur á vinnumarkaði. Árið
1965 hættu 49% kvenna í
vinnu eftir að hafa eignast sitt
fyrsta barn, en árið 1981 var
hlutfallið 22%. í stóru við-
skiptafyrirtækjunum er ætlast
til að konur sem eiga tvö börn
hætti að vinna, þó að lög um
jafnrétti kynjanna til vinnu
banni það. Aðferðirnar sem
notaðar eru til að þvinga kon-
ur til að hætta er að lækka
þær í stöðu, lækka launin
vegna fleiri forfalladaga og
jafnvel að einangra þær og láta
þær ekki vita af því sem er að
gerast í fyrirtækinu.
En ekki sækjast allar jap-
anskar konur eftir að vinna
utan heimilis og mörgum
flnnst lítt eftirsóknarvert að
gangast undir þá miklu
þrælkun sem fram fer i
japönskum fyrirtækjum og að
eyða e.t.v. tveimur til þremur
klukkustundum á dag í að
komast til og frá vinnu. Þær
velja frekar þann kostinn að
hafa budduna léttari og
skipuleggja fjármálin betur.
Margar hafa þó ekkert val og
verða að vinna til þess að ná
endum saman.
MENNTUNARMÖMMUR
Ábyrgð á menntun barnanna
er í höndum foreldranna. Ef
börnin fá ekki næga undir-
stöðu í grunnskólum til að
komast inn í menntaskóla,
geta þau átt erfitt með að fá
bitastæð störf og örugga at-
vinnu. Mæður leggja á sig
ómælda vinnu við að hjálpa
börnum sínum við námið og
fylgja þeim í einkatíma eða
aukatíma. Fundir með kenn-
urum, þar sem hæfileikar og
geta barnsins er aðalumræðu-
efnið, eru afar tiðir.
Afrakstur alls þessa er mjög
vel upplýst þjóð, sem á fram-
úrskarandi góða vísindamenn
og hugvitsmenn á öllum svið-
um. Vegabréfið inn í land vel-
megunarinnar er gott próf-
skirteini frá viðurkenndum
skóla. Japanskar konur hafa
lagt alla krafta sína í það að
stuðla að menntun þjóðarinn-
ar og það er þeirra hlutur í
efnahagsundrinu.
En eru þær að ganga of
langt? Mesta vandamál barna
og unglinga er ofþreyta og
leiði. Það er að verða æ út-
breiddara vandamál að líkam-
lega hraust börn frá góðum
heimilum neiti algerlega að
fara í skólann. Það er líka orð-
in ástríða margra foreldra að
barnið þeirra eigi að vera
BEST í ÖLLU.
JAFNRÉTTI í MENNTUN
KYNJANNA
Japanir leggja jafn mikla
áherslu á að mennta stúlkur
sem drengi. Það þarf mennt-
aða konu til að geta fylgst með
framgangi mála í þjóðfélaginu
og gera sér grein fýrir því hvað
kemur sér best fyrir börnin í
framtíðinni. Menntun á há-
skólastigi er samt að meðaltali
lengri hjá karlmönnum. Kon-
ur hætta ekki námi vegna
sambúðar, giftingar eða barn-
eigna. Þess háttar hlutir eru
látnir bíða þar til þremur eða
fjórum árum eftlr sérskóla-
eða háskólapróf. Fram að
þessu hafa konur frestað gift-
ingu þar til þær eru 22 til 24
ára og karlmenn til 24 eða 26
ára aldurs. Síðustu tvo ára-
tugi hafa hjón eignast að
meðaltali tvö börn. Eftir að
börnin eru orðin tvö er konan
heimavinnandi, eins og áður
sagði, og maðurinn eina fyrir-
vinnan í fullu starfi. Hann er
lítið heima við og þá helst á
14