Dagblaðið Vísir - DV - 29.05.2004, Blaðsíða 20

20 LAUCARDAGUR 29. MAÍ2004
Helgarblað DV
Mánudagurinn 7. janúar 1980 mun seint líða úr minni áhafnarinnar á varðskipinu Týr. Vel liðinn vélstjóri
missti stjórn á sér og stakk tvo bátsfélaga sína áður en hann kastaði sér í ískaldan sjóinn. Lik ógæfumanns-
ins fannst aldrei.
klukkan 4 til klukkan 8 um morgun-
inn. Eftir að vaktinni lauk vita menn
ekki hvað hann hafðist við fyrr en
hann birtist í eldhúsi skipsins. Þar
hafi hann hitt bátsmanninn Steinar
M. Clausen og ungan háseta að
nafni Jóhannes Olsen. Steinar sagði
fyrir rétti að vélstjórinn hefði tekið
upp stóran brauðhníf. „Ég heyrði
hann ekki segja neitt, en Jóhannes
sagði við hann eitthvað í þeim dúr
að hann væri ekki maður til að valda
svona vopni. Þá færði vélstjórinn
hnífinn í hægri höndina, sveiflaði
honum að Jóhannesi og steig um
leið eitt skref áfram.“ Steinar lýsir
því þegar vélstjórinn stakk Jóhannes
í síðuna. Þegar hann hafi séð tryll-
ingslegt augnaráð vélstjórans hafi
það eitt komið upp í huga hans að
forða sér. Jóhannesi tókst að elta
Steinar upp í brú en ódæðismaður-
inn gerði enga tilraun til að elta þá
heldur fór inn í borðstofuna þar sem
ungur hásetalærlingur varð á hans
vegi. Einar Óli Guðfinnsson var ein-
sturlun hans orðin slík að hann sá
lífshættulega óvini þar sem voru í
rauninni bara kunningjar hans og
skipsfélagar og hann taldi sig vera að
berjast fyrir lífinu. Kannski var hann
fyrst og ffemst að brenna allar brýr
að baki sér; vinna slíkt voðaverk að
hann hefði hugrekki til að fyrirfara
sér, því hann gæti ekJd annað.“
Kristján segir blaðamanni að
hann hafi aldrei heyrt minnst á
þessa sögu og segir engan um borð
hafa minnst á konu hans enda hafi
mórallinn verið góður. Hann segir
enn fremur að taka þurfi öllum slflc-
um sögum með varúð, þær séu oft-
ast hrein þvæla. „Maðurinn var ró-
lyndisdrengur og þetta var eitthvað
sem enginn hafði búist við af hon-
um. Menn voru slegnir og mfldl eft-
irsjá eftir öllum þessum drengjum."
Rannsókn lögreglunnar leiddi held-
ur ekkert slíkt í ljós. Mennirnir hefðu
einfaldlega verið saklaus fórnar-
lömb manns sem hefði misst vitið.
„Þessir menn virtust ekkert sökótt
eiga við vélstjórann og við gátum
ekki fundið nein merki um illindi
meðal áhafiiarinnar. Hjá okkur
vöknuðu aldrei neinar grunsemdir
um að einhverjir væru að segja ósatt
og engar grunsemdir voru um að
neitt persónulegt mál hefði verið
rætt. En hvort eitthvað hafði skeð á
landi veit ég ekkert um. Manninum
fylgdi gott orð og um stundarbrjál-
æði var að ræða sem kom flatt upp á
alla.“
Varðskipið Týr var á sínum fyrsta
túr eftir áramótin 1980 þegar skelfi-
legur harmleikur skók áhöfnina.
Ungur vélstjóri missti stjórn á sér og
stakk tvo aðra bátsverja, sem fljót-
lega létust af sárum sínum.
Vélstjórinn, Jón Daníel Guð-
mundsson, 32 ára kvæntur tveggja
barna faðir, var vel liðinn meðal
bátsfélaga sinna. Þeir lýstu honum
sem léttum og skemmtilegum
manni og atburðurinn þeim því
óskiljanlegur. „Þetta kom eins og
skrattinn úr sauðarleggnum. Vél-
stjórinn var þægilegur maður í um-
gengni og átti marga góða kunn-
ingja. Við fundum aldrei neinar
skýringar en vissum að hann hefði
átt eitthvað erfitt með svefn," segir
Kristján Jónsson, sem þá var 3. stýri-
maður á skipinu, í samtali við blaða-
mann DV, nú 24 árum síðar. Kristján
var harkalega vakinn rúmlega klukk-
Líkin flutt Bátsverjar
varðskipsins stóðu
heiðursvörð þegar lik
mannanna voru borin
frá borði.
hvort hann ætlaði að drífa sig með
þann slasaða í land eða snúa við og
leita að vélstjóranum. Miðað við
hitastig sjávar tel ég að hann hafi
tekið rétta ákvörðun en því miður
lést maðurinn áður en þeir náðu
landi."
Vítahringur afbrýði og tor-
tryggni
Samkvæmt Grétari fannst aldrei
nein skýring á athæfi Jóns enda erfitt
að vita hvað mönnum gangi til þeg-
ar þeir eru látnir en í bókinni kemur
félagi Jóns fram með hugsanlega
skýringu á vanlíðaninni. „Málið er
einfaldlega það að í síðustu inniveru
- reyndar nóttina áður en við fórum
út, ef ég man rétt - þá hafði einhver
tekið það upp hjá sjálfum sér að
segja honum að kona hans hefði
haldið framhjá honum og hann ætti
sennilega ekkert í því barni sem þau
an 8 um morguninn en hann hafði
verið í fastasvefhi enda nýkominn af
vakt. Hann hafði umsjón með
sjúkrakassa áhaftiarinnar og var því
fenginn til að útbúa sárabindi og
búa um sár. „Það er langt síðan þetta
gerðist og minnið er farið að gefa sig.
Mig minnir að þeir hafi báðir dáið
fljótlega, annar uppi í brú og hinn
niðri í messanum.“ í bókinni ísland í
aldanna rás 1900-2000 er atburða-
rásin rakin. Þar segir nafnlaus báts-
maður að vélstjórinn hafi ekki verið
með sjálfum sér frá því skipið lagði
úr landi. „Hann virtist úti á þekju og
eirðarlaus án þess þó að vera æstur
og sýndi flest merki ákáfs þunglynd-
is." Þessi félagi hans hafði áhyggjur
af vélstjóranum, sem vildi þó lítið
tala um vandamál sín.
Lýsing bátsfélaga
Vélstjórinn hafði verið á vakt frá
Morðstaðurinn Vél-
stjórinn varvitisínu fjær þegar hann réðst að Einari Úla og stakk hann 1 brjóstið.
ungis 18 ára og þegar vélstjórinn
stakk hann í brjóstið glumdi hróp
hans um skipið um leið og hann seig
niður. Þegar skipstjórinn frétti af því
sem gerst hafði breytti hann strax
um stefnu og sneri á leið í land. Leit-
in af ógæfumanninum hófst þegar í
stað en hann sást hvergi. Þegar blóð-
slettur fundust á þyrlupalli skipsins
þótti ljóst að vélstjórinn hefði kastað
sér útbyrðis. Skipstjórinn tók þá
ákvörðun að halda áfram leið sinni
að landi þar sem öruggt væri að eng-
inn gæti lifað svo lengi í ísköldum
sjónum. Grétar Sæmundsson var
einn þeirra lögregluþjóna sem komu
að rannsókn málsins. „Þeir voru
búnir að kemba allt skipið og voru á
leið til Grímseyjar. Þegar annar
mannanna var látinn var ákveðið að
halda til Akureyrar," sagði Grétar í
samtali við blaðamann. „Skipsherr-
ann varð að taka þá erfiðu ákvörðun
hjónin voru nýbúin að eignast."
Samkvæmt þessum félaga hans sat
þessi athugasemd í vélstjóranum.
„Þegar komið var í einangrunina um
borð jókst vanlíðan hans... og hann
sökk niður í þvflflct svartnætti að fáir
komast nokkru sinni í kynni við slflct
nema helst sjómenn á hafi úti.“
Óvissan um ótrúnað konu sinnar
hafi gert hann brjálaðan sem að lok-
um hafi leitt hann til þessara voða-
verka. „Hann svaf lítið sem ekkert
þessa sólarhringa eftir að við fórum
út heldur bara engdist í vítaliring
tortryggni, afbrýðisemi og óvissu.
Spennan safnaðist upp þangað til
hann Jtreinlega sprakk af engu til-
efni." Félagi hans ítrekar í bókinni
að hann viti ekkert um sannleiks-
gildi þessara ásakana á hendur konu
hans. „Kannski fannst honum á því
andartaki að hann væri á einhvern
hátt að snúast til varnar; kannski var
Stundarbrjálaöi Vél-
stjórinn stakk háset-
ann I siðuna og lést
hann stuttu síðar af
sárum sínum.
Varðskipið Týr
Mórallinn um borð
hafði verið góður og
kom atburðurinn því
öllum á óvart.
Harmleikur Menn
munu seint gleyma
þeim harmleik er
áttisérstaðá
varðskipinu Tý.
Sérstæð sakamál
ótrúleg
mann-
vonska
Lítill hvolpur
var bundinn í
langan kaðal og
slakað niður af brú
nálægt Manchester. Bflamir á
hraðbrautinni fyrir neðan urðu
að sveigja frá en ekki leið á löngu
þar til einn þeirra lenti á hundin-
um. Bflstjórinn stökk skelfdur út
úr bflnum og fann hvolpinn
dauðan í blóðpolli. Ódæðis-
mennirnir eru ófundnir og íbúar
Manchester felmtri slegnir yfir
mannvonskunni. „Fyrir utan
hvolpinn hefði einnig getað verið
um stórslys að ræða." ökumað-
urinn var fluttur á sjúkrahús þar
sem hann þáði áfallahjálp.
Múslimastúlka sigraði í baráttu sinni
við breskan barnaskóla sem hafði rekið
hana vegna klæðaburðar
Brot á mannréttindum
Hæstiréttur í Bretíandi hefur
dæmt barnaskóla í London í óhag í
máli sínu gegn réttindum 15 ára
múslimskrar stúlku. Rétturinn sagði
skólann hafa neitað stúlkunni um rétt
sinn til náms og brotið á réttindum
hennar til að stunda trú sína. Shabina
Begum hafði verið rekin úr skólanum
í september árið 2002 þegar hún
mætti í hefðbundnum klæðnaði
múslimskra kvenna. Lögfræðingur
stúlkunnar hélt því fram að með
brottvísuninni úr skólanum hefði
verið brotið á mannréttindum stúlk-
unnar. „Aðgengi hennar að skólakerf-
inu var Iokað nema gegn því að hún
bryti á trúarlegu banni." I skólanum
eru um 80% nemenda múslimar en
skylda er að klæðast sérstökum skóla-
búningum sem enga tengingu hafa í
trúarbrögð. Til að byrja með klæddist
Shabina skólabúningnum en með
vaxandi áhuga á trúarbrögðunum
ákvað hún að klæðast hinum hefð-
bundna klæðnaði múslima sem hylur
allan lflcamann utan við hendur og
andlit. Þegar Shabina, sem ætlar sér
að verða læknir, mætti í skólann á
fyrsta skóla degi ársins 2002 var hún
send heirn og sagt að skipta um föt.
Shabina Begum Var
rekin úr skálanum í
september 2002 vegna
klæðaburðar.
HWStftJS
coNDEMNLW/
ONBWíOF
hem> scmíf