Freyr - 01.06.2000, Síða 32

Leiðrétting við grein
um gulrófur
í Frey, 1. tbl. 96. árg. árið 2000, bls. 32-39
Lárus Helgason á Kálfafelli í
Fljótshverfi hefur haft sam-
band við undirritaðan og vill
koma á framfæri leiðréttingu á því
sem sagt var um Kálfafellsrófuna í
áðumefndri grein.
í greininni var sagt frá því að
Búnaðarfélag Islands hefði sent
rófuræktendum víða um land fræ af
rússnesku rófunni Krasnöje sel-
sköje vorin 1924-1926. Rússneska
rófan naut vinsælda á þeim ámm og
gaf góða raun í tilraunum. Rúmum
20 ámm síðar eða 1948 var svo
Kálfafellsrófan fyrst reynd í til-
raunum hjá Atvinnudeild Háskól-
ans og taldist þá heimastofn frá
Kálfafelli. I greininni var bent á að
miðað við lýsingar sem fundist hafa
á prenti hefur Kálfafellsrófunni
svipað mjög til yrkisins Krasnöje
selsköje. Báðar vom þær sagðar
fremur smávaxnar, hnöttóttar, laus-
ar við hliðarrætur og öðram rófum
bragðbetri. Þær lágu jafnan djúpt í
moldu og kálið var lítið
og lá flatt á jörðu í kring.
íslenska rófan, sem þá var
algeng og nú er nefnd
Ragnarsrófa, var og er
gjörólík þessu. Hún vex
talsvert ofanjarðar og kál-
ið er upprétt og mikið.
Á grandvelli þessa setti
undirritaður fram þá til-
gátu að Kálfafellsrófan
ætti upprana sinn að rekja
til fræsendinga Búnaðar-
félagsins 1924-1926 og
gæti verið rússneska róf-
an nánast óbreytt. Láras
segir aftur á móti að það
sé fjarri lagi og við mun-
um nú rekja uppruna
Kálfafellsrófunnar og 1. mynd.
eftir Jónatan Hermanns- son, tilrauna- stjóra M

þann hluta af sögu hennar, sem
vantaði í rófugreinina.
Á Kálfafelli búa nú félagsbúi
bræðumir Bergur og Láras Helga-
synir. Faðir þeirra, Helgi Bergsson,
fluttist að Kálfafelli frá Múlakoti á
Síðu bam að aldri með foreldram
sínum árið 1901. Hann átti heima á
Kálfafelli æ síðan, en féll frá um
aldur fram árið 1953. Synir hans
tóku þá við búi.
Lárasi segist svo frá að Helgi
faðir hans hafi, þegar hann var 10
eða 12 ára, fundið eina rófu í garði
og geymt hana og ræktað af henni
Kálfafellsrófa á Korpu vorið 2000.
fræ. Þetta telur Láras að hafi verið
árið 1903 eða 1905. Afkomendur
þessarar einu rófu vora svo ræktað-
ar á Kálfafelli samfellt næstu áttatíu
ár.
í skýrslu Atvinnudeildarinnar frá
1948 var sagt að rófumar frá Kálfa-
felli væra mjög kynhreinar og jafn-
ar í öllum eiginleikum. Þetta segir
Láras að megi sennilega þakka
mjög ströngu úrvali á fræmæðram
ár hvert. Þeir feðgar völdu rófur
sem næst eftir hreðkulaginu, það er
að segja hnöttóttar með eitt mjótt
rótarskott niður úr rófunni og alfar-
ið var sneitt hjá rófum með hliðar-
rætur. Láras segir að rófumar sem
sáust á myndum með margnefndri
grein í Frey hefðu varla fengið náð
fyrir augum þeirra dómara. Venju-
lega vora fræmæðumar 10-12 á ári,
en þó var um nokurra ára bil ræktað
fræ til sölu, fáein kg á ári.
Til marks um árgæsku fyrir og
um miðja öldina má geta þess að á
Kálfafelli var það föst
venja að setja frærófur
niður á sumardaginn
fyrsta. Það átti við um
árin frá því um 1930 og
allt fram til 1963, skráð
undantekning er þó
kalda vorið 1949. Róf-
umar höfðu verið grafn-
ar í jörð að hausti og
vora famar að ála nokk-
uð þegar þær vora grafn-
ar upp um sumarmál.
Rófurnar vora látnar
standa fram eftir septem-
ber, en reynt að taka þær
upp fyrir frost. Fræ var
skorið þannig .að tekið
var í njólann og rófunni
kippt upp og öllu stung-
32 - FREYR 6/2000