Freyr - 15.02.1952, Blaðsíða 23

FREYR
69
Vitamín: 1000 g. af mjólk:
A 1500—2000 einingar
D 10—20 einingar
C 15—22 mg.
Thiamin (Bi) 0,4—0,5 mg.
Riboflavin (B2) 1,5—1,8 mg.
Meðalþörf
á dag:
5000 einingar
450 einingar
75 mg.
1,2—2,0 mg.
1,8—2,1 mg.
Af töflunni má ráða, að miðað við þarfir
mannsins er mjólkin afar snauð af D-vita-
míni, en einnig skortir mikið á, að nóg sé
í henni af A og C vitamínum. Fengjum við
nægjanlegt magn þessara vitamína í dag-
legri fæðu okkar að öðru leyti, kæmi þetta
ekki að sök, en um slíkt er ekki að ræða
varðandi D og C vítamín.
Auk lýsis og þorsklifrar, en hvorugt er
hægt að telja daglega fæðu manna, eru
það nokkrar fisktegundir, einkum síld og
lax, sem innihalda talsvert magn af D
vitamíni. Auk þess er eitthvert smámagn
af þessu vitamíni í smjöri, nauta- og kinda-
lifur og eggjum. Þess ber þó að geta í þessu
sambandi, að fyrir þá, sem sólböð stunda,
er sólarljósið þýðingarmikill D-vitamín-
gjafi.
Augljóst er því, að' skortur er á D vita-
naíni í fæðu okkar, nema lýsi sé notað að
staðaldri. Þekktur barnalæknir hér í
Reykjavík hefir látið svo ummælt, að allt
að 100% ungbarna hér fái meiri eða minni
aðkenningu af beinkröm,
Erlendis hefir mjólk verið bætt með D
vitamíni um margra ára skeið. Algengast
er að svo miklu magni af D vitamíni sé
bætt við mjólkina, að 450 einingar verði
í hverjum lítra. Síðan er mjólkin jöfnuð
og er það gert til þess meðal annars að
tryggja sem bezt dreifingu vitamínsins, því
það er fituuppleysanlegt og fylgir mjólkur-
fitunni. Upplýsingar um kostnað við að
bæta D vitamíni í mjólk hefi ég aðeins frá
Stokkhólmi, en þar nemur þessi kostnaður
ásamt jöfnun mjólkurinnar um 4% af
mjólkurverðinu.
í okkar ávaxtasnauða og grænmetisfá-
tæka landi eru kartöflur og rófur nálega
okkar einu C vitamín-gjafar, en fullnægja
þó hvergi nærri daglegri þörf okkar af því
vitamíni, sérstaklega þar eð mikið af C
vitamínmagninu fer forgörðum við geymslu
og matreiðslu.
Langir mjólkurflutningar og oft á tíðum
lélegir mjólkurbrúsar (illa tinhúðaðir), og
svo gerilsneyðingin sjálf, hefir það í för
með sér, að mjólk, sem er annar helzti C
vitamín gjafinn og inniheldur 15—22 mg
af C vitamin í lítra, þegar hún kemur úr
kúnni, hefir varla meira en helming þess
magns þegar neytendur fá hana.
Flestir kannast líka við hið svokallaða
vorslen hér á landi, en álitið er að það or-
sakist af C-vitamínsnauðri fæðu að vetr-
inum.
Aðferðin, við að auka C vitamínmagn
mjólkurinnar, er einföld og kostnaðarlítil.
Hreinni ascorbin-sýru er blandað saman
við mjólkina, þannig að 75 mg verði í hverj-
um lítra. Nauðsynlegt er að geyma slíka
mjólk allvel kælda, ef C vitamínmagn
hennar á að haldast nokkurn vegin óbreytt
þar til hennar er neytt.
Margir munu segja sem svo, að í slíkri
dýrtíð sem nú er, sé það fásinna að ræða
eitt eða annað, sem hafi í för með sér
hækkað mjólkurverð, og er óneitanlega
nokkuð til í því. En við verðum samt sem
áður ætíð að hafa hugfast, að umfram allt
ber að tryggja heilsu æskunnar sem bezt,
og efast ég ekki um, að allir séu á einu máli
um það.
Það er óumdeilanlegt, að fæðan, sem völ
er á hér á landi, fullnægir ekki D og C
vitamínþörfum okkar, og verðum við því
að gera sérstakar ráðstafanir til þess að
afla okkur nægilegs magns af vitamínum.
Þetta er hægt á ýmsa vegu, t. d. að nota
lýsi daglega, borða ávexti og grænmeti, eða
taka inn D og C vitamíntöflur að staðaldri
0. s. frv., en ég leyfi mér að staðhæfa, að
tiltölulega fáir einstaklingar gera þetta.
Aftur á móti neyta flestir mjólkur daglega
og börn og unglingar y2—1 lítra dag hvern
að jafnaði. Mjólkin er því bezt allra fæðu-
tegunda til þess fallin, að þeim tilgangi
verði náð, að sem flestir, og þá fyrst og
fremst æskufólk, fái nægan dagskammt af
þessum vitamínum.