Ægir - 01.11.2002, Blaðsíða 50

50
F R Ó Ð L E I K U R O G S K E M M T U N
K R O S S G Á TA N
Grálúða er há og þykk og nokkuð langvaxin, mjög lík lúðu í
vextinum. Haus hennar er fremur stór og kjaftur einnig. Tennur
eru hvassar og neðri skoltur nær fram fyrir þann efri. Augun eru
nokkuð stór, hreistur smátt en rákin greinileg og sveigist yfir
eyruggum. Bakuggi er langur og byrjar rétt aftan við vinstra
auga. Raufaruggi er langur og eyr- og kviðuggar eru í meðallagi
og sporðurinn stór. Grálúðan
er dökkgrá, dökkbrún eða
rauðgrá á lit á hægri hlið en
grá eða ljósrauðgrá á vinstri
hliðinni sem snýr niður.
Einnig eru til rauðgular
eða jafnvel hvítar grálúður.
Grálúðan getur orðið að
minnsta kosti 120 cm
löng og lengsta grálúða sem sést hefur hér við land
mældist 122 cm og vóg 20 kg. Grálúðan verður kyn-
þroska 9-12 ára.
Heimkynni grálúðu eru í Norður-Atlanshafi og Barentshafi
frá Svalbarða og Bjarnarey að Múrmansk og Nova Semlja með-
fram Noregi suður til Björgvinjar og þaðan yfir til Færeyja og
Íslands. Hún er við Grænland og við strendur Norður-Ameríku
frá Norðaustur-Kanada suður til Nýja Skotlands. Hún finnst
einnig í Kyrrahafinu frá Beringshafi til Norður-Japans. Við Ís-
land finnst hún allt í kringum landið en þó sjaldgæfari undan
Suðurlandi. Mestur afli fæst djúpt vestur af Látrabjargi en
einnig fæst aflinn norður af Vestfjörðum og í kantinum norð-
austan- og austanlands allt suður á sunnanverðan Færeyjar-
hrygg.
Grálúðan er botnfiskur sem heldur sig mest á leirbotni.
Sjaldnast er hún grynnra en á 400 metra dýpi en flækist þó
mikið upp um sjó. Hún flækist allt frá Íslandi til Barentshafs,
Færeyja og Hjaltlands og frá Grænlandi til Íslands.
Hrygning grálúðunnar á Íslandsmiðum fer einkum fram í
mars, djúpt vestur af landinu á yfir 1000 metra dýpi. Egg og
lirfur grálúðu eru sviflæg og eru seiðin um sjö cm löng þegar
þau leita botns að lokinni breytingu frá svifseiði
til botnseiðis. Eftir hrygningu halda
fullorðnu grálúðurnar norður og
austur á bóginn í ætisleit
og í apríl og maí er hún
djúpt undan Vest-
fjörðum og í júní og
júlí er hún á djúp-
miðum norðanlands. Á
haustin heldur hún svo aftur á
hrygningarstöðvarnar.
Grálúða hefur verið veidd hér við land frá því
um 1960 en Íslendingar byrjuðu ekki veiðar fyrr en um
1977 og var afli okkar í hámarki árið 1989 þegar hann náði
58.497 tonnum. Síðustu árin hefur aflinn verið um 30 þúsund
tonn og er megnið af honum veitt í botnvörpu og svolítið á
línu. Grálúðan er flutt á erlenda markaði, ýmist ný og heil eða
flökuð en einnig heilfryst eða flökuð og fryst. Kaupendur eru á
Bretlandseyjum, í Frakklandi, Þýskalandi, Belgíu, Bandaríkj-
unum, Japan og Tævan.
Reinhardtius hippoglossoides
Grálúða