Ægir - 01.03.2002, Blaðsíða 30

30
Æ G I S V I Ð TA L I Ð
Ísland og íslenskir hagsmunir. Það slær mig út af
fyrir sig ekki illa að hann skuli ræða þessi mál út frá
þessum forsendum. Halldór er utanríkisráðherra og
Evrópusamruninn er auðvitað eitt stærsta alþjóðlega
málið sem okkur snertir og við verðum að skoða alla
möguleika sem snúa að þessu máli. Hins vegar met
ég það svo að þessi umræða snúist um svo mikil
grundvallaratriði í Evrópusambandinu, sem er Róm-
arsáttmálinn um sameiginlega nýtingu auðlindanna,
að það sé tómt mál að tala um að á honum verði
gerðar nauðsynlegar breytingar til þess að Íslending-
ar geti gerst aðilar að Evrópusambandinu. Ég minni
á að Norðmenn hafa í tvígang reynt að ná fram
breytingum á stefnu Evrópusambandsins sem tryggi
þeim forræði yfir þeirra sjávarauðlindum, en þeim
hefur ekki tekist það. Ég sé ekki að líkur séu á því að
okkur takist það frekar.“
Ekki má gleyma veiðum úr
stofnum utan lögsögunnar
„Mér finnst menn alltaf gleyma einu mikilvægu at-
riði í þessu. Jafnvel þó að Íslendingar fengju undan-
þágur varðandi fiskveiðar innan Evrópusambandsins
og svokallaður hlutfallslegur stöðugleiki gerði það að
verkum að við myndum fá allar heimildir innan okk-
ar lögsögu, þá er allt að fjórðungur verðmætis okkar
fiskveiða úr stofnum utan lögsögunnar. Þetta er
loðnustofninn, kolmunninn, norsk-íslenska síldin,
rækjan á Flæmska hattinum, Barentshafið og hugs-
anlega einnig framtíðarhagsmunir í makríl. Núna
erum við að veiða um 20% af kolmunnastofninum,
en Evrópusambandið hefur í samningum verið að
bjóða okkur 1-3% veiðar úr þeim stofni. Þetta sýnir
okkur betur en margt annað hversu lítið tillit Evr-
ópusambandið er tilbúið að taka til fiskveiðiþjóðar í
Norðurhöfum.“
Þrátt fyrir óteljandi marga fundi um skiptingu
kolmunnastofnsins er niðurstaða ekki í sjónmáli.
„Núna er að mínu mati engin önnur leið en að hver
þjóð takmarki veiðar einhliða úr kolmunnastofnin-
um, eins og við höfum þegar gert og sömuleiðis Evr-
ópusambandið. Og ég á von á því að Færeyingar fari
sömu leið. Það sem hins vegar veldur vonbrigðum er
að Norðmenn ætla ekki að takmarka veiðarnar eins
og þeir höfðu sagst ætla að gera. Þvert á móti virðast
þeir ætla að auka veiðar á kolmunna, sem veldur
miklum vonbrigðum. Og það eru líka mikil von-
brigði að Rússar hafa ekki viljað takmarka veiðar úr
þessum stofni.“
Traustsyfirlýsing á íslenskan sjávarútveg
Eins og fréttir undanfarinna vikna bera með sér er
stöðug uppstokkun í rekstri sjávarútvegsfyrirtækj-
anna og hlutabréf í þeim ganga kaupum og sölum.
Sem dæmi má nefna að Þorsteinn Vilhelmsson
keypti nýverið stóran hlut í Þormóði ramma-Sæ-
bergi, Samherji jók hlut sinn í Síldarvinnslunni og
Hraðfrystistöð Þórshafnar og síðast en ekki síst á
Eimskip nú orðið meirihluta í Útgerðarfélagi Akur-
eyringa. Sjávarútvegsráðherra segir það sína skoðun
að þetta sé jákvæð þróun „ef hún leiðir til þess að
sjávarútvegsfyrirtækin verði sterkari á eftir. Ég hef
verið þeirrar skoðunar að við eigum að gefa atvinnu-
greininni sem mest frjálsræði til þess að ráða sínum
málum. Ég geri mér hins vegar grein fyrir því að það
eru álitamál hvað varðar byggðaþróunina og þess
vegna hafa menn sæst á að setja ákveðnar takmarkan-
ir varðandi hlutdeild í einstökum tegundum og
heildarhlutdeildina. Einnig má segja að takmarkanir
á leiguframsali séu hluti af þessu máli. Við verðum
að meta það á hverjum tíma hvað er hagstæðast í
þessu. Eins og er sé ég engar sérstakar hættur þessu
samfara, en þær liggja væntanlega fyrst og fremst í
uppboðum á aflaheimildum, sérstaklega fyrir hinar
minni og dreifðari byggðir.
Varðandi kaup Eimskips á tæplega 19% hlut í
ÚA, sem þýðir meirihlutaeign Eimskips í félaginu,
þá tel ég að þessi kaup lýsi trausti á íslenskan sjávar-
útveg. Að Eimskipafélagið sé farið að skilgreina sig
sem sjávarútvegsfyrirtæki auk þess að vera fyrirtæki í
Minn vilji í þessum efnum er alveg skýr, ég
tel gríðarlega mikla nauðsyn fyrir okkur að
hefja aftur hvalveiðar.
Ég held að það hefði afar lítinn tilgang
fyrir okkur að veiða hval án þess að það
yrði tryggt að við gætum selt afurðirnar.