Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1944, Page 105

VIII.
Norðmenn byrjuðu síldveiðar hér við land 1868
og höfðust við á Austfjörðum. Veiðar þeirra færðust
þó ekki verulega í aukana fyrr en um 1880, en þó
voru þeir árlega með fjölda skipa jöfnum höndum
við Austur- og Norðurland. Veiddu þeir eingöngu í
landnætur og lagnet og söltuðu síldina. Margir
norskir síldveiðimenn settust að á Austfjörðum, og
með landnámi þeirra þar hófst blómaskeið Austur-
lands. í sambandi við útgerð þeirra skapaðist mjög
mikil atvinna, og auk þess tóku ýmsir Austfirðingar
að stunda síldarútveg. Um skeið mátti svo heita, að
allar ár streymdu til Austfjarða, svo ákaft leitaði
fólk þangað til atvinnu. Fyrir atbeina síldveiðanna
jukust þorskveiðarnar á Austfjörðum mikið, þvi að
þar var fyrr og almennar farið að nota sild til
beitu en annars staðar. Síldveiðar Norðmanna fyrir
Norðurlandi höfðu og sín áhrif, þvi að þar höfðu
þeir einnig stöðvar, og Norðlendingar hófu nú sjálfir
síldveiðar. Árið 1881 voru stofnuð tvö síldveiðifé-
lög norðanlands, annað á Akureyri en hitt í Siglu-
firði. Næstu árin á eftir var mjög góð sildveiði, og
voru Norðmenn því fjölmennir hér, en ekki jókst
síldveiði íslendinga að ráði. Þegar kom fram nm
1890 voru nær allir norskir síldveiðimenn horfnir
héðan, enda hafði verið örreytisafli næstu árin á
undan. En ýmsir af Norðmönnum voru þá byrjaðir
hvalveiðar hér og höfðu komið sér upp föstum
stöðvum.
Árið 1883 birtist ein merkasta ritgerð, sem fyrr
og síðar hefur verið rituð um síldveiðar hér á landi.
Höfundur hennar var Árni Thorsteinsson landfógeti.
Eggjar hann íslendinga mjög á að stunda síldveiðar
og' bendir þeim jafnframt á tvö ný veiðarfæri, sem
notuð sé erlendis við sildveiðar og geti því eflaust
orðið íslendingum að miklu liði við að fiska síld.
Bæði þessi veiðarfæri urðu löngu síðar aðal veiði-
(103)