Freyr - 01.05.2002, Blaðsíða 9

Þátttaka 2001
100
90
80
70
60
50
ii 5 '>: n
> < c/5 w <h
(/) m co >-
3 C/) W CC <
< < >
Mynd 1. Hlutfallsleg þátttaka I skýrsluhaldinu eftir héruðum árið 2001.
greininni þar sem við á eru sam-
bærilegar tölur frá árinu 2000.
Heilsárskýr, sem eru kýmar sem
komnar eru á skýrslu á fyrsta
degi ársins og eru skýrslufærðar
allt árið em samtals 14.126
(14.377) og er fækkun þeirra
hlutfallslega miklu minni en hjá
kúm samtals. Reiknaðar árskýr
em 20.245 (20.790) og fækkar
þeim því hlutfallslega mjög líkt
og kúm samtals. I þessum breyt-
ingum á fjöldatölum em því lít-
ilsháttar bendingar um að fyrsta
kálfs kvígumar hafi verið ívið
seinna á ferðinni í framleiðsluna í
haust en árið áður.
Vegna þess að skýrsluhaldið er
gmnnur að faglegri upplýsinga-
öflun í greinni, auk þess að vera
homsteinn ræktunarstarfsins, hef-
ur ætíð verið lögð megináhersla á
sem mesta og almennasta þátt-
töku mjólkurframleiðenda í þessu
starfi. Þar hefur náðst umtals-
verður árangur. Fyrir þremur ára-
tugum var talsvert innan við
helmingur af kúastofninum
skýrslufærður. A 1. mynd er sýnt
hver hlutfallsleg þátttaka var í
starfmu í einstökum hémðum á
árinu 2001. Að vonum er sú
mynd lítt breytt frá fyrra ári en
fyrir landið í heild var þátttakan
tæp 85% og hefur aldrei áður
verið jafn mikil. Það telst alger
undantekning að bú hverfi frá
skýrsluhaldi en séu áfram í
mjólkurframleiðslu. Nokkuð af
hlutfallslegri aukningu á síðustu
ámm hefur orðið vegna þess að
brottfall þeirra úr framleiðslu,
sem utan skýrsluhalds standa, er
hlutfallslega meira en á skýrslu-
búum. Góðu heilli em einnig enn
á hverju ári örfá bú sem koma til
þátttöku í skýrsluhaldinu, sem
ekki hafa verið þar með á undan-
fomum ámm. Ljóst er að enn er
nokkur hópur ffamleiðenda sem
eflt gætu ræktunarstarfið með
þátttöku í þessu starfi þó að sá
hópur verði að vísu minni með
hverju ári. Eins og sjá má á
myndinni er slík bú öðra fremur
að finna á Austurlandi í Borgar-
firði og í Rangárvallasýslu. I
tengslum við umræðu um inn-
flutning á erfðaefni hefur mikið
verið rætt um nauðsyn þess að
efla innlent ræktunarstarf. Það er
staðreynd að það sem liggur
beinast við í þeim efnum væri að
fá einmitt þessa aðila virka í
starfinu. Jafnvel úr þessum hópi
hafa komið aðilar sem lagt hafa
áherslu á umrædda þörf á eflingu
ræktunarstarfsins, þó að þeim
hafi því miður ekki enn lærst að
láta verkin tala. Það er samt yfir-
leitt það sem mestu og bestu skil-
ar og er sannfærandi.
Búin stækka enn
Ljóst er af þeim tölum, sem
þegar hafa verið raktar, að búin
stækka enn. A hverju búi em að
meðaltali skráðar 37,6 kýr (36,2)
og reiknaðar árskýr em 26,5
(25,5) að jafnaði. Hér er í raun
um mjög miklar breytingar að
ræða þegar meðalbúið stækkar að
jafnaði um 4%, metið í fjölda
gripa. Eins og áður þá em búin
að jafnaði langsamlega stærst á
svæði Bsb. Eyjafjarðar en á það
má benda að á þeim svæðum, þar
sem búin em minnst, em samt
orðnar að meðaltali 26 skýrslu-
færðar kýr á ári. Þetta sýnir að
gífurlega miklar breytingar hafa
orðið í bústærð á þeim svæðum
þar sem búin em minnst og hlut-
fallslega miklu meiri en þar sem
búin em stærri. Til gamans má
geta þess að langstærst er meðal-
búið í einstöku félagi í Nf.
Skarðshrepps í Skagafirði, en þar
er að vísu aðeins eitt bú í mjólk-
urframleiðslu en það telur 69,2
árskýr.
Tvö félög í landinu em með
fleiri en þúsund kýr skýrslufærð-
ar en það em Nf. Austur-Hún-
vetninga, þar sem kýr vom 1230,
og í Nf. Hranamanna vom kýmar
1060.
Aukning afurða á milli ára er
að þessu sinni einhver sú mesta
sem dæmi em um í sögu félag-
anna. Meðalafurðir, mælt í kg
mjólkur hjá hverri árskú, em
4894 kg (4657) og aukning á
milli ára því 237 kg af mjólk.
Vart þarf að taka það fram að
þetta em langsamlega mestu af-
urðir, sem mælst hafa, en áður
höfðu þær aldrei verið meiri en á
síðasta ári. Það sem vekur athygli
er að meðalafurðir hjá heilsárs
kúm em nánast nákvæmlega þær
sömu og hjá árskúm, í reynd
þrem kg minni, en það er nú á
allra síðustu ámm sem það gerist
að afurðir árskúa em meiri en
heilsárskúa. A því em fleiri en
ein skýring en lang veigamesti
þáttur þess er samt vafalaust sá
Freyr 4/2002 - 9