Freyr - 15.02.1952, Blaðsíða 25

FREYR
71
til kálfauppeldis og hafa margir notfært
sér hana þannig •— sérstaklega þeir, sem
ekki hafa haft aðgang að mjólkurbúum
eða annan markað fyrir hana.
Til hænsnafóðurs er undanrennan eitt
verðmætasta fóður, sem kostur er á, og er
hún talinn iykillinn að góðu ungauppeldi.
Handa varphænsnum má nota mikið af
henni sé hún þannig með farin, að þau
ekki þar með þurfi að taka til sín meira
vatn en þau hafa gott af. Vel má fá hæn-
una til að hagnýta allt að 100 gr. af und-
anrennu á dag og meira sé hún gefin sem
þykk mjólk eða duft. Má með því spara
varpblöndu og borga hænsnin ekki annað
fóður betur.
Til hestaeldis er mjólkin óumdeilanlega
eitt það bezta fóður, sem kostur er á — og
hvað þá með kýrnar, sem gefa mjólkina
frá sér. Hvort mun þeim hollari fóðurein-
ingin í mjólk eða mjöli. Sé þeim gefin
undanrenna, má segja, að úr mjólkinni sé
tekið það verðmætasta, en þeim aftur fært
það, sem verðminna er — en það sem þær
þó mega sízt án vera, eggjahvítuefnin og
hin lífrænu sölt. Er slíkt ekki óþekkt þar
sem mjólk er framleidd til smjörfram-
leiðslu, en ekki annar markaður fyrir hana.
★
í öllum mjólkurbúum hér á landi er
daglega búið til mikið af skyri og ostum.
Við þá framleiðslu fellur til mikið af mysu,
sem að langmestu fer til spillis, og gefa
því fáir gaum að hér sé um annað en ein-
skisverðan úrgang að ræða. En það er langt
frá því að mysan sé verðlaus, sé hún rétti-
lega hagnýtt, sem og sjá má af mysuostin-
um sem úr henni fæst, enda nokkuð af
ostamysunni hagnýtt á þann hátt. Fóður-
gildi mysunnar er talið 12 kg. í eina fóður-
einingu, en í raun og veru er hún mikið
verðmætari vegna þess,að henni fylgir mik-
ið af söltum mjólkurinnar og B-bætiefnin,
og má því ekki síður líta á hana sem bæti-
efnagjafa heldur en sem fóður.
Danskar fóðurrannsóknir telja mysu
mjög gott fóður fyrir hvort heldur sé kýr,
kálfa, hesta, hænsni eða svín. Segja þær,
að vel megi venja skepnur á að drekka það
mikið af henni, að það spari annað fóður.
T. d. megi fá kálfa, þriggja mánaða eða
eldri, til að drekka allt að 12 kg. á dag og
kýr allt að 25 kg. á dag.
Samkvæmt rannsóknum Atvinnudeildar
Háskólans, á íslenzkri mysu, inniheldur
hún eftirfarandi efni:
Skyrmysa Ostamysa
Þurrefni 5,19 % 6,27 %
Eggjahvítuefni 0,69 % 0,90 %
Aska 0,78 %
Ca O 0,076% 0,047%
P2OS 0,059% 0,025%
Til að gera ljóst, að hér er um allmikil
verðmæti að ræða, vil ég benda á eftirfar-
andi:
Samkvæmt Árbók landbúnaðarins var á
árinu 1949 framleitt á mjólkurbúunum
1.134.301 kg. af skyri. Úr hverju framleiddu
skyrkílói koma ca. 4 kg. af mysu. Skyr-
mysuframleiðsla þessa árs hefir því num-
ið ca. 4.537.206 kg., eða sem svarar 378.100
fóðureiningum. Á sama tíma mun osta-
mysa mjólkurbúanna hafa numið ca.
2.588.385 kg. umfram það, sem fór til mysu-
ostagerðar, eða sem svarar 215.698 fóður-
einingum. Þetta gerir því samtals 593.798
f. e.
Með núverandi verðlagi, á fóðurblöndum
hér í Reykjavík, mun láta nærri, að fóður-
einingin kosti kr. 2.32, svo að með sama
verðlagi ætti fóðurgildi mysunnar að nema
kr. 1.377.611,36.
Auk þessa má svo gera ráð fyrir, að óhjá-
kvæmilega falli daglega til nokkuð af
mjólk í mjólkurbúunum, sem ekki er hægt
að nota til manneldis, en væri í fullu gildi
til skepnufóðurs væru aðstæður fyrir hendi
til að hagnýta hana á þann hátt. Hversu
miklu þetta kann að nema, er ekki gott að
áætla, en það, ásamt mislukkuðum vörum
o. fl., mun áreiðanlega hækka áðurnefnda
tölu upp í 1,5—2 millj. króna.
Má af þessu sjá, að hér er um mikil verð-
mæti að ræða, sem áreiðanlega borgar sig
að hagnýta, sé hægt að finna þar til ein-
hverjar hagkvæmar leiðir. Við hérlenda