Vera - 01.08.2004, Blaðsíða 39

Lagt upp í fjallferð. Jepparnir flytja hesta og menn neðan úr Flóa en síðan tekur gamli mát-
inn við i 10 daga útreiðum um afréttinn.
farið í hestaferðir um sömu slóðir og víðar, bæði í
góðra vina hópi og með ferðafólk. Samt standa leit-
irnar uppúr. „Þessi afréttur dregur mig alltaf að sér.
Ég fæ alltaf fiðring hvenær sem ég kem þangað, að
hausti eða sumri. Það gefur mikið að upplifa góðan
dag á þalli og þarna er svo góður félagsskapur á
kvöldin. Samt er eitthvað sérstakt við leitir úmfram
venjulegar hestaferðir inn í óbyggðir. Mér fmnst
gaman að smala. Þá þarf ég að hugsa og leysa verk-
efni sem ég hef gaman af og ég hef ánægju af kind-
um. Hestarnir finna þetta líka. Þeir geta orðið allt
aðrar persónur á fjalli, ekki eins og heima eða í hesta-
ferðurn. Við föruni með þrjá til reiðar og klárarnir
læra þetta eins og við mannfólkið og verða færari
með árunum.” Lilja er lítið gefin fyrir jeppaferðir og
gönguferðir, sérstaklega ekki jeppaferðir í snjó þar sem hún sér
ekki hvað er undir. Þá er nú betra að hafa hest með fjóra fætur á
jörðinni.
Góður stjórnandi í góðum hópi
Það er ekkert lítið mál að vera fjallkóngur í lengstu leit sem stend-
ur í iO daga, þar sem gist er í átta nætur í skálum. „Fjallkóngur ber
ábyrgð á að aðföng, menn og hestar
séu í lagi. Ég veit fyrirffam hverjir eru
að koma í leitina og skipa mönnum
niður á svæði og í verkefni alveg fram
að því að réttað er á tíunda degi,” segir
Lilja. „Við förum með Flóa- og Skeiða-
mönnum inn yfir Fjórðungssand og
alveg inn að Hofsjökli. Ætli við séum
ekki að ríða unr 60 km daginn sem við
förum inn í Arnarfell. Þarna lengst
innfrá gengur ekkert fé lengur, en það
er ómissandi að fara þangað samt. f
þessa leit fara fjórir fjallmenn og tveir
aukamenn, sem eru þá oft að undirbúa
að fara síðar sem fullgildir fjallmenn,
og svo einn trússari, hann Óli í Geld-
ingaholti. Seinna bætist í hópinn og liðið skiptist upp í Vesturleit
næst Hrunamönnum og Austurleit með fé úr Flóa og af Skeiðum
og svo stýri ég áfram leit okkar Gnúpverja fram að Skaftholtsrétt.
Safnið úr vesturleit fer beint í Reykjaréttir á Skeiðum, en dregið er
úr austurleitarsafninu í Skaftholtsrétt áður en það er rekið áfram
niður á Skeið. Það er góður kjarni í þessum hópi og ég fer ekki með
neina viðvaninga með mér. Samt mæðir nokkuð á fjallkóngi. Til
þess starfs þarf fleira en reynslu, það þarf líka yfirsýn og hæfni í
mannlegum samskiptum og stjórnun.”
Þreytan er hluti af ánægjunni
Lilja viðurkennir að það hafi verið gott að lúra lengur eftir að fjall-
ferðinni lauk. „Það var samt ekkert af mér dregið. Það er líka gam-
an að því sem er erfitt. Leitin gekk mjög vel í ár og við fengum til-
tölulega gott veður. Skálarnir eru flestir þokkalegir og maturinn
mjög góður. Það er til mikilla framfara að nú fá allir sameiginleg-
an mat, en áður fyrr var hver að bauka með sinn prímus. Hann Óli
elur okkur líka á þvílíku eðalfæði. Hann útbýr morgunmat, við
smyrjum okkur nesti fyrir daginn og hann eldar fyrir okkur á
kvöldin. Svo er alltaf svo glatt á hjalla á kvöldin. Pelinn hefur alltaf
fylgt með í fjallferðum og yfirleitt fara allir vel með hann og það
sem í honum er. Það er heldur engum hlíft daginn eftir.”
Lilja hefur smalað bæði í sólskini og snjókomu, en ekki lent í
neinum hremmingum í fjallferð. „Þokan getur verið dimm og
stundum mesta furða hvað allir skila sér samt í skálana,” segir Lilja.
Hún segir að yfirleitt gangi ágætlega að manna leitir. Að þessu
sinni fór önnur kona með henni í lengstu leit, Áslaug Harðardótt-
ir frá Laxárdal, en misjafnt er eftir árum hve margar konur fara á
fjall, stundum fáar, en stundum alveg helmingur leitarmanna.
Byrjendur fara í skemmstu leitir og
yfir Fjórðungssand fer fólk yfirleitt
ekki fyrr en eftir a.m.k. þrjár til fjórar
leitir og eru yngstu fjallmennirnir í
þeirri leit komnir upp undir tvítugt.
Undir forystu fjallkóngs Gnúpverja
starfa 33 leitarmenn alls og eru þá ekki
taldir þeir sem bætast við í vestur- og
austurleit Flóa- og Skeiðamanna. Nú
voru um 2.500 - 3.000 fjár í Skaftholts-
rétt, en voru um 8.000 þegar Lilja fór
fyrst á fjall og um 12 þúsund þegar
mest var, en leitarsvæðið hefur ekkert
minnkað.
Gott mannlíf í sveitinni
Lilja segir hestamennsku vera sitt aðal áhugamál. „Ég fór á Hvann-
eyri og vann við tamningar í 10 ár eftir það. Við hjónin erum bæði
að temja eitthvað ennþá, einkum okkar hesta. Nú tek ég hesta frek-
ar í þjálfun en frumtamningu. Þetta breyttist hjá mér eftir að
drengurinn fæddist, þá breyttist hugsunin og ég tek ekki sömu á-
hættu. Við erum aðeins að byrja í ræktun og komin með góða
hryssu. Ég hef áhuga á ræktun og uppeldi og finnst skemmtilegt að
sinna því vel. Svo spila ég badminton með góðum vinkonum, byrj-
aði í kirkjukór í fyrra, er trúnaðarmaður Félags opinberra starfs-
manna á Suðurlandi, var á tímabili í stjórn ungmennafélagsins og
síðar hestamannafélagsins. Hér er ágætt félagslíf og fólk sækir það
sem það vill, innan sveitar, milli sveita eða á Selfoss. Ég held bara
að það sé hvergi betra að búa og örugglega hvergi fallegra.”
Lilja segist ekki hafa átt von á að það vekti svona rnikla athygli
að kona væri fjallkóngur. „Konur hafa verið í svo mörgum stjórn-
unarstöðum hérna á undanförnum árum. Þær hafa verið í hrepps-
nefnd og skólastjórar og í ýmsum fleiri trúnaðarstöðum svo ég
held að það hafi ekki haft nein áhrif á val mitt að ég væri kona. Það
hefði kannski ekki komið til greina fýrir mörgum árum að ráða
konu sem fjallkóng, en fyrir svona 10 árum held ég að það hefði
varla þótt neitt mál. Menn virða fjallkónginn að verðleikum og ég
er þar engin undantekning.”
KONUR HAFA VERIÐ í SVO
MÖRGUM STJÓRNUNARSTÖÐUM
HÉRNA Á UNDANFÖRNUM ÁRUM.
ÞÆR HAFA VERIÐ í HREPPSNEFND
OG SKÓLASTJÓRAR OG í ÝMSUM
FLEIRI TRÚNAÐARSTÖÐUM SVO
ÉG HELD AÐ ÞAÐ HAFI EKKI HAFT
NEIN ÁHRIF Á VAL MITT
AÐ ÉG VÆRI KONA
vera / 4. tbl. / 2003 / 39