Freyr - 15.02.1952, Blaðsíða 30

76
PRE YR
framleiðendur tolli svo vel í tízkunni, að
þeir svari að einhverju leyti eins og þeim
sýnist réttast, og því væri vissara að koma
oftar og sjá allt með eigin augum, ef um
nákvæma athugun á að vera að ræða.
Það er því eðlilegt, að niðurstöðunum
sé ábótavant. Það er mjög óheppilegt, að
helibrigðismálaráðuneytið gefur það út, að
fjósbyggingin hafi ekki áhrif á gæði mjólk-
urinnar. Um þetta atriði segir að vísu í
bæklingnum: „Þó skipti þvagrás úr flór í
haughús eða safnþró nokkru máli“ (!) Þá
vitum við það. Þessa kenningu um fjósin
má kalla athyglisverða uppgötvun! Telja
verður þó, að heilbrigðismálaráðuneyt-
ið ætti að láta rannsaka þetta nánar, áður
en tekið verður að kenna það við bænda-
skólana. Samkvæmt gömlu kenningunni
er hér framleidd mjólk í mjög mörgum
fjósum, sem eru allt of léleg, enda þótt
margir hafi þegar bætt fjós sín. Það þarf
því að hvetja menn til að hætta að nota
lélegu fjósin, eins fljótt og ástæður leyfa.
En slíkar aðgerðir virðast nú ekki nauð-
synlegar samkvæmt nýju kenningunni.
Sannara hefði verið að segja, að furðu
gegni, hvað hreinlegt fólk geti framleitt
góða mjólk í lélegum fjósum, en það rétt-
lætir þau þó ekki.
Um það, að fjarlægð frá mjólkurbúi hafi
ekki bein áhrif á gæði mjólkurinnar, má
segja, að þetta er rétt, innan takmarka, um
þá mjólk, sem hreinlega er unnin og vel
kæld, en tekur ekki til annarrar mjólkur.
Og svo stendur þar: „Góðrar mjólkur er
að vænta reglulega frá sumum einstakl-
ingum, en lélegrar mjólkur frá öðrum.“
Nokkuð er hæft í því, en þarna á milli
mætti svo geta um alla þá mörgu, sem að
jafnaði senda góða mjólk, en koma öðru
hvoru á óvart með slæma mjólk, og þeir
skipta miklu máli, þar eð oft getur verið
verra að fást við þá en hina, sem slæmu
er hægt að búast við frá, hvenær sem er.
En það er eins og höfundurinn vilji ekk-
ert um þessa herra vita, og því er rétt að
benda sérstaklega á þá.
Viðbætir 2 er sýnishorn úr flokkunarbók
eins mjólkurbúsins. Hann er birtur sem
sönnunargagn um það, sem sagt er á bls.
9, að 3. flokks mjólk komi venjulega frá
þeim framleiðendum, sem sent hafa 2.
flokks mjólk um nokkurt skeið, og að 4.
flokks mjólkur verði vart, þegar mjólkin
hafi áður verið í 3. flokki. Sýnishornið
sýnir einmitt miklu fremur, að 4. flokks
mjólkin kemur mjög oft á óvart. Pjórða
flokks mjólk kemur þarna fyrir 8 sinnum,
en í sjö skiptin af þessum átta, kemur
hún frá framleiðendum, sem áður voru í
1. eða 2. flokki, og kemur því, án þess að
gera boð á undan sér.
Og við þá niðurstöðu, að óhrein mjólkur-
ílát séu ein aðalorsök mjólkurskemmd-
anna, má bæta því, að óhreinu mjólkur-
ílátin finnast venjulega hjá þeim, sem
einnig eru að öðru leyti óhreinlegir við
vinnslu og meðferð mjólkurinnar. Skort-
ur á hreinlæti yfirleitt er því ein aðalor-
sök mjólkurskemmdanna.
Aðrar niðurstöður er óþarft að fjölyrða
um, þar eð þær eru ekkert frumlegar.
Ónákvæmni gætir á bls. 20, þar sem
skýrt er frá því, á hvern hátt mjólkurbúin
hafi aukið gæði mjólkurinnar. Þar er
ýmsu sleppt, sem rétt hefði verið að telja
með. Að sjálfsögðu er umbótum á mjólkur-
búunum sleppt, þar eð þær eru einskis
metnar, en því er einnig sleppt þar, að
mj ólkurbúin verðfella mjólkina. Hvergi
er minnst á það, að sum mjólkurbúin hafa
látið starfsmenn sína heimsækja bændur
og leiðbeina þeim á staðnum. Þetta hefði
mátt vera minnisstætt, þar eð svo vill til,
að þegar höfundur bæklingsins var starfs-
maður Mjólkursamsölunnar var honum
fengið það hlutverk að leiðbeina bændum
á þenna hátt. En ekki virtist honum
falla þetta starf vel þá.
Fróðlegur er viðbætir 1, en hann er sam-
anburður á mjólk 23 „beztu“ og 23 „verstu“
mjólkurinnleggjendanna árin 1946—1950.
Þarna eru margháttaðar upplýsingar um
kýrnar, fjósin, mjólkurílátin, mjaltirnar.
kælinguna o. fl. Ekki verður annað séð, en
að þessar upplýsingar taki til allra áranna,
ársins áður en mjólkureftirlitsmaður vai
skipaður og áranna fram til 1950, en sum-
arið 1950 voru þessir framleiðendur fyrst
heimsóttir og athuganirnar gerðar.