Ægir - 01.03.2002, Blaðsíða 36

36
H A F R A N N S Ó K N I R
albrottkast 1.9 milljónir fiska
(22.6%) eða 1515 tonn (31.2%)
1996-2000. Í dragnótaveiðunum
var meðalbrottkast 0.4 milljónir
fiska (4.8%) eða 97 tonn (2.0%)
1996-2000. Brottkastið er því í
stórum dráttum í hlutfalli við afla
í þessi veiðarfæri.
Meðalbrottkast í fjölda er 8.4
milljónir fiska á ári í þessi þrjú
veiðarfæri. Meðalnýliðun ýsu við
tveggja ára aldur telst um 63
milljónir fiska og er það langtíma
meðaltal (Anon. 2001). Sam-
kvæmt þessu er um 13% meðal-
árgangs kastað árlega að jafnaði. Í
þyngd er brottkast að jafnaði
4852 tonn og meðafli ýsu var 52
þúsund tonn 1988-2000. Meðal-
brottkast í þyngd er því 9.4% afl-
ans.
Mestur hluti brottkastaðrar ýsu
er smár fiskur minni en 45 cm að
lengd. Þessi fiskur er í flestum
tilvikum tveggja og þriggja ára
gamall. Meðalafli á nýliða miðað
við núverandi nýtingu ýsustofns-
ins er 0.84 kg (Anon. 2001).
Brottkast 8.4 milljóna fiska gæti
því gefið af sér um það bil 7000
tonn á ári ef fiskarnir væru nýttir
með þeim hætti í stað þess að
varpa þeim fyrir borð. Slíkur við-
bótarafli væri 13.5% meðalýsu-
aflans 1988-2000.
Svo virðist sem brottkast á ýsu
megi helst skýra með stærð veiði-
stofns á hverjum tíma. Þegar
veiðistofn er tiltölulega stór er
meira af „stærri“ og verðmætari
ýsu heldur en við minni veiði-
stofn. Næg „stórýsa“ er því tiltæk
til að standa undir hagkvæmum
veiðum. Þegar veiðistofn er til-
tölulega lítill snýst dæmið óhjá-
kvæmilega við og ekki er nægi-
legt af „stórýsu“ til að halda uppi
veiðum. Veiðin beinist því að
smærri fiski sem er í meira magni
og gefur meiri afla. Veiðisvæði
þessa fisks kunna, á hinn bóginn,
að skarast í einhverjum mæli við
uppeldisstöðvar smáýsu, sem
veiðist því einnig en er kastað
fyrir borð í verulegum mæli.
Lágmarksmöskvastærð í fiski-
botnvörpu var minnkuð hér við
land 1. mars 1998 úr 155 mm í
135 mm. Að óreyndu hefði mátt
búast við að þetta leiddi til auk-
ins brottkasts á ýsu. Svo varð þó
ekki þar sem brottkast reyndist
tiltölulega lágt 1999 og 2000
þrátt fyrir lítill veiðistofn (3.
20 40 60 80 100
0
.0
0
.1
0
0
.2
0
0
.3
0
F
jö
ld
i
la
n
d
a
ð
(
m
ill
jó
n
ir
)
Lengd (cm)
0
.0
0
.0
2
0
.0
4
H
lu
tf
a
ll
v
e
it
t
A) Fjöldi landað og hlutfall veitt
Hlutfall veitt
Fjöldi landað
20 40 60 80
0
.0
0
.1
0
.2
0
.3
0
.4
F
jö
ld
i
(m
ill
jó
n
ir
)
Lengd (cm)
0
.0
0
.1
0
.2
0
.3
0
.4
B) Fjöldi landað og veitt
Fjöldi veitt
Fjöldi landað
+ + +++
+
+
+
++++
++
++
+
+
+
++
+
+++
+
+
+
++
+
+ ++
+
+
10 20 30 40 50 60
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
1
.0
H
lu
tf
a
ll
Lengd (cm)
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
1
.0
DL =50 43
b = -0.3
C) Hlutfall brottkastað
20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.0
4
0
.0
8
0
.1
2
F
jö
ld
i
(m
ill
jó
n
ir
)
Lengd (cm)
D) Fjöldi brottkastað (milljónir)
Alls = 1.9
5. mynd. Brottkast ýsu í línuveiðum 1996-2000
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =2.9
1988
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =2.6
1989
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =1.1
1990
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =6.9
1991
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =8.4
1992
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =5.7
1993
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =8.9
1994
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =12.8
1995
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =10.2
1996
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =8.3
1997
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
Alls =5.4
1998
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.4
0
.8
Alls =2.6
1999
10 20 30 40 50 60 70
0
.0
0
.4
0
.8
Alls =3.4
2000
4. mynd. Lengdardreifingar ýsubrottkasts - fjöldi fiska
10 20 30 40 50 60 70
0
2
4
6 1988-2000
Alls =79.1
F
jö
ld
i
fi
s
k
a
(
m
ill
jó
n
ir
)
Lengd (cm)
20 40 60 80 100
0
.0
0
.0
2
0
.0
6
0
.1
0
F
jö
ld
i
la
n
d
a
ð
(
m
ill
jó
n
ir
)
Lengd (cm)
0
.0
0
.0
2
0
.0
4
H
lu
tf
a
ll
v
e
it
t
A) Fjöldi landað og hlutfall veitt
Hlutfall veitt
Fjöldi landað
20 40 60 80 100
0
.0
0
.0
5
0
.1
0
0
.1
5
F
jö
ld
i
(m
ill
jó
n
ir
)
Lengd (cm)
0
.0
0
.0
5
0
.1
0
0
.1
5 B) Fjöldi landað og veitt
Fjöldi veitt
Fjöldi landað
+ +++++++++++++++++++
++
+
+
+
+
+ + +
+++
+++
+
+
+
+
+
+ +
+
10 20 30 40 50 60
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
1
.0
H
lu
tf
a
ll
Lengd (cm)
0
.0
0
.2
0
.4
0
.6
0
.8
1
.0
DL =50 35.3
b = -1
C) Hlutfall brottkastað
10 20 30 40 50 60
0
.0
0
.0
1
0
.0
2
0
.0
3
F
jö
ld
i
(m
ill
jó
n
ir
)
Lengd (cm)
D) Meðalfjöldi brottkastað á ári(milljónir)
Alls = 0.4
6. mynd. Brottkast ýsu í dragnótaveiðum 1996-2000