Ægir - 01.03.2002, Blaðsíða 23

23
H VA L A S K O Ð U N / H VA LV E I Ð A R
af þessari grein ferðaþjónustunnar
hafi numið allt að 800 milljónum
á síðasta ári og eru þá óbeinar
tekjur ótaldar. Með beinum tekj-
um er átt við ávinning flugfélaga,
rútufyrirtækja, bílaleiga, gisti-
staða, hótela, veitingahúsa, og
hvalaskoðunarfyrirtækjanna af
þessum ferðamönnum.“
Rannsóknir á hvölum í sam-
vinnu við Hafró
Við höfum tekið þátt í rannsókn-
um á hvölun hér á Skjálfanda í
samvinnu við hvaladeild Hafró
undanfarin þrjú ár, þessar rann-
sóknir hafa falið í sér myndatökur
af öllum hvölum á flóanum, stað-
setningu þeirra, hegðunarmynst-
ur og tegundagreiningu. Sam-
bærilegar rannsóknir eru jafn-
framt stundaðar frá flestum
hvalaskoðunarstöðunum í kring-
um landið. Þessi gagnaöflun fer
vonandi að skila sér í betri þekk-
ingu á hvalastofnunum við landið
en rannóknir á hvölum hafa því
miður verið mjög takmarkaðar
hér við land. Með þessum hætti
eru hvalaskoðunarfyrirtækin sjálf
að leggja nokkuð að mörkum til
þess að auka þekkingu okkar á
hvölunum við landið.
Fara hvalveiðar og
hvalaskoðun ekki saman?
Ásbjörn telur að fullyrðingar um
að hvalveiðar og hvalaskoðun geti
farið saman séu settar fram án
nokkurra gagna sem styðji þá
fullyrðingu. „Ég bendi á að í
Noregi kemur glögglega í ljós að
þetta gengur ekki upp. Í Noregi
byggist hvalaskoðun á því að sýna
búrhvali og háhyrninga en þeir
eru ekki veiddir þar við land, til-
raunir til að nýta hrefnur með
sama hætti hafa ekki gengið upp
vegna þess hve styggar þær eru.
Við sem erum í þessari atvinnu-
grein hér á landi teljum að það
sama yrði upp á teningnum hér ef
hrefnuveiðar yrðu heimilaðar. Og
að auki má gera ráð fyrir að gæf-
ustu hrefnurnar yrðu þær fyrstu
til að verða skotnar vegna þess
hve gæfar þær eru orðnar.
Hrefnuveiðar munu því skaða
hvalaskoðun með beinum hætti
því gæfustu hrefnurnar kæmu
varla til baka að ári ef þær væru
skotnar á leið sinni á hvalaskoð-
unarsvæðin. Eftir áralangar ferðir
á hvalaslóð hefur komið í ljós að
hrefnurnar verða gæfari og gæfari
eftir því sem þær þekkja bátana
betur og nú er algengt að þær
nálgist bátana og leiki sér upp við
þá eins og fjölmörg dæmi sýna,
m.a. á Skjálfandaflóa.“
Ísland þekkt fyrir
hvalaskoðun
„Erlendir vísindamenn og hvala-
skoðunarsérfræðingar hafa ítrekað
lýst því yfir að Ísland sé einn
besti hvalaskoðunarstaður í heimi
og að allar líkur séu á að þessi
grein ferðaþjónustunnar komi til
með að vaxa hratt ef ekki verði
farið í ótímabærar hvalveiðar. Ís-
land er þegar orðið þekkt meðal
þeirra fjölmörgu ferðamanna sem
stunda það að fara í hvalaskoðun-
arferðir, á síðasta ári fóru um 9
milljónir ferðamanna í hvalaskoð-
unarferðir víðsvegar í heiminum.
Húsavík er orðin þekkt í dag sem
höfuðborg hvalaskoðunar í Evr-
ópu, það ásamt fjölbreytileika í
framboði á hvalaskoðunarferðum
mun án vafa draga enn fleiri
ferðamenn til landsins á komandi
árum. Þá má að lokum benda á þá
jákvæðu umfjöllun sem landið
okkar hefur fengið í erlendum
fjölmiðlum vegna hvalaskoðun-
ar,“ segir Ásbjörn.
Yfir sextíu þúsund manns í
hvalaskoðunarferðum í fyrra
Skipulagðar hvalaskoðunarferðir
hófust hér við land árið 1995 og
segir Ásbjörn að vöxturinn í þess-
ari grein ferðaþjónustunnar hafi
síðan verið ævintýri líkastur.
„Árið 1995 fóru um tvö þúsund
og tvö hundruð ferðamenn í
hvalaskoðunarferðir hér við land
en fimm árum síðar var fjöldinn
kominn upp í fjörutíu og fimm
þúsund. Á síðasta ári fór vöxtur-
inn enn fram úr væntingum, en
heildarfjöldi farþega í hvalaskoð-
unarferðum varð 60.550 á síðasta
ári, sem var um 27% aukning
milli ára,“ sagði Ásbjörn og bætti
við: „Þessi gríðarlegi vöxtur hefur
komið Íslandi á heimskortið hjá
þeim ferðamönnum sem áhuga
hafa á náttúruskoðun á sjó. Öll
hvalaskoðunarfyrirtækin hafa lagt
metnað sinn í að standa vel að
þessari þjónustu. Ég tel að mark-
aðssetning á þessum náttúruskoð-
unarferðum hafi tekist afburða vel
og væntingar til áframhaldandi
vaxtar síst minni nú en áður.“
Fjöldi ferðamanna kemur
gagngert í hvalaskoðun
Ásbjörn vísar þeirri gagnrýni á
bug að frjálslega sé farið með áð-
urnefndar tölur um fjölda fólks í
hvalaskoðun við Ísland. „Þessar
tölur koma beint úr dagbókum
hvalaskoðunarfyrirtækjanna.
Skortur á rannsóknum gerir það
hins vegar að verkum að erfitt er
að fullyrða hversu margir ferða-
menn koma gagngert til landsins
til að fara í hvalaskoðun. Allt
bendir þó til þess að nokkur þús-
und ferðamenn komi til landsins í
þeim tilgangi, m.a. komu ríflega
4 þúsund breskir ferðamenn til
Suðurnesja eingöngu til að fara í
hvalaskoðun og Bláa lónið og
nokkur hundruð ferðamenn koma
árlega til Norðurlands frá einni
ferðaskrifstofu í Bretlandi til að
fara í hvalaskoðun á Skjálfanda.“
Mikilvægi hvalaskoðunar-
ferðamennsku.
„Ég tel að tími sé kominn til þess
að taka mark á þessari atvinnu-
grein og að tillit sé tekið til
hennar þegar rætt er um að hefja
hvalveiðar hér við land. Það er án
alls vafa „nýting“ að selja ferða-
mönnum skoðunarferðir til að
skoða þá hvali sem koma upp að
ströndum landsins yfir sumartím-
„Erlendir vísinda-
menn og hvalaskoð-
unarsérfræðingar
hafa ítrekað lýst því
yfir að Ísland sé
einn besti hvala-
skoðunarstaður í
heimi og að allar lík-
ur séu á að þessi
grein ferðaþjónust-
unnar komi til með
að vaxa hratt ef ekki
verði farið í ótíma-
bærar hvalveiðar,“
segir Ásbjörn Björg-
vinsson.