Freyr - 01.10.1999, Blaðsíða 9

Heilt bygg
• Valsaö bygg
Klst.
2. mynd. Hitamyndun i heilu og völsuðu súrbyggi.
hlutfallslega meira á verkunar- og
geymslutímanum en það heila.
Með hliðsjón af einkennum
gequnarinnar var þess raunar að
vænta. Ediksýru- og etanólmyndun
fylgir meira efnatap en hreinni
mj ólkursýrugerj un.
Niðurstöður athugunarinnar
benda ekki til þess að forvölsunin
sé til bóta fyrir verkun komsins -
þvert á móti. Nauðsynlegt er hins
vegar að rannsaka málið frekar og
þá með tilraunum í fullum mæli-
kvarða því aðekki má útiloka að til-
raunaaðstæður hafi haft hér nokkur
áhrif; smáar geymslur, geymsluhiti
í efri mörkum og þurrefhisprósenta
kornsins stillt af með vatnsíblönd-
un.
Völsun byggs fyrir gjafir
Við völsun byggs fyrir gjafir
kann að vera hagræði í því að
vinna fóðurskammt til nokkurra
mála í senn. Reynir þá á geymslu-
þol fóðursins. Gerð var ein mæl-
ing á geymsluþoli heils og valsaðs
byggs að vetri (3). Súrbyggið
hafði 46,6% þurrefni og sýrustig-
ið pH 4,61; prýðilega verkað.
Byggkornið var sett í 2 1 varma-
einangruð ílát sem haldið var við
lágan stofuhita (16-19°C). Loft
gat auðveldlega komist að korn-
inu. Þannig var reynt að líkja eftir
aðstæðum þar sem súrkorn er
geymt við aðgang súrefnis, t.d.
við gjafir. Hitamælir, tengdur
skráningartölvu, var settur í hvert
ílát en í þeim var borið saman
heilt súrkorn og valsað.
Niðurstöður hitamælinganna eru
sýndar á 2. mynd:
Kornið kom úr kaldri
útigeymslu og var liðlega einn
sólarhring að ná umhverfishita
rannsóknarstofunnar. Þá þegar tók
hitinn í valsaða korninu að stíga.
Hins vegar leið nokkuð á annan
sólarhring þaðan frá áður en
hitunar gætti í heila kominu. I
báðum kornflokkum steig hitinn
svo til jafnhátt. Samkvæmt þessari
mælingu virðist völsunin minnka
geymsluþol kornsins um h.u.b. 1,5
sólarhringa.
1. tafla. Áhrif þurrefnis á gerjun í heilu og völsuöu
byggkorni (g gerjunarafurða f kg þurrefnis)
Þurrefni Mjólkursýra Ediksýra Etanól
Heilt Valsað Heilt Valsað Heilt Valsað
45% 3,4 3,7 3,9 2,8 6,2 21,3
55% 3,0 2,9 2,7 3,0 5,7 12,3
65% 2,5 2,4 1,3 2,3 4,5 6,0
77% 2,1 2,0 0,3 1,2 2,6 1,2
Að lokum
Hér hefur verið greint frá nokkr-
um athugunum á áhrifum völsunar
á verkun og geymsluþol
byggkorns. í nokkru vekja þær
fleiri spurningar en þær svara. Því
þarf að halda rannsóknunum
áfram. Fróðlegt væri lika að heyra
frá kombændum sem reynslu hafa í
þessum efhum. Það gæti flýtt fyrir
því að til yrðu traustar reglur til
ráðgjafar.
Heimildir:
1. Petterson, T., 1998. Ensiled Rolled
Barley Grain to Cattle. AGRARIA
87, SLU, Umeá.
2. Kristján Óttar Eymundsson 1999.
Efnamagn og gerjunarhæfni bygg-
korns. BS-ritgerð við Búvísinda-
deild á Hvanneyri, 16 bls.
3. Bjami Guðmundsson 1998. Athug-
anir á verkun byggs 1997-1998. Bú-
vís.d. Bsk. Hve. og Bút.d. Rala, 14
bls.
Fóðrun og frjósemi
mjólkurkúa
Framhald af bls. 19.
innistöðu, en selenskortur sést
frekar úti. D- vítamín geta kvígurn-
ar fengið úr fóðurlýsi.
Hægt er að setja svokallaða snef-
ilefnastauta í kvigurnar. Þeir sjá
kvígunum fyrir ýmsum lífsnauð-
synlegum snefilefnum og vítamín-
um í 8 mánuði. Hluti þessara snef-
ilefna er talinn hafa góð áhrif á
frjósemina. Má þar nefna E- víta-
min, selen, kobolt og joð. Vitað er
að ræktuð beit og gróður á mýr-
j lendi inniheldur ekkert eða mjög
litið nýtanlegt selen. Það er því
skynsamlegt að gefa kvígunum
snefilefnastauta þegar þær fara út.
Að öðrum kosti verða þær að hafa
aðgang að saltsteinum sem inni-
j halda selen. Snemmbærar kvigur
eru þá vel haldnar með snefilefni
þegar þær eru sæddar og þegar þær
bera.
FREYR 11/99 - 9