Freyr - 15.02.1952, Blaðsíða 14

60
FREYR
Hafa má áhrif á hvernig kýrin selur.
Sjálfum mjöltunum má skipta í fernt:
1. júgrið er þvegið,
2. mjaltavélarnar eru settar á kúna,
3. vélarnar eru teknar af,
4 kýrin er hreytt.
Áður er á það minnst, að hægt er að
hafa áhrif á hvernig kýrin selur, en það
skal gert áður en mjaltavélin er sett á, því
að vélin má ekki ganga tómagang og eyði-
leggja júgrið. Mest áhrif má skapa með
því að þerra júgrið með rökum klút. Skal
það gert mjúklega, því ekkert vinnst við
að fleygja klút í vatnsfötu, gera hann þar
rennblautan og slengja honum á júgrið.
Klúturinn þarf að vera mjúkur og hafi
hann verið bleyttur, þarf að vinda hann
vel, strjúka júgrið með gætni, þerra hvern
spena gaumgæfilega og strjúka og nudda
júgrið að því búnu.
Til eru mjaltamenn, sem fullyrða að þeir
fái meiri hreytur þegar júgrið hefir verið
þvegið; hlýtur þetta, ef rétt er, að eiga rót
sína að rekja til þess, að þvegið er með of
votum klút svo að spenahylkin límast við
hina rennvotu spena og júgur, einkum ef
haft er of mikið sogafl, svo aðgangur lofts
er enginn þegar hylkin sogast upp á júgrið.
Af hreinlætis- og heilbrigðis-ástæðum
skal nota klórvatn til þvotta og skipta
verður um vatn í fötunni fyrir hverjar 8—
10 kýr (oftar ef nauðsyn krefur). Ýmsir fá
kýrnar til að selja strax, með því að mjólka
einn boga úr hverjum spena, en vegna
smithættu skyldi enginn mjalta á gólf né
í hönd sína. Réttast er að þvo júgrið og
mjólka svo boga úr hverjum spena í prufu-
hylki. Er þannig hægt að fullvissa sig um
að hver speni sé opinn og á þennan hátt
hefir maður forðað fyrstu bogunum frá
því að blandast málnytunni, en þeir eru
jafnan bakteríuauðugir af því að þeir skola
spenaopið. Loks er þess að geta, sem er all
mikilvægt, að með því að athuga fyrstu
bogana úr hverjum spena má fylgjast með
heilbrigðisástandi júgursins, en á annan
hátt verður það naumast auðgert þegar
mjaltað er með vélum.
Framkvœmd vélmfalta.
Nálægt mínútu eftir að júgrið hefir verið
þurrkað ber að setja mjaltavélina á kúna
og þarf að gæta varasemi þegar það er gert.
Varast ber að sveifla spenahylkjunum þar
sem þau geta sogið í sig loft, bakteríur og
moð. Það má ekki heyrast í lengra en
þriggja metra fjarlægð að mjaltavél sé sett
á kú.
Séu gerðar krappar
beygjur á slöngurnar
getur þetta gerst
hljóðlaust, og sé kýr-
in lágfætt má taka
spenahylkin í aðra
hönd, klemma saman
m j ólkurslöngurnar
með þumalfingrinum,
þær sem næst liggja.
en hinar með vísi-
fingri og baugfingri.
Baugfingurinn skal
bera slöngu vísifing-
urs svo að hún geti
fyrst losnað þegar
spenahylkið hennar
er fest á júgrið og svo
koll af kolli, en eng-
inn íingur sleppir fyrr en hans hylki er
komið á spenann og byrjar að soga. Halda
ber hendinni undir júgrinu miðju svo að
spenahylkin, sem fyrst eru sett á, togist
ekki af að nokkru eða öllu á meðan hinum
síðari er komið fyrir.
Fyrsta kálfs kvígur og kýr, sem eru
hræddar eða órólegar, er bezt að venja við
mjaltavélar á þann hátt að halda höfðinu
þétt að nára þeirra, styðja hönd á sog-
greininn svo að hún sé viðbúin að grípa ef
kýrin vill sparka vélinni af, en með þeirri
hönd sem laus er, er hægt að verja því að
hún slái fram með afturfótunum. Ef kú eða
kvígu heppnast einu sinni að sparka vél-
inni af sér hefir hún tilhneigingu til að
leika það oftar.
Ætla mætti að ekki væri neitt sérstakt
að segja um hvernig taka skal spenahylk-
in af, en aðeins skyldi loka fyrir báshanann
og toga svo í hylkin. Þetta gera ýmsir en
þá eru hreyturnar óeðlilega miklar — eða