Freyr - 01.03.2001, Blaðsíða 24

gott bil á milli tindanna og ásanna
til að draga sem mest úr líkum á að
herfið „stíflist“ og fari að draga
með sér jarðveg. Hverjum tindaás
má snúa með einu handtaki og þar
með hafa áhrif á jarðsæknina. Þvert
framan á grindinni er oft jöfnunar-
borð til að jafna yfirborð jarðvegs-
ins. Á grindinni eru burðarhjól og á
þeim má stilla vinnsludýptina. Aft-
an á grindinni má hafa tromlur af
ólíkum gerðum til að mylja jarð-
veginn og/eða greiður sem jafna yf-
irborðið.
Vinnsluaðferðir. Fjaðraherfin
tæta og mylja jarðveg, sem áður
hefur verið unninn, t.d. eftir plæg-
ingu. Fjöðrun tindanna á stóran þátt
í að mylja jarðveginn, en tindana
má fá mismunandi stífa. Tilgangur-
inn með vinnslunni er oftast að fá
fram hæfilega unnið sáðbeð, en
einnig til að eyða óæskilegum
gróðri, t.d. stöðva næringaefnaupp-
töku eftir þreskingu. Vegna fjöðr-
unarinnar á tindunum verður
vinnsludýptin nokkuð ójöfn, en al-
gengt er að hún geti orðið allt að 10
cm. Fjaðraherfin ganga nokkuð
stöðug í vinnslu þar sem þau eru
tiltölulega þung og ekki óalgengt
að á hvern metra vinnslubreiddar sé
eigin þyngd um 300 kg. Við
ákveðnar aðstæður kemur jöfnun-
arborðin að góðum notum til að
jafna yfirborðið fyrir sáningu.
Afköst og aflþötf Ökuhraði með
fjaðraherfi er að jafnaði fremur
mikill, eða 6-10 km/klst. Þau eru
framleidd í vinnslubreiddum frá
2-7 m þannig að hægt er að ná
miklum afköstum. Ef t.d. er miðað
við 4,6 m breitt herfí og ökuhrað-
ann 8 km/klst. geta afköstin orðið
um og yfir 3 ha/klst. Þau eru því
mjög álitlegur valkostur gagnvart
rótherfunum þar sem jarðvegur er
nægilega myldinn. Af prófunar-
skýrslum að dæma er mjög mis-
munandi hver aflþörfin er, þar sem
svo margir breytiþættir koma við
sögu. Framleiðendur gefa oft upp
um 10 kW (um 13 hö) á
meteravinnslubreiddar. I prófunar-
skýrslum koma iðulega fram tölur
sem nálgast 15 kW, eða um 1,5 kW
á tind, en þá er miðað við erfiðar
aðstæður.
Önnur vinnslutœki. Hér gefst
ekki svigrúm til að fjalla um önnur
jarðvinnslutæki, enda þörfin ekki
eins brýn þar sem minni tæknilegar
breytingar hafa átt sér stað á undan-
förnum árum. Rétt er þó að minna á
að diskaherfm geta víða komið að
mjög góðum notum, bæði á plóg-
strengjum og myldum jarðvegi.
Sama er að segja um hnífahetfin
(hankmóherfin) sem eru afkasta-
mikil og geta blandað og jafnað
jarðveginn með ágætum. Flagjafii-
ar eru framleiddir í ýmsum útfærsl-
um og nokkuð er um að bændur
smíði þá sjálfir. Með tilkomu stærri
dráttarvéla eru möguleikar á að
draga til í flögum mun meiri. Sömu
sögu er að segja um valta. Verks-
miðjuframleiddir valtar eru nær
eingöngu með málmgjörðum
(Cambridge) sem henta sérlega vel
við kornrækt. Þeir eru að jafnaði
með hjólabúnaði til að flytja þá
milli staða.
Heimildir
Anonym., 2000. Soil ticklers square
up. Practical test. Horsch, Kongskilde,
and Vaderstad. Profi farm machinery
reports 12, 17-20.
Appold, H., Böhm, E., Vorndamme,
G. & Qvam, H., 1988. Maskinlære for
landbruket. Yrkesopplæring I.S., 282 s.
Ámi G. Eylands, 1950. Búvélar og
ræktun. Bókaútgáfa Menningarsjóðs,
Reykjavík, 471 s.
Bemtsen, R., 1987. Jordmekanikk og
jordarbeidingsredskaper. Landbruks-
teknisk institutt, Norge, 88 s.
Grétar Einarsson, 1968. Islenskur
móajarðvegur og jarðvegstætingar.
Fjölrit við Framhaldsdeild Bændaskól-
ans á Hvanneyri, 19 s.
Grétar Einarsson, 1977. Dráttarátak
við plægingu. Islenskar landbúnaðar-
rannsóknir 9(2); 22-38.
Grétar Einarsson & Eiríkur Blöndal,
1999. Athugun á tækni við skurðahreins-
un. Ráðunautafundur 1999, 100-106.
Jensen, O., 1967. Maskinlære.
Kpbenhavn, 210 s.
Maskinprovningarna. Sladdfjáder-
harv Wibergs Bastant 860 D. Vakola,
Finland, meddelande 3217, 6.
Rannsóknastofnun landbúnaðarins,
bútæknideild. Skýrslur um búvélapróf-
anir. Ymsar skýrslur.
Sigurður Bjamason, 1995. Búvéla-
fræði. Bændaskólinn á Hvanneyri, 96 s.
Ýmsir auglýsingabæklingar.
Þorsteinn Guðmundsson, 1994. Jarð-
vegsfræði. Búnaðarfélag Islands, 119 s.
Molar
Mjaltaþjónum
fer fjölgandi
Holland var íyrsta landið til að
taka í notkun mjaltaþjón (róbóta) en
þeir hafa þó náð hlutfallslega mestri
útbreiðslu í Danmörku. Þar eru nú í
notkun 92 mjaltaþjónar, eða einn á
hver 100 mjólkurbýli. í Hollandi
em í notkun 250 þjónar eða einn á
hver 140 býli. A.m.k. 500
kúabændur til viðbótar í Danmörku
eru alvarlega að hugsa um að
IJárfesta í mjaltaþjóni. Lönd með
mikinn launakostnað og takmarkað-
an aðgang að vinnuafli til bústarfa
eru bestu markaðssvæði fram-
leiðenda mjaltaþjóna, m.ö.o. hin
ríku lönd í norðanverðri Evrópu.
(Bondebladet nr. 4/2001).
Nautgripum fækkar
í Danmörku
Um nýliðin áramót voru 644
þúsund mjólkurkýr í Danmörku
og 121 þúsund kýr sem kálfar
gengu undir. Miðað við árið á
undan hafði kúm í Danmörku
fækkað um u.þ.b. 6%. Að meðal-
töldum kvígum, geldneytum og
nautum voru í Danmörku um sl.
áramót 1.891.000 nautgripir sem
er fækkun um 4% frá því í
desember 1999.
(Landsbladet nr. 9/2001).
24 - FR6VR 2/2001