Freyr - 01.12.1999, Page 25

Sýn ingarhaldið
í hrossaræktinni 1999
Þátttaka
Á árinu komu allnokkru færri
hross til dóms en hin seinni ár. Alls
voru þetta 1134 dómar þar af 979
fullnaðardómar. Þetta er mun færra
en var metárið 1994 þegar hálft
annað þúsund hrossa kom til dóms.
Skýringar á þessu eru líklega helst-
ar þær að um svokallað milliár er að
ræða en ávallt hafa heldur færri
hross komið til dóms þau ár sem
ekki er landsmót eða fjórðungsmót
í hrossmörgum landshluta. Þá má
leiða líkur að því að enn gæti áhrifa
hinnar illvígu hitapestar í hrossum
sem dró svolítið kjarkinn úr mönn-
um tímabundið. Þá virðist það vera
að ákveðnara val á hrossum eigi sér
stað inn á sýningar nú en áður. Það
er áreiðanlega vegna þess að fólk er
betur með á nótunum um það út á
hvað kynbótadómarnir ganga og sér
ekki tilgang í að eyða miklu fé í
undirbúning á lélegu hrossi fyrir
sýningu.
Það er í sjálfu sér slæmt ef sá
grunnur upplýsinga sem kynbóta-
starfið byggir á minnkar hlutfalls-
lega, þ.e. færri hross komi til dóms
árlega. Sérstaklega er það vegna
þess að það er kynbótastarfinu mik-
ilvægt að fá einnig upplýsingar um
lélegri hluta hrossanna. Þetta er
hins vegar ekki mikið áhyggjuefni
ef það eru lélegustu hrossin sem
koma ekki til dóms og þessi lélegu
hross eru í kjölfarið útilokuð úr
ræktuninni. Ef þessi ódæmdu og lé-
legu hross eru aftur á móti sett í
ræktun er fjandinn laus. Trú min er
sú að þetta sé einhvers konar milli-
bilsástand af mörgum ástæðum og
að á næsta ári fjölgi aftur enda
stendur þá mikið til með dýrindis
landssýningu í höfuðborginni.
Alls voru haldnar 16 kynbótasýn-
ingar víðsvegar um landið, auk sýn-
ingar sem haldin var í Þýskalandi
eftir
Ágúst
Sigurðsson,
hrossa-
ræktar-
ráðunaut
BÍ
sem forskoðun fyrir heimsleika. Af
stórviðburðum ársins má nefna að
Fjórðungsmót var haldið á Austur-
landi þar sem komu ffam ffemur fá
en góð hross, auk þess sem ffábærir
heimsleikar íslenskra hrossa voru
haldnir í Þýskalandi með glæsilegri
kynbótasýningu. Þar rann upp fyrir
mörgum það ljós að kynbótasýn-
ingar eiga svo sannarlega heima á
heimsleikum eða hvað væri lands-
mót á íslandi án kynbótahrossa?
Starfsmenn
Sýningarhaldið er án efa þunga-
miðjan í hinu opinbera ræktunar-
starfi í hrossarækt og það verður
ekki framkvæmt nema til komi
fjöldinn allur af hæfu starfsfólki.
Sýningastjórar, tölvuritarar, dómar-
ar, mælingamenn, fótaskoðunar-
menn og þulir. Allt er þetta nauð-
synlegt fólk til þess að sýningarnar
gangi snurðulaust, því tímapressan,
taugaspennan og mikilvægi dóms-
ins á hverju hrossi gerir það að
verkum að ekkert má fara úrskeiðis.
Líklega er þessu öðruvísi farið í
hrossadómum en í dómum á öðru
búfé vegna þess að einstaklingurinn
sjálfur getur verið svo gífurlega
verðmætur.
Vel gekk að manna sýningarnar
og ágætlega tókst að halda góðu
skipulagi og tímasetningum enda
flestir þeir, sem við sýningar ársins
störfuð, í góðri æfingu. Eitt atriði
var þó ekki í nægilega góðu lagi en
það var tölvuvinnslan en þar urðu
oft á tiðum þreytandi tafir vegna lé-
legs símasambands eða frosinna
tölva hér og þar. Sýnendur urðu í
fæstum tilfellum varir við þetta
vandamál en starfsfólk sýninganna
mjög áþreifanlega. Hér er um
tæknilegt atriði að ræða sem krefst
úrlausnar fyrir næstu vertíð, en á
rætur sínar að rekja til hins eilífa
vandamáls, auraleysis.
í Hrossaræktinni II 1999 má
finna upplýsingar um starfsmenn
allra sýninga. Rétt er að minna á að
upplýsingar þær sem birtast í því
riti má einnig nálgast auðveldlega á
heimasíðu hrossaræktarinnar á vef
Bændasamtakanna www.bondi.is .
Eins og sátt hefur skapast um voru
dómnefndir skipaðar þremur dóm-
urum sem störfuðu saman og virð-
ist þetta kerfi vera farsælt. Dómarar
eru ágætlega sáttir við að starfa á
þennan hátt og vinnutilhögunin
orðin á margan hátt mjög kerfis-
bundin. Lögð var áhersla á það að
byggingardómar færu fram í skjóli
fyrir vatni og vindum innandyra þar
sem því var við komið og reyndist
það mjög vel. Á árinu störfuðu fjór-
ir dómarar sem formenn dóm-
nefnda og skiptu með sér þessum
16 sýningum. Heppilegt kerfi sem
miða ber að er að innan ársins starfi
3-4 dómnefndarformenn sem hver
um sig nái að dæma 300-500 hross.
Þannig náist góð æfing og nauðsyn-
leg samhæfing og samræming milli
og innan dómnefnda.
Niðurstöður
Útkoma ársins var ágæt hvað
varðar meðaltöl og dreifingu. Með-
altöl liggja svipað og undangengin
ár fyrir flesta eiginleika nema hvað
Framhald á bls. 47
FREYR 13-14/99 - 25