Freyr - 01.07.1995, Blaðsíða 12

Ég var vel skjólbúinn úr föður-
garði, í íslenskum ullarnærfötum og
ullarsokkum sem náðu upp undir
hné. En það dugði samt ekki, og við
fengum að skreppa inn annað slagið
til að ylja okkur.
Fljótlega var ég settur í að sjá um
kyndinguna í gróðrarstöðinni en við
starfsmenn skiptumst á um það eina
viku í senn. A þeim tíma var kynt
með kolurn en þau voru mjög
skömmtuð. Það voru því fá gróður-
hús sem voru kynt, af hinum var
vatnið tekið og allt fékk að frjósa í
þeim, enda voru þau hálftóm, flest.
Fljótlega eftir að ég kom út fór ég
í garðyrkjukvöldskóla. Kennari þar
var yfirmaður okkar í gróðrar-
stöðinni, glöggur maður og fær,
menntaður bæði frá danska búnað-
arháskólanum og master frá Cornell
í Bandaríkjunum; með afbrigðum
skemmtilegur maður. Hann hugsaði
mjög vel um okkur, en við unnum
alls 12 á þessari stöð.
Fyrstu tvo mánuðina bjó ég í
heimavist í búnaðarskóla einum
skammt fyrir utan við Lyngby. En
þegar ég kom heim á kvöldin var
búið að taka hitann af allsstaðar, því
orkuna þurfti að spara. Og á morgn-
ana þurfti maður að byrja á því að
brjóta ísinn á vatnsfötunni til að ná
sér í vatn í þvottaskálina.
í garðyrkju hjá Jótum
Hann var búinn að segja mér það,
húsbóndinn, að til þess að ná sem
fjölbreyttastri reynslu og fræðslu í
garðyrkjustörfum mætti ég ekki
vera of lengi á hverjum stað, ég yrði
að skipta um vinnustaði. Og ég fékk
vinnu um vorið úti á Jótlandi á stað
sem heitir Roslev í Salling við
Limafjörð.
Þar var blönduð gróðrarstöð,
þ.e.a.s. gróðurhús, útiræktun og
trjáplönturæktun. Ég hafði þegar
mikinn áhuga á trjáplönturæktun þó
að ég hefði aldrei komið nálægt
henni.
Til Roslev kom ég 1. aprfl. Þetta
var lítið þorp, og það var ágætt að
vera þar, en þó allt annað en á
hinum staðnum, allt miklu frum-
stæðara. En ég kynntist þar ýmsu,
fékk að vinna bæði úti og inni og
fara niður á torgið í þorpinu og selja
grænmeti og epli á útimarkaði, ef
gott var veður. Ég kynntist fljótlega
Þessi mynd var tekin rétt áður en Óli
Valur hélt til Þýskalands árið 1940. í
bakgrunni er skrautvínviður sem ftkrar
sig upp eftir vegg.
ungu fólki þama í bænum og líkaði
dvölin vel.
Þegar líða tók á sumarið fór ég að
hugsa um að reyna að komast í
skóla, því kvöldskólaveran hafði
kveikt dálítið í mér og námið þar
hafði gengið vel.
Mér var þá bent á að ef ég skryppi
til Þýskalands gæti ég mokað þar
inn peningum á tiltölulega stuttum
tíma. Þjóðverja vantaði garðyrkju-
menn í stað þeirra sem smám saman
var verið að kalla í herinn og komnir
voru til vígstöðvanna og aðrir
dauðir eða sárir. Svo ég fór að kanna
þetta og skrifaði á nokkra staði sem
ég vissi um; meðal annars skrifaði
ég grasagarðinum í Vín í Austurríki.
Það var vegna þess að áhugi minn á
plöntum fór sífellt vaxandi. Ég var
farinn að huga mikið að gróðrinum
úti í Móður náttúru í Danmörku, var
búinn að kaupa mér grasafræði-
bækur og hafði gaman af að grúska
í þeim.
Haldið til Þýskalands
Endirinn varð sá að ég réði mig í
gróðrarstöð í Berlín. Þar bauðst mér
í kaup um eitt mark á klst., sem var
mjög gott miðað við það sem ég
hafði í Danmörku.
Hvernig gekk garðyrkjumatm-
inum ttnga með þýskuna?
- Mér gekk ekki alltof vel í fyrstu.
Ég hafði lært svolitla þýsku í héma í
gagnfræðaskólanum og það var mikil
hjálp, en mér gekk aldrei nógu vel.
Það kom nefnilega á daginn að í
garðyrkjustöðinni í Berlín unnu
nokkrir danskir garðyrkjumenn og
auðvitað talaði maður dönsku við þá.
En ég var þó skömminni skárri í
þýsku heldur en þeir, því alltaf þegar
eitthvað þurfti á að halda var ég
notaður sem túlkur.
Ég bjó inni í Berlín á svæði sem
hét þá Steglitz og vann í gríðarstórri
gróðrarstöð í Zhelendorf í útjaðri
borgarinnar. Þar var mikið af gróð-
urhúsum og einkum var þar stunduð
blómarækt.
Eigandi gróðrarstöðvarinnar hét
Hermann Rothe, mjög þekktur
skreytingameistari. Hann átti marg-
ar blómaverslanir niðri í miðbæ og
aðrar um borð í stórskipunum
Bremen og Hamburg sem sigldu á
milli Þýskalands og New-York fyrir
stríð. Þetta var þá voldugt fyrirtæki.
Þarna vann ég við blóm undir
stjórn Þjóðverja og undi mér vel.
Það var að vísu þröngt í búi en ég
gerði mér grein fyrir því áður en ég
fór af stað.
Ég skipti mér ekki af neinu. Unga
fólkið sem vann þarna var námsfólk
og ekkert mjög margt. En þau sáu
ekkert annað en Hitler og voru í
Hitlersæskunni. Þau voru stundum
að segja manni frá ýmsu sem við
hefði borið í þeim félagsskap.
Strákarnir voru búnir að vera í
þessari hreyfingu frá því þeir voru
smápollar og vissu hvað þeir yrðu
látnir gera þegar þeir yrðu kallaðir í
herþjónustu, höfðu verið þjálfaðir
upp í það. Þannig var einn strák-
urinn í svifflugi; hann átti að fara í
flugherinn; annar átti að verða
mótorhjólasendill í hernum.
Þarna á garðyrkjustöðinni var
mjög blönduð ræktun og um 50
manns í vinnu, margt af þvíófaglært
fólk, t.d. 8 Búlgarar og allmargir
franskir stríðsfangar.
Bretar gerðu lofárásir á Berlín og
þær fóru vaxandi eftir því sem
tíminn leið. Eitt sinn þegar sprengj-
um var varpað að gríðarstóru strætis-
vagnaverkstæði í grennd við garð-
yrkjustöðina, lenti ein þeirra kipp-
kom frá gróðurhúsunum og rústaði
þau, og þá fengum við stríðsfanga til
að hjálpa okkur að hreinsa til. Þeir
héldu svo áfram að koma við og við
fram eftir öllum vetri.
284 FREYR - 7. '95