Freyr - 15.02.1952, Blaðsíða 16

62
PRÉYR
verið gerðar á, getur málið horft öðruvísi
við.
Á N.I.R.D. eru vélhreyturnar, sú mjólk,
sem kemur eftir að byrjað er að nudda
júgrið, 0,30 kg hjá fyrsta kálfs kvígunni,
0,58 kg hjá kvígu að öðrum kálfi og vaxa
svo jafnt og þétt til 5 kálfs kúa, en hjá
þeim eru hreyturnar 0,79 kg að meðaltali.
Þar er ekki eftirmjaltað með höndunum.
Athuganir í Svíþjóð hafa einnig leitt í ljós,
að eftirmjólkin vex því eldri sem kýrnar
verða. Þegar dæma skal um það magn
mjólkur, er fæst við að hreyta, ber að at-
huga aldur kúnna, hvort um sérstaklega
valdar kýr er að ræða og svo ber að minn-
ast þess, að þeir mjaltamenn, sem fást við
tilraunir, eru eflaust meira en meðalmenn
til mjalta.
Það mun vera algengt, að þegar ekki er
hreytt séu vélarnar hafðar of lengi
á kúnum, fremur illa er mjaltað, fitumagn-
ið lítið, en af þessu leiðir svo einatt heim-
sókn júgurkvilla.
Það er mikilvægt að hreytt sé strax eftir
að vélin er tekin af kúnni, því að þá selur
hún bezt og það tekur enga stund að hreyta.
King staðfesti, að þegar vélmjaltað var 12,8
kg mjólkur með 2,93% fitu, og 2 mínútur
liðu unz hreytt var, (en það er helzt til
löng bið) fékkst 2,0 kg hreytur með 6,83%
fitu, en væri mjólkin 12,6 kg með 2,91%
fitu og hreytt var eftir liy2 mínútu, þá
voru hreyturnar 0,6 kg með aðeins 3,24%
fitu.
Stcirfsröðin við rétt mjaltafyrirkomulag.
Röð starfanna, við mjaltir með vél, má
skipta í fernt og gangurinn verður sá, að
kýrjúgur er alltaf nýþvegið þegar vélin er
laus á næstu kú á undan, en strax þegar
vélin hefir verið sett á hið nýþurrkaða júg-
ur, er tími til kominn að hreyta kúna, sem
maður gæti tveggja vélfatna. Hafi hann
maður gæti tveggja vélfata. Hafi hann
fleiri um að hugsa, leiðir það til þess að
mjaltirnar ganga seint og verða lélegar.
Meira að segja er ekki almennt viðurkennt
enn, að einn maður geti annað gæzlu
tveggja vé’fatna, en því er ekki að neita, að
hagkvæmast er það fyrirkomulag og ár-
angur mjaltanna verður beztur með því.
Fyrst er júgur nr. 1 þvegið og mjólkin
fellur til meðan júgur nr. 2 er þurrkað.
Nú fellur mjólkin til spenanna meðan vél-
in er sett á júgur nr. 1. Vél er sett á nr. 2,
að því búnu sótt skiptifata o fl. og júgur
nr. 3 þurrkað. Hér fellur mjólkin til meðan
lokið er við að mjalta nr. 1 og vélin er flutt
frá henni. Nr. 1 er nú hreytt, júgur nr. 4
þurrkað, lokið er við að mjalta nr. 2, vélin
er sett á nr. 4, nr. 2 er hreytt o. s. frv., en
gæta skal þess að tæma enga fötu fyrr en
búið er að hreyta, því að annars getur lið-
ið of langt frá mjölt til hreytinga.
Hafi manni seinkað, sem af einhverjum
ástæðum getur skeð, þegar unnið er með
tvær vélar, er réttast að láta aðra vélina
standa á stéttinni þangað til röð kerfisins
er leiðrétt og hún skal notuð næst. Sumir
mjaltamenn láta vélarnar fylgjast að
þannig, að þeir þurrka júgur tveggja kúa
í senn og flytja tvær vélar í senn, og
hreyta svo auðvitað tvær kýr, hverja á
eftir annarri; en þetta starfsfyrirkomulag
hefir í för með sér, að of langur tími líður
milli júgurþvottar og hreytinga til þess að
mjaltirnar gangi greitt, og verði fullkomn-
ar. —
Ef tveir menn vinna með þrjár vélfötur
verður gangur starfsins sá, að annar þurrk-
ar júgur og flytur vélar en hinn hreytir
og flytur föturnar með mjólkinni. Einn
maður með eina vélfötu vinnur sem næst
með sama starfskerfi og sá,sem vinnur með
tvær, en hefir auðvitað betri tíma til að
skipta um og árangur starfsins verður oft
eins góður og hjá hinum, sem gætir tveggja.
Vinnuhraðinn hjá þeim, sem duglegur
er, er sá, að sjálfar mjaltirnar og flutn-
ingur vélanna varir 4—5 mínútur. Þetta
reiknast þannig, að deilt er með vélafjölda
í kúafjölda og fæst þá tala sem segir hve
margar kýr eru um hverja vélfötu Með
þessari tölu er síðan deilt í mínútufjölda
þann samanlagðan, sem mjaltirnar standa
yfir. Meginþorri mjaltamanna þarf nú 6
mínútur til þess að mjalta kú að meðaltali,
eða 6—7 mínútur. Er því enn nokkuð að
læra.