Símablaðið - 01.12.1963, Blaðsíða 38

Ólafur Gunnarsson
sálfræðingur:
Síðgæði og
samvirkni
Undanfarna daga hefur mun meiri fjöldi
barna og unglinga brotið landslög og al-
mennt siðgæði en sá hópur, sem gerði sér
dagamun í Þjórsárdal á sl. hvítasunnu svo
sem frægt er orðið. Eigi að síður hefur
ekkert ráðuneyti fundið sig knúið til að
minna undirmenn sína á skyldustörf
þeirra, hvað þá að nefnd hafi verið skipuð.
Hér er átt við þann skort á velsæmi, sem
lýsir sér í almennu snjókasti barna og
unglinga í gangandi fólk, bíla, skóla og
jafnvel heimili manna, sem þó eru frið-
helg samkvæmt stjórnarskránni.
Ekki verða börn og unglingar einvörð-
ungu sökuð um þetta siðleysi. Uppalendur
hafa vanrækt að kenna þeim að bera virð-
ingu fyrir sjálfum sér og öðrum mönnum
eða a. m. k. hefur sú kensla verið orðin
tóm.
Lögreglan á samkvæmt lögreglusam-
þykkt borgarinnar að sjá um að slíkir
,,leikir“ eigi sér ekki stað, en vanrækir
þá skyldu sína eins og fleira, sem henni
ber að gera og er sú vanræklsa hættuleg
áliti landsins, sem réttarríkis. Þessi van-
ræksla er þeim mun alvarlegri frá sið-
ferðilegu sjónarmiði þegar athugað er,
hversu vel einkennisbúnir lögreglumenn
ganga fram í því að skrifa sektarmiða á
bíla, sem lagt hefur verið of lengi við
stöðumæla, en gangandi fólki hinsvegar
leyft ámælalaust að vaða yfir götur á
rauðum umferðaljósum og stofna þannig
sjálfum sér og öðrum í hættu. Lögreglan
á innan sinna vébanda marga ágæta mann-
kostamenn og þarf naumast að efa, að
þeim er mikil raun að því, að lögregl-
an sem heild skuli ekki standa á traust-
um grundvelli bæði frá hagrænu og sið-
ferðilegu sjónarmiði.
Sum heimili og flestir skólar láta hinar
siðlausu snjóboltaárásir lönd og leið, telja
þær jafnvel eðlilegan leik, sem ekki sé
hægt að ráða við. einskonar sjoppu nátt-
úruaflanna, sem enginn hafi vald til að
loka.
Nú er snjór ekki séríslenzkt fyrirbrigði,
hann er algengur á hinum Norðurlöndun-
um, en þar er allt snjókast barna alger-
lega óþekkt a. m. k. í borgum.
Samstaða heimila, skóla og lögreglu
gæti á skömmum tíma vanið börn alger-
lega af öllu hættulegu snjókasti, en þessi
samstaða fæst sennilega ekki fyrr en stór-
slys hafa hlotizt af þessum ljóta leik.
Vera má, að þarna sé að nokkru leyti
um afleiðingar af forustuleysi í fræðslu-
málum að ræða, en íslenzki skólinn hefur
ekki haft neitt ákveðið siðrænt markmið
um langa hríð. Hinsvegar er þetta mál
ekki flóknara en svo að skólastjórar gætu
haft um það samvinnu að halda uppi svo
góðum aga í skólunum, að gamalmenni
gætu skroppið óhultir milli húsa vegna
árása nemenda þeirra.
Skorturinn á siðgæðisuppeldi íslenzku
þjóðarinnar er þegar orðinn mjög alvar-
legur og á örugglega eftir að versna mik-
ið eftir því sem uppeldis- og fræðslumál-
in eru látin dankast lengur.
Þegar verkstjórar og yfirmenn stofnana
taka við æsku nútímans á vinnustöðvun-
um verða þeir að gera sér grein fyrir að
mikill hluti hennar er ótaminn, hefur ald-
rei lært að hlýða né taka tillit til annarra.
Þar með er ekki sagt að efniviðurinn sé
slæmur enda temur mikil hluti þessa upp-
eldislausa fólks sig sjálft þegar út í lífið
kemur og verða nýtir borgarar. Þeir sem
minnst eru gefnir verða verst settir í þessu
efni, því þeir eiga erfiðast með að læra
af reynslunni, þá þarf að aga með mildi
og festu allt frá frumbernzku ef vel á að
fara.
Komist tillitslaust fólk í ábyrgðarstöður
SÍMABLAÐIÐ