Freyr - 01.05.2002, Blaðsíða 48

Dfinsk mjólkurframlelfisla
er samkeppnlshmf
Útdráttur úr erindi Susanne Clausen á ársfundi Dönsku
nautgriparæktarsamtakanna í mars 2002
Seint á síðasta ári var birt
viðamikil skýrsla sem
unnin var á vegum RANNÍS
um stöðu og þróunarhorfur í
nautgriparækt á íslandi. I þes-
sari skýrslu er m.a. álitsgcrð
danskra sérfræðinga sem
fengnir voru til að meta stöðu
mjólkurframleiðslunnar hér á
landi í við nágrannalöndin og
er fyrst og fremst saman-
burður við Danmörku og
Noreg. Sá hluti þeirrar skýrslu
var unninn af dönskum ráðu-
naut, Susannc Clausen. Á árs-
fundi Dönsku nautgriparækt-
arsamtakanna í mars síðast-
liðnum flutti hún erindi um
stöðu danskrar mjólkurfram-
leiðslu í alþjóðlcgu samhengi.
Með tilvísun til áðurnefnds
samanburðar milli Islands og
Danmerkur virðist erindið
geta verið forvitnilegt til að
gera tilraun til að sjá íslenska
mjólkurframleiðslu í alþjóð-
legu samhengi. Þess vegna er
þetta erindi endursagt hér á
eftir.
Verulegur hluti danskrar mjólk-
ur fer í útflutningsafurðir. Staða
danskra mjólkurframleiðenda
ræðst því mjög af samkeppnis-
stöðu gagnvart framleiðslu í öðr-
um löndum. Um leið og allar
hömlur í milliríkjaviðskiptum
minnka ár frá ári verða sam-
keppnisáhrifm meiri og augljós-
ari. Því er enn mikilvægara en
áður að meta samkeppnisstöðu
danskra mjólkurframleiðenda í
samanburði við stéttarbræður
þeirra í öðrum löndum.
Dönsk mjólkurframleiðsla
í ALÞJÓDASAMHENGI
Mjólkurframleiðsla í Dan-
mörku var 4,72 miljarðar lítra ár-
ið 2000. Það er um 1% af heims-
framleiðslu mjólkur það árið og
4% af mjólkurframleiðslu ESB-
landanna. Hlutur Danmerkur er
því ekki stór í þessu samhengi. í
framleiðslumagni eru risamir
lönd eins og Indland, Bandaríkin,
Rússland og Brasilía og innan
ESB em það Þýskaland og
Frakkland.
Megnið af mjólk, sem framleitt
er í heiminum, fer til innanlands-
neyslu í viðkomandi landi, aðeins
um 6% heildarframleiðslunnar
eru seld á heimsmarkaði. Áhuga-
vert er því að gera sér grein fyrir
hvaða þjóðir eru fyrst og fremst
að selja mjólkurafurðir á heims-
markaði. í þeim viðskiptum em
stærst ESB-löndin með 28%,
Nýja-Sjáland með 29%, Ástralía
14% og Bandaríkin 2%. Hlut-
fallstölumar miðast við árið
2000.
Útflutningur Dana árið 2000
svaraði til 82% af ostaframleiðslu
þeirra og 88% smjörframleiðsl-
unnar. Af ostunum fara 59% og
smjörinu 49% til sölu í löndum
innan ESB. Afgangurinn fer á
markaði utan sambandsins þar
sem Austurlönd, bæði nær og
fjær, em aðalmarkaðir. Til sam-
anburðar er rétt að benda á að
16% af osti og 10% af smjöri í
milliríkjaviðskiptum hjá ESB
löndunum árið 2000 voru flutt til
landa utan sambandsins.
Mjólkurverð í Danmörku er
með því hæsta sem gerist innan
ESB og þar sem verð þar er al-
mennt miklu hærra en í öðmm
löndum er verð til danskra bænda
með því hæsta í heiminum. I
samanburði við þær þjóðir, sem
Danir keppa við á heimsmarkaði,
er danska verðið yfirleitt talsvert
hærra. I samanburði við Nýja-
Sjáland og Ástralíu er munurinn
um 1 dönsk króna (10 krónur ís-
lenskar) á kg mjólkur en munur-
inn i samanburði við Bandaríkin
er minni. Árið 2000 var verðið í
Bandaríkjunum um 16 aumm
(dönskum) lægra á kg mjólkur en
í Bandaríkjunum en svo virðist
hins vegar sem verðið þar vestra
hafí verið 35 aurum hærra árið
2001 en í Danmörku. Mjólkur-
verð til danskra bænda hefur ver-
ið tiltölulega stöðugt síðustu árin
þrátt fyrir það að stuðningur við
útflutning hafi minnkað um
helming frá 1995. Danskur
mjólkuriðnaður hefur því aug-
Ijóslega staðið sig vel í að fínna
markaði fyrir mjólkurafúrðir á
góðu verði.
Bústærð í Danmörku er um 70
mjólkurkýr að meðaltali. Innan
ESB em búin eingöngu stærri í
Bretlandi þar sem meðalbúið er
um 80 kýr. Til samanburðar er
meðalbúið á Nýja-Sjálandi 210
kýr, 160 kýr í Ástralíu og í