Símablaðið - 01.12.1963, Blaðsíða 16

Því gieymi ég aldrei
Flestir menn munu fá að lifa þá stund,
að koma í það umhverfi, sem orkar á til-
finningar þeirra sterkar en fyr eða síðar
hendir þá. Áhrif þeirrar stundar geyma
þeir meðal þeirra endurminninga, sem
nefndar hafa verið: „Því gleymi ég aldrei“.
í mörgum tilfellum er það kirkjan, jafn-
vel ekki sjaldan litla, blámálaða sveita-
kirkjan, þar sem þeir í bernsku hlýddu
messu fyrsta sinni og heyrðu samstilltan
sálmasönginn bergmála í hvelfingu hennar.
Oft er það einhver staður, þar sem
mikil örlög hafa verið ráðin, — örlög ein-
stakra þjóða, ekki sízt manns eigin þjóðar,
— mannkynsins alls, — eða einstaklinga.
Þegar ég leit Þingvelli fyrsta sinn, hélt
ég að svo gagntekinn gœti ég aldrei framar
orðið af neinu umhverfi. Enda mun svo
vera um flesta íslendinga. En þó skeði
það sumarkvöld eitt úti í Danmörku, er
ég dvaldi þar nokkrum árum eftir síðari
heimsstyrjöldina.
Ég hafði nýlokið við að lesa bók, sem
mestmegnis voru bréf frá tvítugum ung-
ling, til móður hans og unnustu, — skrif-
uð í fangelsi Nazista, — síðustu bréfin
eftir að hann hafði hlýtt á dauðadóm sinn
og daginn áður en hann skyldi leiddur
fyrir byssur böðlanna.
Mér fannst þessi unglingur vera mér
nákominn. Bréf hans voru þrungin af yfir-
mannlegu þreki, og stolti yfir því að deyja
fyrir föðurland sitt. Ég þekkti ógleyman-
lega fagurt og sviphreint andlit hans af
myndum, — og hafði hlýtt á frásögn konu
er þekkti hann, en bjó í sama húsi og ég.
Hún sagði mér um grafreit hans, — um
„Mindelunden“, sem fórnarlömbum Naz-
ista hafði verið gerður, — mönnunum, sem
gengu í opinn dauðann í þeirri trú, að
með því gerðu þeir skyldu sína við föður-
landið. — Hann hét Kim. Og að gröf hans
varð ég að fara.
Það var í Ijósaskiptunum, eitt af þessum
friðsœlu kvöldum. Ég gekk upp breið og
löng tröppugöng, sem lágu upp að skógar-
rjóðri eða stórri sléttu umluktri skógi.
Um leið og ég leit þenna stað, sveipað-
an dularhjúp Ijósaskiptanna, þar sem ríkti
dauðaþögn og ósegjanlegur friður; þar sem
veggur langra súlnaganga geymdi hundr-
uð nafna, greipt í steininn, og á hinni
stóru grasflöt, sem líktist flosteppi, gaf
að líta grafreitina, suma þakta ferskum
blómum. — — Þegar ég leit hann, stóð
ég sem bergnuminn, — „því gleymi ég
aldrei“. —- Ég gekk að leiðinu. Það var
eins og mér vœri vísað þangað. Á helluna
yfir því var letrað nafnið — Kim.
Einhver hafði nýlega sett þar blómstur-
vasa með rauðum rósum. — —
í dag er nýársdagur, — í gœr kvaddi
gamla árið. Mörgum er nú efst í huga:
Hvar finnum við íslendingar ungu menn-
ina, sem hugsa um velferð þjóðar sinnar,
í kapphlaupinu um að skara eld að sinni
eigin köku í fjármunum eða völdum? —
Hamingjan gefi, að þeim fjölgi á hinu
nýja ári, og komandi árum.
A. G. Þ.
símAb lað ið