Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1944, Blaðsíða 85

<)i!u, og sumt var illa nýtt. Þorskalýsi mátti þá teli-
ast mjög léleg framleiðsla, og svo var um fleira.
Einn af þeim mönnum, sem fremst sköruðu í þess-
uin flokki, var síra Oddur V. Gíslason, prestur í
Grindavík. Hann varð fyrstur hérlendra manna til
að bæta framleiðslu á þorskalýsi, eftir því sem þá
var kostur, og sjálfur fékk hann verðlaun frá Frakk-
landi fyrir vöru sína. Hann reyndi með ýmsu móti
að hvetja menn til vöruvöndunar. Árið 1892 gaf
hann út blaðið Sæbjörgu, og kom oft að þessum
málum í því. Oddur ferðaðist einnig um i verstöðv-
unum og ræddi við útvegsmenn. Hann má og telja
frumherja slysavarnamála hér á landi. Oddur flutt-
ist til Ameriku nokkru fyrir aldamót og andaðist
þar 1911.
Tímabilið 1874—1900 var íslenzkum sjávarútvegs-
mönnum lærdómsrikt. Þeir lögðu nú með það vega-
nesti, sem þeim hafði hlotnazt á þessum árum, til
gjörbreytingar á útgerðinni. Þeir tóku upp nýja gerð
skipa, ný veiðarfæri og það sem mestu máli skipti,
vélaaflið var tekið í þjónustu útvegsins.
VI.
Árið 1902 áttu landsmenn 2165 opna báta. Aldrei
fyrr né síðar munu þeir hafa stundað veiðar á jafn
mörgum og stórum róðrarbátum og þá. Fiskafli var
óvenju góður þetta ár. Dagar róðrarbátanna voru
ekki taldir, en þeim fór fækkandi úr þvi. Einmitt
þetta ár var fyrsta vélin sett í bát á íslandi. Hér á
landi hefur engin þróun á sviði atvinnulífsins orðið
jafn ör og stækkun vélbátaflotans.
Um aldamótin voru hér við fiskveiðar nokkrir
kútterar frá Esbjerg, og höfðu þeir vélar i bátum
þeim, er fylgdu skipunum. Árni Gíslason, siðar yfir-
fiskimatsmaður á ísafirði, kynntist þessum bátum
og sá fljótt, hvílíkur múnur var á að hafa þá til
i'iskveiða eða árabátana. Gerði hann síðan ráðstaf-
(83)