Vera - 01.07.1994, Side 30

UR SIÐU ADAMS
SKAMMARLEG OG
ÖRYGGISLAUS TILVERA
• •
Orlög enskra miðstéttarkvenna
eru hörð, þær eru öfundsjúkar
ef þær eru heimavinnandi og
sömuleiðis ef þær vinna úti, segir
James Buchan í nýlegri grein í The
Spectator.
Greinin fjalfar um óhamingju
enskra kvenna sem Buchan telur vera
andstyggilegt og jafnframt sérkenni-
legt einkenni á bresku samfélagi. Kon-
ur þyrpast út á vinnumarkaðinn, ann-
að hvort til að afla sér viðurværis, eða
til að öðlast virðingu, en þær verða
einnig að sjá um heimilishaldið og
það ólaunað. Það eina sem aðgreinir
þær frá kynsystrum þeirra í fyrrum
Sovétríkjunum er að þær eru ve-
sælli og hafa aðgang að getnaðar-
vörnum.
James Buchan hefur áður
skrifað um þetta efni og segir
að margir sem lásu ekki
grein hans þá (The Specla
tor 25. júlí 1992) hafi
dregið þá ályktun að
hann væri kvenhatari
sem vildi draga ensk-
ar konur inn í eld-
húsin, en hann seg-
ir að svo sé alls
ekki. Gefum hon-
um orðið:
„Eg fæ sjaldan kvöldverðarboð en þigg
gjaman ásamt eiginkonu minni þegar
svo ber undir. Við samræður kvenn-
anna kemur staða þeirra fljótlega í ljós.
Þær fengu menntun á sínum tíma, hafa
jafnvel áætlun um verkefni í framtíð-
inni (bók eða verslun), en þeirri áætlun
átti að hrinda í framkvæmd fyrir löngu.
Eg forðast að tala um atvinnu en í sann-
leika sagt er sama hvað ber á góma:
börn, skóli, hús, hugmyndir, peningar,
eldamennska; þær verða feimnar og
vandræðalegar. Eiginmenn þeirra tala
hins vegar digurbarkalega á meðan,
þeim leiðast konurnar og mér finnst
andrúmsloftið stundum svo pínlegt að
ég læt mig hverfa. Þessar konur eru nið-
urdregnar vegna þess að þær hafa ekk-
ert starf. Þegar þær voru ungar var þeim
ekki sagt að þær yrðu að vinna sér inn
peninga til þess að verða einhvers
metnar af samfélaginu, og að gæta bús,
eiginmanns og barna er ekki fullt starf
heila mannsævi. Þær skynja óljóst, því
hagtölur eru þeim framandi, að þjóðfé-
lagið þarfnast vinnuframlags þeirra á
friðartímum, eins mikið og það þarfn-
aðist framlags mæðra þeirra á stríðstím-
um. Og að þess vegna hefur heimilis-
haldið verið vélvætt, pakkamatur fyllir
eldhússkápana og fæðingatíðni jafn lág
og raun ver vitni. Ævistarfi þeirra hefur
verið sóað; hvaða vit er í að berjast fyr-
ir stöðu ijölskyldunnar í samfélagi sem
er í upplausn. Eiginmenn þeirra, sem
eiga að hafa Qármálavit, hafa tek-
ið óhagstæð lán og sökkt
sér í skuldir, svo
konur þessar
e r u
staur-
blankar. Þær
eru lélegir kokkar
og slæmar húsmæður. Þær
öfunda mæður sínar og sömuleiðis úti-
vinnandi konur.
En þær sem vinna úti eru líka
óánægðar. Vegna þess að enginn sagði
þeim að vinnumarkaðurinn væri svona
erfiður viðureignar; að karlmenn væru
svona mikil kvikindi og að í starfi
þeirra væri ekki gert ráð fyrir tíma í
barneignir; þessum sex til sjö árum sem
þarf til að koma börnum á legg áður en
aftur er haldið út á vígvöllinn. Þær gera
allt í hálfum skömmtum; vinnan fær
annan helminginn af tíma þeirra, börnin
hinn, eða tæplega það, því tími og orka
fer í að flytja sig sífellt á milli vinnu,
bamfóstru og heimilis. Þær sjá greini-
lega að hliðstæðan við launavinnu
þeirra er iójuleysi karlmannsins. I
verkamannastétt er það atvinnuleysi, á
meðal faglærðra er það leti karlmann-
anna. Því að á heimilunum njóta karl-
menn ekki aðeins launa eiginkvenna
sinna heldur einnig nokkurra klukku-
stunda frítíma í viku hverri. Þeir hjálpa
ekki til við uppeldi bama sinna nema
lítillega og á yfirborðslegan máta, og
þeim er ekki treystandi fyrir þeim hvort
sem er! Þeir taka ekki einu sinni að sér
smáviðgerðir innanhúss og bera því við
að konan hafi rift gamla hjúskapar-
samningnum og geti því bara gert við
sjálf. Og niðurstaðan er sú að þessar
konur vinna sleitulaust allan liðlangan
daginn, heima og á skrifstofúnni, og
það er skárra en að vinna ekki, enda
skuldirnar miklar. En ég efast urn að
þessar konur lifi eiginmenn sína eins og
formæður þeirra gerðu. Þær em lé-
legir kokkar og húsmæður.
Þær öfúnda mæður sínar
og einnig heimavinnandi
húsmæður.
Martröð enskra kvenna er
ekki sú að þær séu einangraðar
og útilokaðar vegna bameigna
heldur að þær sitja uppi með alla
vinnuna; launaða og ólaunaða, á
meðan karlmenn horfa á sjónvarp,
eða dópa sig eins og í Harlem, eða
syngja eins og á eynni Súmötm.
Konur verða að gera meiri kröfur til
karla. Þær verða að krefjast aukinnar
ábyrgðar af þeirra hálfu og þátttöku
þeirra við uppeldi og heimilisstörf.
Bömin þrífast best við umönnun bæði
móður og föður. Foreldrar eiga ekki að
vanrækja uppeldishlutverkið vegna
framapots. Lengi býr að fyrstu gerð, og
njóta jafnt foreldrar sem börn góðs af
því ef vel tekst til við uppeldið fyrstu
árin. Bamið þarfnast umhyggju og ástar
framar öllu, því aðeins elskuð böm geta
elskað og ástin er lykillinn að ánægju í
lífinu.
Umrætt vandamál ætti að heyra
sögunni til þegar öllum verður þetta
ljóst. Gifta konan sem þarf að koma
bömum sínum fyrir öllum stundum ætti
að geta andað léttar, rétt eins og eigin-
maðurinn sem kemur heim kvöld eitt,
eftir 30 ár í borginni, og finnur ryk-
fallna eiginkonu sína í sorgarklæðum
og bömin flogin úr hreiðrinu."
The Spectator, 23. aþríl 1994, þýðing og útdrátt-
ur: VSV