Freyr - 15.02.1952, Blaðsíða 27

PREYR
73
STEFÁN BJÖRNSSON:
Mjólkurbæklingur heilbrigðismálaráðuneytisins
Nýlega er kominn út bæklingur, sem
nefnist:
Athuganir á flokkun mjólkur í sex mjólk-
urbúum á íslandi árin 1946—1950 og til-
lögur um aukna mjólkurvöndun.
Höfundur bæklingsins er Edward Frið-
riksson, fyrrverandi mjólkureftirlitsmaður
ríkisins, útgefandi er heilbrigðismálaráðu-
neytið, en formálann skrifar forsætis- og
heilbrigðismálaráðherrann, Steingrímur
Steinþórssoon.
Bæklingurinn var samtímis gefinn út á
íslenzku og ensku. Hann hefur nú verið
sendur fjölda manns hérlendis, svo að
timabært mun vera að gera hann að um-
ræðuefni, en hann hefir einnig verið send-
ur mörgum mönnum erlendis í mörgum
löndum.
Þar eð mjög lítið hefir verið ritað um ís-
lenzkan mjólkuriðnað á erlendum málum,
má búast við, að bæklingurinn veki nokkra
athygli utan landsins, ekki sízt sökum
þess, að ráðherrann skrifar formálann. Ef
til vill verður þar um langan tíma miðað
við þær upplýsingar, sem í honum eru
gefnar, þegar dæmt verður um menningu
okkar á þessu sviði. Ólíklegt er, að á næstu
árum verði gefinn út á erlendu máli ann-
ar bæklingur, til að leiðrétta það, sem við
nána athugun kynni að reynast missagt í
þessum. Sjálfsagt hefir heilbrigðismála-
ráðuneytinu verið það ljóst, að vanda bæri
þetta verk, en það hefir misheppnast,
þó er frágangurinn sómasamlegur.
Bæklingnum er meðal annars ætlað að
leiða í ljós, að mjólkin, sem barst til mjólk-
urbúanna á árunum 1946—1950, hafi far-
ið mikið batnandi á því tímabili. Athug-
anir, varðandi þetta, eru byggðar á flokk-
unarbókum mjólkurbúanna, en með góðri
samvizku er ekki hægt að nota tölur
flokkunarbókanna á þann hátt, sem gert
er í bæklingnum, án þess að gefa, að
minnsta kosti, skýringar á því, í hverju
þeim er áfátt. Um þetta verður þó ekki
rætt frekar hér, þar eð þarfara er að geta
um önnur atriði, athyglisverðari.
Vegna þeirrar ónákvæmni, sem viðhöfð
hefir verið við meðferð þeirra gagna, sem
notuð voru til að leiða rök að því, að mjólk-
in hafi batnað, gefur bæklingurinn ranga
hugmynd um það, hve mikið hún batnaði.
Þó er það rétt, að um verulega framför
var að ræða á umræddu tímabili. En um
orsakir þess, að framfarirnar urðu, er
bæklingurinn harla óljós, en það skiptir
miklu máli, að fá um þetta réttar upp-
lýsingar.
★
ar fóðureiningar hér er um að ræða, reyni
ég ekki að áætla, en óhætt má fullyrða, að
það séu milljóna verðmæti með núverandi
verðlagi.
Fyrir fáum árum var líkt ástatt um sjáv-
arútveginn, sem hér hefir verið lýst, en á
seinni árum hafa risið upp margar verk-
smiðjur, og stórar, víða um land, sem vinna
milljóna verðmæti úr því sem áður var
fleygt og einskis metið.
Mundi ekki einnig tími til kominn að
farið sé að athuga um möguleika fyrir fullri
hagnýtingu landbúnaðarframleiðslunnar?
Hversu miklu bændur eru þegar búnir að
tapa á ófullkominni hagnýtingu hennar, er
óútreiknanlegt, en hversu miklu þeir eiga
eftir að tapa, ætti að vera viðráðanlegt með
þeirri tækni sem nútíminn veitir. Sannast
hér sem oftar, að ekki er síður vandi að
gæta verðmætanna en afla þeirra.