Freyr - 01.06.2000, Síða 21

húsalofttegunda frá
athöfnum sínum.
Kolefnisbinding
- óvissuþættir
Margt er enn óljóst
um það hvaða aðgerðir
til að binda koltvísýr-
ing andrúmsloftsins í
lífræn efni í gróðri og
jarðvegi verða látnar
gilda gagnvart lofts-
lagssáttmálanum.Við
undirbúning bókunar-
innar, sem samþykkt
var í Kyoto í Japan
1997, gafst ekki næg-
ur tími til að fjalla um
þessi mál og slík bind-
ing varð skilyrt við
skógrækt.
Margt er hins vegar
enn óljóst um hvers
konar skógrækt megi
telja með í „kolefnis-
bókhaldi þjóða“ og
hvaða bindingu skuli
telja með. Sem dæmi
má nefna að sumar
þær skógræktarskil-
greiningar, sem mest
eru notaðar af þróuðu
ríkjunum, miða við
land sem er með
a.m.k. 10-20% skóg-
arhulu og að trén séu
a.m.k 5-7 m há. Slíkar
skilgreiningar falla
illa að markmiðum
um að tengja saman baráttuna
gegn landhnignun og loftslags-
breytingum, ekki aðeins hér á
landi, heldur á stærstum hluta
jarðarinnar. Hvað okkur varðar má
minna á að 80% birkiskóganna er
lægri en tveir metrar í meðalhæð.
Marga fleiri óvissuþætti mætti
nefna.
Á næsta aðildarþingi loftslags-
sáttmálans, sem verður haustið
2000, er stefnt að ákvörðunum.
Niðurstaðan skiptir íslendinga
miklu máli og sama gildir um fjöl-
mörg önnur ríki sem beijast við af-
leiðingar landhnignunar.
Ein af meginástæðum
þess hve hægt gengur að
ná samkomulagi um aðr-
ar bindileiðir en skóg-
rækt er ótti við mikla
bindigetu sumra helstu
landbúnaðarlandanna,
s.s. Bandaríkjanna og
Ástralíu. Of rúmar heim-
ildir gætu opnað þessum
þjóðum flóttaleiðir frá
því að þurfa að takmarka
losun gróðurhúsaloftteg-
unda. Málamiðlun gæti
legið í því að tengja sam-
an markmið um t.d.
vemdun loftslags, vamir
gegn eyðimerkurmyndun
og annarri landhnignun,
og vemdun líffræðilegrar
fjölbreytni. Slík nálgun
myndi henta íslandi vel,
því að verkefni við end-
urreisn illa farins lands
binda mikið kolefni.
Jafnframt er auðvelt að
mæla og gera eftirlitsað-
ilum loftslagssáttmálans
grein fyrir slíkxi bind-
ingu.
Líklegt er að það komi
í ljós í nóvember 2000
hvort landgræðsla verð-
ur samþykkt sem bindi-
leið. Þær fjölmörgu þjóð-
ir sem búa við vanda
landhnignunar eiga þar
sameiginlegra hagsmuna
að gæta, og eru því
bundnar vonir við að a.m.k. vel af-
mörkuð landgræðsluverkefni verði
heimiluð sem leið til að binda kol-
tvísýring. Til baktryggingar mætti
samhliða skoða þá leið að fá
„sérstöðu íslands“ viðurkennda á
grundvelli þess hve hér er mikið af
illa fömu landi sem er áríðandi að
bæta.
Rík ástæða er hins vegar til að
sækja fram á vettvangi kolefnis-
bindingar óháð þessari óvissu. Sið-
ferðilega séð stæði ísland þá einnig
mun betur í „bókhaldi gróðurhúsa-
lofttegunda“ gagnvart alþjóðasam-
félaginu, og þá ekki síður ef íslandi
Vegna átaks í bindingu koltvísýrings hafa á fjórða hundrað
þúsund plöntur verið gróðursettar í ógróið land. Guðríður
Baldvinsdóttir, héraðsfulltrúi á Norðurlandi eystra, kannar hér
gœði lúpínuplantna.
Landgræðsla og
breytingar á landnýtingu
Á alþjóðavettvangi á sér stað
mikil umræða um áhrif fleiri að-
gerða en skógræktar á kolefnis-
bókhald þjóða. Þar má nefna t.d.
áhrif þess að ryðja skóg vegna ak-
uryrkju (sem er einhver mesti „los-
unarvaldurinrí1 í Ástralíu), bæta
meðferð á komökmm (sem Banda-
ríkjamenn horfa mest til), taka land
úr notkun þannig að ástand þess
batni af sjálfsdáðum (áhersla m.a.
Bandaríkjamanna) og bæta land-
kosti með uppgræðslu og öðmm
skyldum leiðum.
FREYR 6/2000 - 21