Vera - 01.08.2004, Blaðsíða 35

Þórhildur Einarsdóttir / FJÁRMÁL
Lægri vextir - kærkomin kjarabót
» íslenski fjármálamarkaðurinn hefurtekið
stakkaskiptum síðustu ár sem ekki er séð fyrir
endann á. Segja má að viss tímamót hafi orðið
nú í lok ágúst þegar KB banki reið á vaðið og
hóf samkeppni við íbúðalánasjóð með því að
bjóða íbúðalán á töluvert lægri vöxtum en
þekktist hjá innlendum lánastofnunum.
í kjölfarið hófst mikið kapphlaup á milli
bankanna um þessi lán og loks slógust lífeyris-
sjóðirnir og ekki síst íbúðalánasjóður sjálfur í
hópinn og hafa allir þessir aðilar nú lækkað
vexti á lánum sínum.
Bylting í bönkunum - aukin samkeppni
Með auknu frjálsræði á fjármagnsmarkaði, einkavæðingu
og harðnandi samkeppni hefur fjármögnunarleiðum ein-
staklinga til fasteignakaupa fjölgað. Hefur samkeppnin
verið mjög mikil síðustu vikurnar þegar bankarnir blésu til
samkeppni við íbúðalánasjóð. Þá hafa lífeyrissjóðir einnig
verið mjög öflugir í útlánum til sinna sjóðfélaga gegn veði
í íbúðahúsnæði og hafa þeir að sama skapi lækkað vexti.
Fjármögnunarleiðum fjölgar
Lántakendum standa nú ýmsir lánamöguleikar til boða
gegn því að leggja fram veð í íbúðahúsnæði og þar af leið-
andi er nauðsynlegt fyrir hvern og einn að setjast niður og
kynna sér vel þá möguleika sem eru í boði. Það má flokka
þau lán sem valið stendur um í þrjá flokka:
• íbúðalán í íslenskum krónum, verðtryggð og með föst-
um vöxtum.
• (búðalán í islenskum krónum, óverðtryggð og með
breytilegum vöxtum.
• íbúðalán í erlendum myntum (myntkarfa) breytilegir
vextir.
Aukinn sveigjanleiki
Ibúðalán bankanna eru um margt sveigjanlegri en þau lán
sem Ibúðalánasjóður veitir. Það sem þau hafa fram yfir lán
íbúðalánasjóðs er að ekki eru sett skilyrði um að þau séu
einungis til íbúðakaupa. Lán bankanna er því hægt að
nota til að endurfjármagna óhagstæðari lán, svo sem yfir-
drátt sem nú er með um 14% til tæplega 17% vöxtum. Að
auki hafa íbúðalán bankanna það umfram að engin há-
marksfjárhæð er á þeim önnur en að lánsfjárhæðin tak-
markast af greiðslugetu lántaka og því að lánað er fyrir
80% af mati fasteignar, meðan íbúðalánasjóður er með
veðhlutfallið 65- 70% og lánar að hámarki 9,2 - 9,7 milljón-
ir. Ekkert hámark er hins vegar hjá bönkunum.
Endurfjármögnun ekki ókeypis
Þeir sem lána eru sem fyrr (búðalánasjóður, viðskiptabank-
arnir og lifeyrissjóðir og bjóða þeir allir svipuð kjör þó svo
stigsmunur sé á hverju láni fyrir sig. Þá fellur til ýmiss
kostnaður þegar ný lán eru tekin og þegar eldri lán eru
greidd upp. Kostnaður við nýtt lán nemur u.þ.b. 2,5% af
heildarfjárhæð lánsins. Þá getur komið til þess að greiða
þurfi kostnað við uppgreiðslu eldri og óhagkvæmari lána
og er hann hæstur 2% en í sumum tilfellum er enginn
uppgreiðslukostnaður. Þá bjóða bankarnir viðskiptavin-
um sínum lægri þóknanir ef verið er að greiða upp óhag-
stæðari lán í sama banka og nýja lánið ertekið.
Skynsamlegt að skoða það sem stendur til boða
Vextir hafa lækkað mikið síðustu árin auk þess sem stöð-
ugleiki í ytra umhverfi hefur gert hagstjórn heimilanna
auðveldari. Vextir eru þó enn nokkru hærri en eru í ná-
grannalöndum okkar. Hins vegar er ekki ólíklegt að ífram-
tíðinni muni vextir lækka enn frekar.
Þetta nýja útspil bankanna getur þýtt töluverða lækk-
un á greiðslubyrði, einkum hjá þeim sem eru með mikið af
óhagstæðum lánum. Það er því skynsamlegt fyrir hvern
og einn að skoða þá möguleika sem í boði eru, einnig að
notfæra sér þá ráðgjöf sem er í boði til að vega og meta
hvort fyrirhöfnin og kostnaður við endurfjármögnun
borgi sig.
vera / 4. tbl. / 2003 / 3!