Vera - 01.07.1994, Side 7

kvenna var þá eftir en það var kosningaréttur og
kjörgengi til Alþingis. Framundan voru bæjar-
stjórnarkosningar og konur sáu að nú var tæki-
færi til að sýna og sanna að þær ættu erindi í
pólitík, að þær vildu aukin réttindi og myndu
nýta þau. Þegar hér var koniið sögu var mikill
skriður kominn á kvenréttindabaráttuna. Kven-
réttindafélag íslands hafði verið stofnað 1907
sem kosningaréttarfélag í tengslum við alþjóða-
hreyfmgu kvenna, en konurnar í Hinu íslenska
kvenfélagi vildu ekki breyta sínu félagi, leggja
h'knarstörfin á hilluna og snúa sér eingöngu að
réttindamálum kvenna. Það breytti þó ekki því
að félagið var til í kosningaslaginn og tók for-
rnaður félagsins, Katrín Magnússon, sæti efst á
kvennalistanum sem vann frækilegan sigur í
kosningunum 1908 er fjórar konur settust fyrst-
ar kvenna í bæjarstjórn Reykjavíkur.
Kvenfélagasamband ver&ur til
A næstu árum var baráttan fyrir kosningarétti
og kjörgengi til Alþingis efst á baugi, en er
hann náðist 1915 áttu kvenfélagskonur drjúgan
þátt i þeirri ákvörðun að minnast kosningarétt-
arins með því að reisa landspítala og söfnuðu fé
til hans. Næstu áratugina sinnti félagið ýmsum
félagsmálum, beitti sér fyrir húsmæðrafræðslu
og húsmæðraskólum og loks var þáverandi for-
maður félagsins Ragnhildur Pétursdóttir fremst
í flokki þeirra sem vildu sameina öll kvenfélög
landsins í eitt kvenfélagasamband, sem varð að
veruleika 1930. Forystukonur kvenfélaganna
vildu fá húsmóðurstarfið viðurkennt sem starf
sem krefðist menntunar og því var eitt helsta
baráttumál þeirra að komið yrði á skipulagðri
húsmæðrafræðslu. Húsmæðraskólar risu um
allt land en breyttir þjóðfélagshættir kipptu
grundvellinum undan þeim er konur tóku að
streyma út á vinnumarkaðinn og afla sér ýmiss
konar starfsmenntunar upp úr 1960. Það má
segja að með þróun Kvenfélagasambandsins,
þjóðfélagsbreytingum og nýjum félögum af
ýmsu tagi hafi saga Hins íslenska kvenfélags
verið öll.
Það er mikið vatn runnið til sjávar frá því að
synjun konungs á fruntvarpi um stofnun há-
skóla á íslandi kveikti þann eld sem varð til
þess að fyrsta kvenréttindafélagið var stofnað
sem um leið var líknarfélag. Af félaginu og
þeim konum sem þar störfúðu er mikil og
merkileg saga sem enn er óskráð. Sú saga
minnir okkur á að kvennabarátta nútímans á sér
tætur og að við eigum öllum þessum konurn
mikið að þakka. Það minnsta sem við getum
gert er að halda minningu þeirra á lofti og
kynna verk þeirra þeim kynslóðum íslendinga
sem eiga eftir að vaxa úr grasi. Sagan er til þess
að læra af henni og til að gefa okkur viðmið,
þannig að við áttum okkur á því hvar við stönd-
um og hvert við stefnum.
Höf. er sagnfræðingur og þingkona. Byggt á grein hennar sem birt-
ist í Morgunblaðinu 12. mars 1994.
Ljósmynd frá Þjóðminjasafni íslands: Þorbjörg Sveinsdóttir (f.
m,ðju) og Ólaíta Jóhannsdóttir (bak við hana) ásamt fleiri konutn
v>ð hús KFUM.
Nýtt úr notuðu
Enourvinnsian hf
Knarrarvogi 4, Reykjavík, sími 678522
Einstakur tónlistarviðburður:
Islenska Einsöngslagið í 150 ár:
Tónleikar Gerðubergs
í Borgarleikhúsinu
GARÐAR CORTES
KOLBEINN KETILSSON
KRISTINN SIGMUNDSSON
RANNVEIG BRAGADÓTTIR
SIGRÚN HJÁLMTÝSDÓTTIR
SÓLRÚN BRAGADÓTTIR
SVERRIR GUÐJÓNSSON
JÓNAS INGIMUNDARSON
FLYTJA ÍSLENSKAR EINSÖNGSPERLUR