Freyr - 01.02.2003, Side 18

Gunnar á Stóru-Ökrum með börnum sínum, Sindra og Berglindi, og
hundinum Káti. (Ljósm. Iris Olga Lúðvíksdóttir).
áhugasama verktaka sem tilbúnir
hafa verið í slaginn hverju sinni.
A það við um jarðvinnslu, hey-
skap, skítakstur, kornskurð og
fleira er lítur að vinnu við hefð-
bundinn landbúnað.
Tilhögun heyskapar
Til ársins 2000 tók vinna við
íyrri slátt að jafnaði rúmar þrjár
vikur. Tíu þurra daga tók að fylla
tuminn þannig að ekki þyrfti að
bæta á hann aftur. Það sem eftir
var af heyskapnum tók alltaf ein-
hverja þurrkdaga. Arið 1998, fyrta
árið sem verktaki sá um að koma í
plast því heyi sem ekki fór í tum-
inn, tók fyrri sláttur 12 daga. Þá
gat ég lokið honum öllum sam-
hliða því að fylla tuminn. Arið
2002 tók fyrri sláttur aðeins 4
daga (sjá 1. töflu) og tuminn ekki
lengur notaður undir hey.
Venjulega ræði ég við verktak-
ann snemma vors um magn og
verð fyrir þjónustu hans á kom-
andi surnri. Hann tekur fast gjald
fyrir baggann. Fyrri sláttur hefst
þegar vallarfoxgras er að byrja
skrið. Þá hef ég rætt við verktak-
ann og við fest tíma á verkið, með
fyrirvara um veður. Eg hef venju-
lega sumamianninn með mér í
heyskapnum og sér hann um að
snúa heyinu, en ég slæ og garða.
Þegar veðurútlit er gott þá slæ ég
fyrst allt fjölæra rýgresið, en það
liggur venjulega lengst, 3-4
daga. Öllu heyi er snúið strax eft-
ir slátt. I raun er snúningsvélin í
gangi frá kl. 8.00 til 19.00 þessa
fjóra daga ef ekki rignir. A öðrum
degi er sleginn helmingur túnanna
sem eftir er, um 16 ha. A þriðja
degi er afgangur túnanna sleginn
og ef þurrkur er góður þá bindum
við það sem slegið var á öðrum
degi. I góðum þurrki er afgangur-
inn af heyjunum bundinn á fjórða
degi eftir að sláttur hófst, en oftast
liggur heyið þó einum degi leng-
ur. Ég legg mikið upp úr því að
hey úr fyrri slætti sé vel þurrt,
helst yfir 50% þe. Mér fínnst
mikilvægt að vera ekki háður
verktakanum um minn vinnutíma,
t.d. við að raka heyinu í garða. Ég
vil vera búinn að koma því í garða
fyrir klukkan 19.00 til að röskun á
kvöldmjöltum sé sem minnst.
Eins og sjá má í 1. töflu tekur fyrri
slátturinn lygilega stuttan tíma.
Þar með er þó ekki öll sagan sögð,
því að eftir er að aka heyi heim,
hirða hána og þriðja slátt af rý-
gresinu.
Mikilvægt er að aðgengi að tún-
unum sé sem greiðast. Þannig hef
ég markvisst breikkað öll ræsi og
hlið, svo að ekki þurfi að setja
tæki í flutningsstöðu til að komast
inn á og milli túna. Þá er einnig
mikilvægt að skepnum séu ekki á
beit við túnin meðan heyjað er því
að best er að þurfa ekki að opna
og loka hliðum nema í byrjun og
við lok heyskapar.
Ég hef haft þá reglu að taka
heysýni (hirðingarsýni) með
ákveðnu millibili í heyskapnum
og fá þannig gott yfirlit yfir gæði
heyjanna, venjulega 3-4 sýni úr
fyrri slætti. Fram til ársins 2000
kornu alltaf nokkur sýni sem stóð-
ust ekki kröfur sem gera á til kúa-
fóðurs. Orkugildið var á bilinu
0,72 - 0,86 FEm/kg þurrefnis
fram til þess tíma. Eftir 2000,
þegar allur fyrri sláttur er tekinn á
sama tíma, eru heygæðin mun
jafnari. Síðastliðin þrjú ár hafa
verið 0,80 - 0,87 FEm/kg þurrefn-
is (sjá 1. töflu). Þá eru sýni úr fjöl-
æru rýgresi ekki tekin með, en þau
hafa mælst allt að 0,96 FEm/kg
þurrefnis. Auðvitað endurspegla
þessi heygæði einnig það að end-
urræktun túna hefur með árunum
skilað jafnbetri heyjum. Fráárinu
1993 hafa öll tún búsins verið
endurræktuð.
Jöfn gæði fyrrisláttar gera fóðr-
un og allar áætlanir um hana mun
auðveldari. Þetta tel ég mikið
atriði fyrir mjólkurframleiðendur.
Síðustu ár hef ég unnið markvisst
að því að minnka notkun aðkeypts
kjamfóðurs en auka hlut heima-
ræktaðs byggs í fóðrun kúnna.
Arið 1998 var kjamfóðumotkunin
114 - Freyr 1/2003