Freyr - 01.12.2003, Blaðsíða 54

nýjar og mjúkar skeifúr sem þeir
geta hlaupið til og slitið eftir eigin
þörfum. Smávægileg mistök í
járningu geta verið örlagarík.
Agrip, samsláttur og strok geta
byggt upp vítahring sem erfitt og
tímafrekt getur verið að leysa. Oft
á tíðum er um að ræða smá rétt-
leikavandamál sem leiða af sér
ágrip en þau byggja upp kvíða hjá
hestinum sem fer að spennast upp
og vinna á móti knapanum.
Moli
Frjáls viðskipti með
MJÓLKURAFURÐIR
GAGNAST EKKI
ÞRÓUNARLÖNDUNUM
Fullt frelsi í viðskiptum með
mjólkurafurðir í Evrópu er fyrst
og fremst til hagsbóta fyrir Ástr-
alíu og Nýja-Sjáland en skiptir
ekki máli fyrir fátæk þróunar-
lönd, að áliti Manfred Tag, for-
manns Samtaka þýska mjólkur-
iðnaðarins. Hann bendirjafn-
framt á að hlutur ESB í alþjóð-
legum viðskiptum með mjólkur-
afurðir hefur fallið úr 50% í 35%
frá árinu 1995. Ásamt Ástralíu
og Nýja-Sjálandi er það Argent-
ína sem hefur mest aukið hlut
sinn. Veðurfarsleg skilyrði til
mjólkurframleiðslu eru hvergi
betri en í Nýja-Sjálandi, auk
þess sem landið fær að selja
smjör á lágu verði til landa
ESB, samkvæmt sérstökum
samningi sem gerður var þegar
Bretland gekk i ESB.
Fátæk þróunarlönd hafa
enga möguleika á að keppa
við Nýja-Sjáland. Sú fullyrðing
að tollar og opinber stuðningur
innan ESB eigi hér einhverja
sök stenst ekki, að áliti Manfr-
ed Tag.
(Landsbygdens Folk
nr. 49/2003).
Ung hross ætti að jáma á sem
eðlilegastan hátt, þ.e.a.s. sem næst
náttúrlegu jafnvægi og ber þar að
hafa í huga þjálfunarástand og
“burð” hestsins. Tíðni jáminga á
að vera regluleg á 6-8 vikna
fresti. Hest, sem er með ágrips-
vandamál, ætti að jáma oftar, jafii-
vel á 4ra vikna fresti.
Vanda skal allar járningar
Agripum skiptum við gjaman
niður i ijóra flokka: 1) Samsláttur,
2) strok, 3) bógágrip og 4) kross-
ágrip, sem er skaðlegast.
Heilbrigður hófur og rétt fóta-
gerð á stóran þátt í að forða hesti
frá ágripum því að ef hófar em
óheilbrigðir, hvort sem er af van-
hirðu eða öðmm orsökum, virka
þeir ekki sem skyldi. Votar sinar,
bólgur í sinum og liðum geta
valdið því að hesturinn stígur ekki
rétt niður og nær ekki að fylgja sér
og gripur á sig.
Leiðir til að minnka líkumar á
ágripi er í fyrsta lagi að jáma
reglulega. Best er að nota fag-
menn því að jámingarmenn em
þjálfaðir í að koma í veg fyrir að
vandamál áður en þau myndast og
Fjölþjóða kynbótamat...
Frh. afbls. 19
kemur í ljós? Þrátt íyrir að aðal-
einkunn á öllum þremur sýningum
sé sú sama þá er kynbótamatið
ekki nákvæmlega eins. Það er
hæst á hrossi C og lægst á hrossi B
(sjá dæmi 1 í meðfylgjandi töflu)
- hver er ástæðan?
Astæðan er sú að hross C er
með háa einkunn fyrir eiginleika
sem er jákvætt tengdur öðmm eig-
inleika og vegur þannig til hækk-
unar fyrirþann eiginleika líka. Nú
er arfgengi einnig aðeins mishátt
en ef arfgengi væri jafnt fyrir alla
eiginleika (dæmi 2) þá myndi
munurinn vera enn meiri í þessu
kunna þær aðferðir sem beitt er til
þess að leiðrétta skekkjur sem
raska jafnvægi hestsins.
Það skiptir miklu máli að skipu-
leggja jámingar á kynbótahross-
um langt ífam i tímann. Jáma þarf
hrossin með 6-8 vikna millibili,
helst 7 dögum fyrir sýningu. Ef
hestar em jámaðir með góðum
fyrirvara em þeir búnir að venjast
jámingunni og verða búnir að
slípa verstu brúnir af skeifúnni
fyrir sýningu og öðlast jafnvægi.
Agrip hjá íslenskum hestum er
ákveðið vandamál nú um stundir
enda hafa kröfúmar til hestanna
aukist mikið undanfarinn ár. Agrip
verður að líta alvarlegum augum
þar sem þau geta haft langvarandi
áhrif á líðan hestsins og komið í
veg eðlilega brúkun hans, afköst
oggæði. Ágrip em flókinn hluti af
hestamennskunni þar sem margir
þættir spila inn í. Erfitt er að taka
einstaka liði fyrir sig þar sem sam-
verkandi þættir spila oft saman.
Slagorðið er “Réttar jámingar,
prúð reiðmennska og góð rækt-
un”.
Ágripin burt.
tilfelli þannig að arfgengið hefúr
einnig áhrif í þessu. Það sést með
dæmi 3 þar sem fylgnin er sett á
núll en arfgengið látið halda sér
mismunandi. Með slíkri breytingu
yrði hross B með hæsta matið en
hross C með það lægsta. Ef hins
vegar arfgengið væri það sama á
öllum eiginleikum og fylgnin núll
(dæmi 4) þá væm hrossin öll ná-
kvæmlega jöfn í kynbótamati að-
aleinkunnar. I raunvemleikanum
getur munurinn orðið meiri en í
þessu tilbúna dæmi, t.d. þar sem
jafnhá hross í aðaleinkunn liggja
mjög mismunandi i mörgum eig-
inleikum og mætti finna dæmi um
mun í kynbótamati aðaleinkunnar
upp á 6-8 stig.
| 54 - Freyr 10/2003